premium
Kentucky kent geen tuinbouwtraditie. Maar AppHarvest bouwt er op vijf locaties hypermoderne kassen. - Foto's: AppHarvest
Als wat in de Verenigde Staten gebeurt de toekomst voor Europa voorspelt, dan gaan glastuinbouwbedrijven groot scoren op de beurs. Het Amerikaanse bedrijf AppHarvest geeft dit jaar het goede voorbeeld. Na de beursgang, die een half miljard dollar opleverde, was AppHarvest-CEO Jonathan Webb vorige maand in Nederland.
“In Nederland is er niks veranderd, daar is de glastuinbouw business as usual. En voor mij is het ook bekend terrein: naar het Westland, op bezoek bij Wageningen University. Maar vooral buiten Nederland is er veel veranderd. De glastuinbouw was een verborgen schat, die nu wordt ontdekt.”
Dat zegt Jonathan Webb. In februari waren hij en venture capitalist J.D. Vance de sensatie op de Nasdaq met de beursgang van hun ‘AgTech’-bedrijf AppHarvest. Het ging op die eerste dag zo hard dat de handel in het aandeel van dit agrarisch techbedrijf nu en dan stilgelegd moest worden.
Op Fox Business News hadden ze het liefkozend over Hillbilly Harvest Stock, het aandeel uit de ‘hillbilly-staat’ Kentucky. Die term hillbilly is de vanouds ietwat neerbuigende aanduiding van de arme en weinig beschaafde bevolking in het oosten van de VS, grofweg daar waar het middelgebergte de Appalachen ligt. Wie de sfeer van dit gebied wil proeven, kan kijken naar de film Hillbilly Elegy op Netflix, gebaseerd op de bestseller van diezelfde J.D. Vance.
Naam: AppHarvest
Plaats: Morehead, Kentucky, Verenigde Staten
Ondernemer: Jonathan Webb
Teelt: 24 hectare tomaten en nog eens vier locaties in aanbouw van respectievelijk 24 hectare voor groenten en zachtfruit, 12 hectare voor aardbeien en twee keer 6 hectare voor bladgroenten, allemaal in Kentucky.
Strategie: AppHarvest is in 2017 van start gegaan als modern glastuinbouwbedrijf in een staat die geen enkele traditie had in deze landbouwsector. Initiatiefnemer Webb positioneert het bedrijf als een techbedrijf en zet sterk in op nieuwe technieken als digitalisering, AI en robotisering. Voor die laatste ambitie nam AppHarvest eerder dit jaar robotontwikkelaar Root AI over.
Versleten tradities
Een ietwat achtergebleven ruraal gebied dus, ook nog eens zonder een grote agrarische, laat staan tuinbouwtraditie. “Bourbon-whisky en steenkool, dát is onze traditie”, vat Webb samen. “Wij stonden tot nu toe bekend als de energieleverancier van de VS, de bron van goedkope elektriciteit voor heel het oosten.”
Maar nu de kolenmijnen sluiten, is er binnen de staat wel het gevoel dat er een nieuwe rol kan zijn als leverancier van gezond voedsel. Webb: “We hebben daarvoor ook het voordeel van onze ligging. Binnen een dag bereik je met een vrachtwagen hier vandaan 70% van de VS. Heel de oostkust, van Boston tot aan Florida, en landinwaarts tot aan de Mid-West, kunnen we dezelfde dag beleveren. We hoeven dus niet ook nog ergens anders kassen te gaan bouwen.”
Celebrity schrijver en durfinvesteerder Vance is inmiddels alweer uit de Raad van Bestuur van AppHarvest gestapt, om zich te richten op zijn politiek ambitie: hij wil senator worden van Ohio, de staat ten noorden van Kentucky. Het heeft de boardroom van AppHarvest er niet minder divers op gemaakt. Webb leidt een techbedrijf met om hem heen stuk voor stuk hoogopgeleide mannen en vrouwen die her en der in de wereld al volop hebben geroken aan de wereld van big business, big tech én big capital.
En, tamelijk onderaan in het rijtje boardmembers, de Engelse tomatenteler Tim Robinson als ‘Vice President of Production’. Natuurlijk, de teelt moet kloppen, maar zoals gezegd, AppHarvest is niet voor niks genoteerd op de Nasdaq: het afficheert zich eerst en vooral als techbedrijf.
Momentum overbrengen
En daarom kwam Webb nu naar Nederland. Om hier uit te dragen dat de kansen in de VS voor de Nederlandse tuinbouwtechniekbedrijven een nieuwe dimensie hebben gekregen. “Het is lang niet mijn eerste bezoek aan Nederland. Wel het eerste sinds Covid. En de sector van de bedekte teelt heeft sinds Covid veel nieuwe belangstelling gekregen, net als voedselveiligheid en voedselzekerheid.”
Nu is het moment voor al die techniekbedrijven, al die kassenbouwers, al die internationaal georiënteerde tuinbouwpartijen om gas te geven en zaken te gaan doen in de VS, zegt Webb. “Met veel van onze partners en mensen met wie we samenwerken hebben we wel op afstand gecommuniceerd voor en na die beursgang, Maar ik wilde oog in oog met die mensen en bedrijven staan om ze het momentum over te kunnen brengen dat de sector nu heeft in de Verenigde Staten. Dat gevoel van urgentie kun je alleen live overbrengen.”
Indoor farms?
In de communicatie naar buiten toe heeft Webb het steeds over zijn ’indoor farms’. Een term die doorgaans in verband wordt gebracht met vertical farming en daglichtloos telen onder led. Maar dat is niet wat AppHarvest doet. “We hebben daar wel naar gekeken. Maar ‘glas’ is de toekomst.”
En dan bedoelt Webb glastuinbouw op zijn allermodernst: in datagedreven teeltbedrijven, waarin sensoren en computers data verzamelen en analyseren, waarin geteeld wordt onder ledlampen, waarin artificial intelligence een belangrijke rol krijgt en waarin nu al een oogstrobot rondrijdt. Waarover verderop meer.
‘Reframing wat een kas is’
Dat in de VS toch ook veel belangstelling is – ook onder investeerders – voor indoor vertical farming, komt volgens Webb doordat het vergeleken wordt met een ouderwets idee van wat kassen zijn. “Zeg je ‘greenhouse’ dan zien veel Amerikanen nog een plastic boogkas voor zich met teelt in de grond. Dat is een van de uitdagingen van onze sector: reframing wat een kas anno 2021 is. In heel de VS staat nu 6 à 700 hectare aan moderne kassen. Er is hier een groot gebrek aan kennis en ervaring. Onze uitdaging is de kans voor Nederland.”
Ten opzichte van vertical farming in gesloten gebouwen is het gebruik van zonlicht uiteraard hét voordeel, doceert Webb. “Dat hoef ik Nederlanders niet uit te leggen, maar investeerders wel.” Ook het zeer efficiënte gebruik van water is een punt waar AppHarvest op hamert. In Mexico waar veel van de groenten voor de Amerikaanse markt vandaan komen, is water schaars, maar gebruiken telers veel meer per eenheid product. En ook in Californië, tot op heden de groenteschuur van de VS, is droogte een groot probleem.
“De rook van de bosbranden in het uiterste westen veroorzaakt zelfs tot aan de oostkust smog, tot in New York, tot aan bij ons in Kentucky. Dus iedereen is zich er wel van bewust dat de klok van klimaatverandering tikt. Maar waar niet iedereen zich van bewust is: hier in Kentucky valt de laatste jaren juist méér regen. Water is hier geen beperkende factor.”
Geld geen beperking
En omdat ook geld nauwelijks nog een beperking is, is voor AppHarvest de weg vrij voor nieuwe kassen. Het gaat voorlopig immers toch nog maar om niet meer dan 24 hectare tomaten. Dat areaal wordt binnen afzienbare tijd bijna verdrievoudigd met vijf nieuwe kassen voor meer vruchtgroenten, bladgewassen en aardbeien en ander zachtfruit.
En daar stopt de ontwikkeling van de glastuinbouw in de oostelijke helft van de VS niet, wat Webb betreft. Graag ziet hij hier een cluster van hightech tuinbouwbedrijvigheid ontstaan. Juist dat is waar hij in Nederland de geesten rijp voor kwam maken.
“In de VS hebben we geen coöperatieve structuur. Het is hier ‘live and die on your own’. Het is een gezonde concurrentie hoor; ik zie andere glastuinbouwbedrijven ook gewoon als collega’s. Maar toch, het blijft zwemmen of zinken. En dat is een risico, ook voor de Nederlandse bedrijven die hier mee zouden willen doen. Maar als je wint, dan win je ook goed en al je het hier in Kentucky kunt maken, dan krijg je telefoontjes vanuit heel de VS en vanuit heel de wereld.”
Plukrobot in 2022 operationeel
Niet alleen bouwt AppHarvest state of the art kassen, het bedrijf van Webb kan met het door de beursgang gegenereerde kapitaal ook een absolute voorloper worden. Dat kwam eerder dit jaar het helderst naar voren toen AppHarvest robotontwikkelaar Root AI overnam.
“We zijn met de mensen van Root AI bezig met een plukrobot, met artificial intelligence voor het sturen van de kas en met het ontwikkelen van autonome teelt. We verwachten in het laatste kwartaal van 2022 een operationele tomatenplukrobot gereed te hebben. Voor in onze eigen kas, maar ook als een product voor telers over de hele wereld. Want we hebben allemaal dezelfde knelpunten als het om arbeid gaat.”
Overigens is gebrek aan voldoende personeel juist in een economisch niet zo geweldig bloeiende staat als Kentucky ook weer niet zo nijpend. Webb: “We kregen tijdens Covid 8.000 sollicitaties binnen. We hebben 500 mensen aangenomen. Mensen hier willen werken, willen een goede baan, met goede arbeidsvoorwaarden en gezondheidsverzekering. En ja, dan ook graag in een zinvolle sector als de groenteteelt.”
Angst voor de investeerder
Beleggers in de VS focussen op alles wat hoogtechnologisch is en met duurzaamheid te maken heeft, stelt Jonathan Webb van AppHarvest. Ook in Nederland kijken investeerders en beleggers begerig naar de tuinbouw. Een ontwikkeling waar sommige telers wel wat bevreesd voor zijn. Want verlies je niet de greep op je eigen bedrijf en sector?
Webb: “Ik denk niet dat het gezond is om bang te zijn voor kapitaal dat het bedrijf binnenkomt. Maar natuurlijk, je moet er wel prudent mee omgaan. Je hebt als sector ook eigenlijk geen keuze. Of je maakt als sector een snelle groei door. Of je blijft aan de kant staan terwijl de wereld voorbij snelt. Beweging en verandering is er sowieso. Als jij het geld niet naar je toe trekt, dan doet een ander het en neemt je sector over.
En ja, Wall Street heeft niet voor niks een reputatie. Maar de ene belegger is de andere niet. “Er zijn er die je een heel andere kant op willen sturen. Er zijn passieve investeerders. Maar er zijn er ook die constructief mee willen denken en aan tafel zitten in de bestuurskamer met een gezamenlijk doel om van het bedrijf een succes te maken. Het beste idee wint en niet het grootste ego.”
VS en Kentucky willen wel
Niet alleen investeerders, ook de overheid is wakker geworden voor de glastuinbouw, volgens Webb. De Amerikaanse minister van landbouw komt vermoedelijk binnenkort naar Kentucky, meerdere senatoren zijn al langs geweest om het te hebben over deze bedrijfstak. “En het gaat dan ook altijd over de rol van Nederland. We moeten van dat momentum gebruikmaken als bedrijf, als AppHarvest. En onze Nederlandse partners moeten daar ook klaar voor zijn, om nu stappen te gaan zetten.”
En dat hoef je Hollandse glastuinbouwers geen twee keer te zeggen. Een van de CEO’s die Webb in Nederland bezocht, had voor de maandag daarna alweer een vervolgbezoek gepland in Kentucky. En andersom komt de gouverneur van Kentucky binnenkort naar Nederland voor een werkbezoek aan de tuinbouw. Webb: “Wat we zeggen is: om de uitdagingen in de levering van groenten van eigen bodem te kunnen aanpakken hebben we veel mensen en veel partijen nodig. We hebben al veel stoelen rond de tafel bezet, maar er is nog veel ruimte voor meer mensen, die ook de kennis hebben en de ideeën om deze sector in de VS te laten groeien. We wanna keep inviting people to the party!”
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht