Corona zorgt voor onzekerheid bij horecatelers

Bedrijven in de voedingstuinbouw die telen voor de horeca lijken gered met het steunpakket van de overheid. Een deel van de € 600 miljoen voor de tuinbouw zal in de voedingstuinbouw de omzetschade van de bedrijven met maximaal 49% vergoeden. Dat compensatieniveau is ongeveer vergelijkbaar met de steun die de groentesector in 2011 kreeg bij de Ehec-crisis. Maar hoe groot is die horeca eigenlijk en welke bedrijven worden gered?

Kwart van teelt naar horeca

Het GroentenFruit Huis stelde vorige week dat de buitenshuismarkt (alles wat buitenshuis gegeten wordt) zo’n 25% van de productie van de voedingstuinbouw beslaat in volume. Gaat de steun dan ook naar 25% van de bedrijven? Dat lijkt er niet op. De steun geldt voor bedrijven die bijna alleen aan de horeca leveren en die ook niet op een andere manier hun product kunnen afzetten of bewaren, waardoor ze hun product moeten vernietigen, bijvoorbeeld de microgroenten van Koppert Cress.

Van fastfood tot toprestaurant

De buitenshuismarkt is voor de tuinbouw enorm breed. Het gaat van fastfoodketen McDonald’s tot aan toprestaurant De Librije van Jonnie Boer. Nu is McDonald’s voor de helft gesloten, met alleen nog de McDrive om eten te verkopen. Leveranciers hebben hier nog enige afzet aan.

De groente- en fruitleveranciers van McDonald’s zijn niet de heel geavanceerde leveranciers als die van De Librije. Een leverancier van ijsbergsla voor de hamburgers kan zijn afzet verleggen naar het retailkanaal. Hij zit daarmee niet zo knel als bijvoorbeeld Rob Baan met zijn Koppert Cress, of de eetbare bloemen van PUURgroenten.

Lees ook: Horecatelers tijdens coronacrisis op zoek naar afzetkanalen

_{Lees verder onder de foto}

Een medewerker van PUURgroenten aan het werk in de foliekas. Het bedrijf teelt bijzondere groenten en kruiden en eetbare bloemen. – Foto: Bertil van Beek

Onzeker hoeveel geld specialistische bedrijven krijgen

Voor deze specialistische bedrijven is de steun bedoeld, maar is de hoogte van het bedrag wat ze zullen ontvangen is nog onzeker. Het ministerie heeft een plafond ingebouwd per bedrijf, om zoveel mogelijk bedrijven te laten deelnemen aan de regeling. Het percentage steun kan daarmee dus lager liggen dan 49% als het bedrijf groter is.

Het is niet zo dat het plusje naar de retail goedmaakt wat we verliezen bij horeca

Voor een teler als Hans Elenbaas in Middelburg kan de regeling misschien beperkt uitkomst bieden. De zeegroenteteler start pas echt met oogsten in juni. Dan is deze regeling afgerond. De vraag is of de innovatieve zeebanaan en zeevenkel dan wel wordt opgenomen door horecaklanten.

De schade zit nu vooral bij het stilvallen van import en handel “We kunnen door afzet aan retail op zo’n 50% van de omzet van 2019 doordraaien. Daarmee houden we het bedrijf draaiende, maar het is dus niet zo dat het plusje naar de retail goedmaakt wat we verliezen bij horeca.”

Lees ook: Elenbaas: heropening horeca beter dan steun

Consument koopt meer basisproducten in supermarkt

Jan Willem Grievink, directeur van het Foodservice Instituut Nederland (FSIN), is expert in die buitenhuismarkt. FSIN is een koepel voor alle spelers op deze markt. Grievink laat bij introducties altijd vroeg vallen dat hij zelf boerenzoon is. Hij kent de voedingstuinbouw goed.

Grievink denkt dat de schatting dat nu 25% van de groenteproductie naar het horecakanaal gaat, een juiste is. “Consumenten besteden ongeveer een derde buitenshuis. Dat is de consumptie uitgedrukt in waarde. Bij groenten en fruit is dat hoger, maar dat is nog altijd niet volume. Als je de horecaproductie voor export erbij optelt, lijkt 25% een goede schatting.”

Klanten laten zich niet meer verleiden door bijvoorbeeld gesneden fruit mee te nemen

Grievink denkt dat de coronacrisis nog een trend blootlegt. De klanten kiezen voor meer basisproducten. “Die klant gaat nu één keer naar de supermarkt en niet vier keer in de week. Ze laten zich niet meer verleiden door bijvoorbeeld gesneden fruit mee te nemen.”

Volgens de theorie van Grievink zouden basisproducten als komkommer goed verkopen en specialtytomaten minder. Opvallend is dat juist bij basisproduct komkommer de prijs een forse tik kreeg de laatste weken. Specialtytomaatleverancier RedStar liet weten dat corona de afzet niet raakt.

Lees ook: Markt: Zorgen om sla- en komkommermarkt

Te veel horeca, telers moeten afzetkanaal heroverwegen

Steunpakket of niet, de vooruitzichten voor horeca zijn grimmig. Grievinks FSIN wijst al enkele jaren op de te harde groei van het horecasegment. Er zijn te veel zwakke bedrijven die door de coronacrisis zeker zullen omvallen.

Het verlies aan waarde in de voedingsmarkt is volgens Grievink € 5,5 miljard. Telers zullen moeten kijken of ze nog wel voor het juiste kanaal telen, aldus Grievink. Of mogelijk voor meerdere afzetkanalen gaan telen.