Kleine tomaatjes winnen terrein

Zaadbedrijven verwachten geen grote verschuiving in rassenkeuzes.

Door het tomatenvirus ToBRFV zijn er in de onbelichte tomatenteelt net als vorig jaar weinig verschuivingen in de segmenten. Vanwege de onzekerheid van een tomatenteelt door de virusbesmettingen en hoge kosten schakelen tomatentelers over naar andere gewassen, zoals paprika en vooral komkommer.

De overschakeling naar komkommer is al langer gaande, maar deze lijkt nog niet gestopt. Hierdoor en door stoppers en verkoop van bedrijven zal het areaal tomaten krimpen, vooral bij het segment tros.

De verwachting is wel dat er een kleine verschuiving is richting de fijnere tomatensegmenten met vruchtgewichten onder de 50 gram. Mede als gevolg van Covid19 en de wens om gezonder te eten, is er een toename in de consumptie van snack- en smaaktomaten. Hieronder een overzicht een aantal tomatenrassen per segment.

Meer segmenten zijn te vinden in een rassen-artikel in editie 20 van Groenten & Fruit.

Nieuw kleurtje bij troscherrytomaten

In het segment van troscherrytomaten blijft het areaal van Juanita (De Ruiter) constant in Nederland en België.

Belido (Syngenta) is een makkelijke zetter, heeft een groeikrachtig gewas die mooie trossen met dieprode vruchten aanmaakt met een hoge smaakbeleving.

Adorion (Nunhems) is een goed smakende troscherrytomaat van 10-12 gram en wordt dit jaar in Nederland en België op zo’n 4 hectare geteeld. De telers en afnemers waarderen de smaak en uiterlijke kenmerken, zoals uniformiteit, groene delen en trosvorm. Vooral de vastheid aan de tros is een behoorlijke verbetering ten opzichte van andere rassen in dit segment. Dit resulteert in minder afval. Binnen het topsegment van troscherrytomaat steekt dit ras er qua productie en efficiëntie (vooral minder afval, arbeidsvriendelijk) bovenuit.

Xavy (Axia) groeit in Nederland en België naar 25 hectare. Het is een cherrytomaat van 14-18 gram. De smaak is na 10 dagen nog hetzelfde als met de oogst. Samen met de vuurrode kleur is dit een unieke eigenschap.

In het kleurtjes segment is Yelorita (De Ruiter) een gele troscherrytomaat, die goed smaakt. Tevens heeft de zaadfirma de oranje troscherry DRTC8617, die Orangita heet, commercieel gemaakt. Het ras oogt mooi in een stoplichtverpakking met een gele en rode troscherrytomaten.

Flamantyno van Hazera is een gele troscherrytomaat met een vruchtgewicht van 14-17 gram.

Losse cherrytomaten neemt toe

Daltary (Rijk Zwaan) is met 55 hectare het komende seizoen weer het hoofdras in het losse cherrytomaten segment. Het ras is nog steeds het enige ras in de onbelichte rode cherrytomatenteelt voor losse productie. Het ras voldoet prima betreffende productie, arbeidsvriendelijkheid en smaak.

De speciale cherrytomatenrassen zijn van Axia. Villax is een bruine goed smakende cherrytomaat van 12-16 gram voor de losse oogst en goed voor 2 hectare. De Xolany is een knapperige, goed smakende bruine cherrytomaat van 12-16 gram, die zowel los als tros kan worden geoogst. Hiervan blijft het er 1,5 hectare staan. In dit segment is Xenia van het zaadbedrijf een goed smakende gele cherrytomaat van 12-16 gram, geschikt voor los maar ook voor tros. Dit is ook goed voor 1,5 hectare. De nieuwe Xylora is goed smakende oranje cherrytomaat van 12-16 gram met een crunchy bite voor zowel los als tros. Van dit ras komt er komende seizoen 1,5 hectare te staan.

Behoorlijk areaal snoep/snacktomaten

Het areaal van de onbelichte snoep/snacktomaten is ongeveer 200 hectare. Dit wordt bijna volledig ingevuld door Syngenta rassen. In dit segment is de rode snoeptomaat Sweetelle het meest geteelde ras. Daarna volgen Duelle, Angelle en Tontelle. Voor oranje heeft de zaadfirma het ras Bamano. Ivorino is een gele snoeptomaat en KM5512 is een bruine. Volgens Syngenta is Monile de eerste roze snoeptomaat.

Gekleurde snoeptomaten worden veelal geteeld voor de mixverpakkingen. Dat gebeurt regelmatig met het gele rond tomaatje Summersun van Hazera.

Sakata biedt competitieve snoeptomaten rassen in de rode, bruine, gele en oranje kleur. Nieuw is de rode snoeptomaat TOM02656 F1 waarvan op dit moment al een kleine hectare in België wordt geteeld en de verwachting is dat de teler hiermee doorgaat. Hetzelfde geldt voor de andere rode snoeptomaten rassen Crimson Star F1 en Scarlet Star F1, waar de telers tevreden over zijn. Het bruine snoeptomaten ras Chocostar F1 heeft goed voldaan en het areaal in de Benelux zal in de onbelichte teelt op zo’n 2 hectare uitkomen. Van de oranje troscherrytomaat Royalstar F1 zal het areaal tussen de 1 en 2 hectare uitkomen. Van de heldergele snoeptomaat Lemonstar is de verwachting 0,5 tot 1,0 hectare.

Klein segment mini San Marzanotypes

Een bekende in dit segment van de mini San Marzanotypes is het Enza-ras Sunstream, een mini trospruimtomaat. Het areaal van dit ras blijft stabiel. Syngenta heeft de mini pruimtomatenrassen Dunne en Dubbo met een areaal van 9 hectare. Dubbo heeft een open planttype met vlotte zetting, is productief en maakt mooie regelmatige trossen met top kwalitatieve vruchten van 20-25 gram. Van Dubino en nieuwkomer Dunistar staat een paar hectares meer. Dunistar heeft een hoog productiepotentieel en is sterk tegen neusrot. De mini pruimtomaat heeft een onderscheidende vruchtvorm en smaak met goede balans van zoet en zuur.

Nieuwe introductie cocktailtomaat

Bij cocktailtomaten blijft het areaal met 115 hectare in de onbelichte teelt redelijk stabiel.

Brioso (Rijk Zwaan) is met 45 hectare een belangrijk ras voor de cocktailteelt in Nederland. In de onbelichte teelt ziet de zaadfirma wat meer Saluoso staan dan onder de belichting. Het ras voldoet prima in deze teeltperiode.

Van het cocktailtomatenras Annico van Enza, dat dit jaar voor het eerst op commerciële schaal is geteeld, blijft het areaal stabiel.

In dit segment heeft Syngenta heeft dit jaar Primona geïntroduceerd. Komende seizoen komt er een paar hectare van te staan. Het is een makkelijke zetter, veel trosaanmaak en perfecte vruchtgewicht. Goede presentatie en hoge smaakbeleving. Yoom (Syngenta) is een opvallende zwarte cocktailtomaat in België. De binnenkant van YOOM is dieprood, waardoor het net een passievrucht lijkt. De tomaat heeft een unieke umami-smaak.

Meeste vleestomaten in België

De normale vleestomaten is een segment van 81 hectare, waarvan het merendeel in België staat.

Buvena van Syngenta heeft een vlotte zetting en snelle ontwikkeling van trossen. Het productiepotentieel is goed door een hoog vruchtgewicht en hoog percentage BBB-sortering. Het zijn dieprode, glanzende vruchten met een authentieke uitstraling. Het vruchtgewicht is uniform rond 260 gram en goede vruchtkwaliteit en houdbaarheid.

Altadena (Syngenta) heeft een goede productie door een snelle start, open gewas dat vlot groeit en goede zetting. Het is een arbeidsvriendelijk planttype dat sterk tegen neusrot is. Het ras geeft hoogronde vruchten van 260-300 gram met goede houdbaarheid en frisse kronen.

Het areaal van beide rassen is 30 hectare.

Maluno is een roze vleestomaat, sterk tegen neusrot, met toppresentatie en goede houdbaarheid.

De vleestomaat Inspired van De Ruiter heeft een donkerrode inwendige kleur, is meerhokkig en heeft een hoger percentage BBB-sortering. Het ras heeft een intermediate resistentie tegen echte meeldauw en een hogere brix dan marktstandaard Rebelski.

Speciaal segment fijne vleestomaten

Kleine of fijne vleestomaten zijn in België een speciaal segment van 78 hectare.

In dit segment maken Kanavaro en Mattinaro van Enza samen komend seizoen bijna tweederde van het areaal uit. De zaadfirma verwacht dat het ras Mattinaro in areaal steeds verder zal toenemen. Goutine van Hazera is een kleine vleestomaat en heeft een hoge brixwaarde en een frisse kruidige smaak.

De rassen Zouk, Epundo en Ebrando van Syngenta zijn goed voor 22 hectare. Ebrando is gedurende het hele jaar constant in ontwikkeling van bloemen en vruchten, heeft een goede zetting en snelheid voor een goede vroege én totale productie. Het resistentiepakket is uitgebreid. Dit ras heeft dieprode vruchten van 150-160 gram met hoge kwaliteit en is sterk tegen krimpscheurtjes. De kronen blijven na de oogst lang fris.

Epundo heeft een open generatief planttype, waarbij een sterke, vegetatieve onderstam wordt aanbevolen. Een vlotte en vroege zetting resulteert in een opvallend hoge vroege productie. De vruchtvorm is uniform vanaf de eerste trossen. DE vruchten van 150-160 gram zijn glanzend met hoogkwalitatieve uitstraling en een uitzonderlijk mooie rode vruchtkleur. De kronen blijven opvallend lang mooi groen en fris ogen.

Kanavaro, Ebrando en Epundo behoren tot het Prince-segment voor vleestomaten, die met kroon op de Belgische veilingen worden verkocht.

Specialties in Kumato-segment en Coeur de Boeuf

Voor het Kumato-segment in België is Olmeca (Syngenta) het enige ras met een areaal van 5 hectare. Het heeft een onderscheidend uiterlijk door de groenbruine vruchtkleur, die van binnen naar buiten kleuren. De vruchten zijn sappig en hebben een gewaardeerde smaak.

Coeur de Boeuf (letterlijk ossenhart) wordt voornamelijk in België geteeld. Er zijn twee hoofdrassen: Arawak en Gigawak, beiden van Syngenta, met een oppervlakte van 11 hectare. Arawak heeft een goede productie door een groot aantal bloemen per tros. De vruchtvorm is door het hele seizoen constant en kleurt van binnenuit. De mooie vorm herinnert aan traditionele tomatensoorten. De houdbaarheid is goed. De tomaten van dit ras worden gewaardeerd door de smeuïge textuur met weinig zaden.

Gigawak heeft een generatieve plant met goede zettingscapaciteit en uitgebreid resistentiepakket. Het ras is sterk tegen neusrot. De vruchtvorm is gelijkmatig geribd. Het zijn stevige vruchten met een goede houdbaarheid en mooie egale doorkleuring.

Onderstammen voor generatieve groei

Suzuka van Rijk Zwaan is een sterke onderstam die voldoende uithoudingsvermogen heeft voor een lange teelt, maar toch voldoende generativiteit heeft om vrucht en gewas de juiste balans te geven. In de onbelichte tomatenteelt ziet de zaadfirma een behoorlijk toename van de vraag naar deze onderstam. De resultaten van afgelopen seizoen hebben ervoor gezorgd dat menig teler de voorkeur geeft aan Suzuka. De verwachting is dat het areaal zal uitbreiden naar 150 hectare.

Het onderstamras Stallone (Rijk Zwaan) heeft een generatieve inslag die met name goed presteert onder de fijnere segmenten. Daarnaast zien de zaadfirma positieve reacties op een gewas met een te vegetatieve inslag, wat zorgt voor een juiste balans. Het areaal van 35 hectare is stabiel.

Kaiser van Rijk Zwaan is een sterke onderstam, die vanaf de start een goede balans weet te geven tussen gewas en vrucht. Telers kiezen deze onderstam heel specifiek voor bepaalde rassen, waaronder deze onderstam goed presteert. Dit onderstamras blijft met 15 hectare stabiel.

Bij de onderstammen ziet De Ruiter de keuze van telers verschuiven naar Equifort. Dit ras is iets generatiever dan DRO141 en is twee jaar geleden al geïntroduceerd op de Franse markt.

Het onderstamras Kardia van Syngenta is generatief sterk en past perfect bij rassen die van zichzelf makkelijk vegetatief groeien.