Enza Zaden: ToBRFV-resistentie breed testen

Wanneer komen rassen op de markt met een hoge resistentie? Die vraag zal veel gesteld worden aan Enza Zaden nadat het zaadveredelingsbedrijf de identificatie van een resistentiegen bekend maakte. Daar testte het bedrijf al enkele jaren mee in zijn teststations. Een introductietermijn is niet gemakkelijk te geven, stelt een woordvoerder. “We zijn een paar jaar verwijderd van commerciële introducties. We kunnen geen gedetailleerde tijdlijn geven vanwege de veelheid aan variabelen die inherent zijn aan de activiteiten van een zaadbedrijf.”

Onderzoeksdirecteur Kees Könst bij een rassenproef van Enza Zaden. ToBRFV-resistente rassen komen in 2021 nog niet op de markt. – Foto: Enza Zaden

Virus niet gevonden

Het bedrijf uit Enkhuizen werkt al enkele jaren aan de integratie van de ToBRFV-resistentie in een groot aantal tomatensoorten. Dat was in de markt wel bekend, maar proeven blijken dus succesvol. In 2021 zal Enza Zaden opnieuw op grote schaal proeven doen bij Enza Zaden Research Stations. Op deze onderzoeksstations is met planten met deze hoogresistentie (High Resistance) getest met het virus, maar deze ontwikkelden geen symptomen. Ook is het virus niet in de planten aangetroffen of verspreid, laat het bedrijf verder weten. Dat is de conclusie onder normale teeltomstandigheden. Bij hoge virusdruk is niet uit te sluiten dat enige symptomen zichtbaar zijn, geeft het bedrijf mee aan telers op zijn website. Omdat Enza Zaden een wereldwijde introductie van ToBRFV-resistente rassen voorbereidt, lijkt die conclusie niet op Nederlandse telers gericht. Volgens Kees Könst, verantwoordelijk voor het onderzoeksprogramma bij Enza, bleek ook in het Midden-Oosten uit proeven dat planten met het gen vrij bleven van symptomen.

Binnen jaar een vondst

Enza Zaden vond het gen overigens al binnen een jaar nadat zijn onderzoekers uit het Midden-Oosten heel gerichte informatie gaven over de ernstige virusdreiging. Martijn van Stee, manager rassenontwikkeling tomaten bij Enza Zaden: “Onze collega’s in het Midden-Oosten waren echt goed in het uitleggen hoe groot het probleem van deze plantenziekte was. Op dat moment hebben we alles gericht op onderzoek naar ToBRFV en onze onderzoekers vonden binnen een jaar een resistentiebron. Kort daarna zijn onze veredelaars begonnen met het integreren van het gen in de ouderlijnen om hybride rassen te maken voor de markt.”

Octrooirechten

Het bedrijf zal de identificatie van het gen beschermen. De relevante intellectuele eigendomsrechten gelden, stelt het bedrijf. Octrooirecht in dit geval. “Het merendeel van de groenteveredelingsbedrijven dat lid is van het ‘International Licensing Platform’ heeft toegang tot commercieel verkrijgbare rassen voor verdere veredeling. We noemen dat een ‘Limited Breeders’ Exemption’ voor octrooirechten”, laat het bedrijf weten op vragen.

Enza Zaden stelt in zijn persuitingen overigens dat besmettingen via teeltwerkzaamheden (mechanisch) de oorzaak zijn voor de snelle verspreiding van het virus wereldwijd.