Rudolf Behr: ‘Buitenlandse avonturen goed voorbereiden’

Als Rudolf Behr door de straten van Ohlendorf (D.) rijdt, wijst hij op de vele leegstaande boerderijen. Zelf zit hij daar op twee locaties, waarvan één een omvangrijk distributiecentrum betreft. “Op eentje na zijn alle boeren hier in de omgeving gestopt. Ze konden meer verdienen aan het verpachten van hun gronden dan aan het telen van graan. Met die ene aardappelteler ruil ik grond, van de rest heb ik de grond in ‘eeuwige’ pacht.”

Seevetal-Ohlendorf, nabij Hamburg, is een van de zes locaties waar de bv Behr GemüseGarten vollegrondsgroenten teelt, ruim zestig in getal. Van die locaties liggen er nog drie in Noord-Duitsland en een nabij Frankfurt am Main.

_{Tekst gaat verder onder de foto.}

Rudolf Behr loopt achter de oogstmachine: “Je moet je eerst verdiepen in de situatie, het land, de cultuur. Niet domweg ons ‘Duitse model’ in een ander land willen kopiëren.” – Foto’s: Stan Verstegen

Daarnaast teelt Behr sinds 1991 in het Spaanse Murcía om jaarrond in Duitsland te kunnen leveren. “Tegenwoordig doen meer bedrijven dat, wij waren toen een van de eerste”, vertelt Behr op zijn kantoor in Ohlendorf. “Ik heb het met twee partners opgezet en begon met 25% van de aandelen. De andere twee hebben zich op een gegeven moment teruggetrokken ik bleef als enige aandeelhouder over.” Tot op de dag van vandaag heeft hij van deze stap geen spijt. “Het is ons eigen bedrijf, maar dan op Spaanse bodem, met een Spaanse bedrijfsleider en afzet in Duitsland.”

Buitenlandse avonturen

Andere buitenlandse uitstapjes maakte Behr naar Roemenië, Hongarije en Polen. “Dat was in 2006. Toen wilden Duitse retailklanten van ons daar filialen openen. Ze vroegen ons om daar te gaan telen voor de afzet in die landen. Dat was de grootste fout die ik ooit gemaakt heb”, zegt Behr openhartig. “Een ondernemer moet keuzes maken en soms zijn dat de verkeerde. Als ik aan het einde van mijn leven kan zeggen dat 51% van mijn keuzes goed waren, dan heb ik het goed gedaan, vind ik. Ik kan er ook niet tegen als mensen zeggen dat het ‘door omstandigheden goed of fout is gegaan’. Altijd die omstandigheden …”

Behr zet de redenen van het mislukte avontuur op een rijtje. “We werkten met Duitse leidinggevenden en met kaderpersoneel uit de betreffende landen. Die laatsten bleken snel overvraagd, hadden het niveau gewoon niet. Verder was er in die landen veel corruptie, daar kreeg je mee te maken als je wat geregeld wilde krijgen. We wilden net als in Duitsland een hoge graad van mechanisatie en daarin investeren om met weinig personeel snel te kunnen starten. We hadden dat geld beter in productiemedewerkers kunnen steken. Verder was het een typische fout van een zelfgemaakte ondernemer zoals ik: de gedachte ‘wir schaffen das’. Ik denk dat een Nederlandse ondernemer al snel gezegd zou hebben: ‘Hier valt geen geld te verdienen, ik stap op’. Het heeft ons in ieder geval veel geld gekost.”

Toch zegt de ondernemer niet iets dergelijks nooit meer te gaan doen. “Maar dan anders en veel beter voorbereid. Je eerst verdiepen in de situatie, het land, de cultuur en dan daarop inspelend een bedrijf opzetten. Niet domweg ons ‘Duitse model’ in een ander land willen kopiëren, hoewel dat in Spanje wel prima werkt.”

Export naar Denemarken

Wie op de website van Behr GemüseGarten kijkt, ziet een scala aan Europese landen waaraan Behr producten levert. Onder het genot van een kop koffie brengt Behr daarin een voor hem karakteriserende nuance aan. “Ach, dat klopt wel, maar dan heb je het over 6 of 7% van onze omzet. Heel Duitsland is ons belangrijkste afzetgebied en dan exporteren we nog wat naar Denemarken, Zweden en Oostenrijk. Zweden en Denemarken liggen hier natuurlijk niet ver vandaan. Het is zelfs zo dat het Hamburgse stadsdeel Altona ooit Deens grondgebied was. Mijn overgrootvader is in 1892 op 1,5 hectare met groenteteelt begonnen, omdat hij als visser geen droog brood meer verdienen kon. Hij ging met de boot over de Elbe naar Altona om daar zijn groente te verkopen.” Op de constatering dat dit dan eigenlijk de eerste internationale activiteiten van het bedrijf Behr waren, volgt een gulle lach.

_{Tekst gaat verder onder de foto‘s.}

Bedrijfsuitbreiding

Het bedrijf van 1,5 hectare van zijn overgrootvader ging over van generatie op generatie en omvatte 15 hectare toen Rudolf het in 1983 van zijn vader overnam. “Dat was 6.000 m₂ glas, 5 hectare appels en 9 hectare vollegrond. Alles werd op de groothandelsmarkt in Hamburg zelf verkocht, toen nog aan groentespeciaalzaken.” Geleidelijk werden dat rechtstreekse kanalen naar Rewe, Spar, Edeka en Aldi en ging het transport rechtstreeks naar de distributiecentra. “Dat was eigenlijk het begin van onze huidige opzet in Duitsland. We leveren een totaalpakket aan vrijwel alle retailers in heel Duitsland.”

De beperking van je bedrijf uitbreiden zit in gekwalificeerd kaderpersoneel vinden

Het huidige bedrijf omvat ruim 4.000 hectare vollegrondsgroenten en nog 300 hectare biologisch geteelde groenten. Ziet Behr zijn bedrijf nog groter worden? “We hebben geen concrete plannen, maar uitsluiten doe ik het niet. Het zou dan gaan om het opzetten van nieuwe bedrijven, met name in Duitsland. De beperking daarvan zit hem in het kunnen krijgen van voldoende gekwalificeerd kaderpersoneel, niet in de beschikbaarheid van grond of van productiepersoneel. Ieder bedrijf heeft een voor het bedrijf verantwoordelijke bedrijfsleider met zijn eigen personeel. Geschikte personen daarvoor zijn er niet zo veel”, zegt Behr.

Eigen personeel, goede huisvesting

In het coronajaar 2020 had Behr geen problemen om voldoende personeel te krijgen. “We moesten wel snel handelen om ze op tijd met bussen en vluchten hier te krijgen, maar dat is gelukt. Al het – hoofdzakelijk – Roemeense personeel hebben wij zelf in dienst, het is dus echt ‘ons’ personeel. Bovendien zorgen wij zelf voor fatsoenlijke huisvesting. We zijn begonnen met ‘containerdorpen’, maar daarvan hebben we er nog maar eentje en die gaat ook verdwijnen.”

Behr heeft naar eigen zeggen veel geld geïnvesteerd in de aankoop van woningen en hotels. Bovendien heeft het bedrijf mensen ondergebracht in jeugdherbergen, omdat er vanwege corona maar twee in één onderkomen mochten en omdat de groepen goed gescheiden van elkaar moeten leven. “We hebben trouwens binnen het bedrijf geen besmettingen gehad, alleen drie mensen die er van buitenaf bij kwamen. Die zijn meteen in quarantaine gezet en er werd toezicht op ze gehouden. Voor komend jaar investeren we verder in woningen. Ik denk wel voor € 3 tot € 3,5 miljoen”, aldus Behr.

Geen meerprijs voor regionaal geteeld product

De reden voor nog meer bedrijven en de huidige zes in Duitsland is ‘regionalisering’. Behr vindt het fenomeen ‘quatsch’, maar speelt er wel op in. “Toen regionalisering opkwam, zaten wij met onze in de regio Noord-Duitsland geteelde groenten al in heel Duitsland. Toen moest er ineens in Zuid-Duitsland ook ijsbergsla geteeld gaan worden. Ik snap dat niet, in Noord-Duitsland hebben we de percelen; in Zuid-Duitsland wonen de meeste mensen, maar toch we hebben in de buurt van Frankfurt am Main een bedrijf opgezet. We telen daar op 1.200 hectare voornamelijk granen en zo’n 500 hectare groenten. Zoiets opstarten kost natuurlijk geld en ondertussen is er geen meerprijs meer voor regionaal geteeld product. Er is zelfs al overproductie van. Bovendien kunnen kleine regionale bedrijven supermarkten vaak onvoldoende beleveren, want ze kunnen de continuïteit niet garanderen. Ook houdt regionalisering de technische vooruitgang tegen, want de eenheden zijn te klein.” En dat is nou juist iets waar Behr GemüseGarten helemaal geen last van heeft.

Groenten&Fruit bestaat 75 jaar! Lees meer artikelen in de digitale edities