Verouderd Fries glasgebied na crises toch proeftuin

Gemeente Waadhoeke meldde dat Friss Holding dicht bij definitieve koop is van de 50 hectare glastuinbouwgrond in Sexbierum. Het glasgebied moet de plek worden voor innovatieve groenteteelt met zonnepanelen, maar ook onderwijs en publiekvoorlichting. Teelt gebeurt onder een kasdek van deels zonnepanelen, blijkt uit het persbericht. Friss wil die innovatieve plannen inhoudelijk niet toelichten, omdat nog proeven lopen. Het bedrijf had in de jaren rond 2010 ook innovatieve plannen in Groningen rond de Eemshaven. Dat gebied kwam nooit verder dan de tekentafel.

‘Verouderd’

Waadhoeke lijkt te beseffen dat verkoop in Sexbierum (Friesland) nu mogelijk de laatste kans is. In juli schrijft de gemeente dat Waddenglas volgens verouderde inzichten is opgezet in 2008. Er is niet direct een duurzame energiebron beschikbaar, de maatvoering past minder goed bij moderne bedrijven en ook logistiek zitten er haken en ogen aan deze locatie. De coronacrisis zou nieuwe geïnteresseerden nu afschrikken.

Het is niet de enige crisis waarmee Waddenglas moest afrekenen. Er waren slechte groentejaren rond de tuinbouwcrisis, de Ehec-crisis, Russische boycot en problemen bij beoogd koper Hartman. Die tegenslagen vertraagden de ontwikkeling en leidden in 2015 tot het afschalen van het glasgebied naar alleen fase 1.

Fase 1 van Waddenglas vlakbij Sexbierum. – Foto: Waadhoeke

Grondprijs gedaald

Dat medio 2019 Friss zich toch meldde bij Waadhoeke heeft waarschijnlijk te maken met de afwaardering van de grondprijs begin 2019. De drie grondeigenaren (Waadhoeke, provincie Friesland en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO)) boekten € 2,6 miljoen af op het verwachte resultaat.

Bovendien haakte Hartman in 2019 toch onverwacht af als koper. Vlak daarvoor werd het gebied nog bouwrijp gemaakt voor dit Friese teeltbedrijf. Ook een landelijk handelsbedrijf heeft koop overwogen, maar zag er vroegtijdig van af. Volgens de gemeente was zelfs sprake van een voorlopig contract.

Toch kans op restwarmte

Een andere tegenslag voor het gebied was de plotseling kritische houding van de provincie rond aardwarmte, waardoor plannen de prullenbak in konden. Ook hogetemperatuurwarmteopslag in de bodem werd doorgerekend en bleek onhaalbaar.

Nu staat restwarmte nadrukkelijk op de agenda. Sinds deze zomer kijkt LTO Glastuinbouw Nederland met andere partijen naar haalbaarheid van een warmtenet. Via een bestaande verlaten leiding kan mogelijk warmte van afvalverbrander Omrin uit Harlingen beschikbaar komen voor bedrijven in Sexbierum. Uit dat haalbaarheidsonderzoek zijn nog geen conclusies getrokken, stelt de gemeente desgevraagd. Friss heeft die zekerheid dus nog niet. Volgens de gemeente is het concept van Friss ook gebaseerd op hergebruik van eigen warmte. Over die restwarmte rept de gemeente in het persbericht, maar details zijn niet bekend.

Realistische verwachtingen

De verkoop staat of valt met de toekenning volgend voorjaar van SDE-subsidie voor de benodigde energie-investeringen. De verkopers zullen daar een realistische verwachting voor hebben. Eén van de grondeigenaren is RVO, die is ook uitvoerder van de SDE-regeling.