‘Boeren tegen racisme’

Voor de ongetwijfeld talrijke tuinders en boeren die de Dag tegen racisme van de publieke omroep zondag 12 juli aan zich voorbij hebben laten gaan, nog even een resumé. Jort Kelder leidde het afsluitend debat en díé rol voor díé al te bekakte witte man op díé plek gaf van tevoren al zoveel onbehagen bij de meeste anti-racisme-activisten, dat ze demonstratief wegbleven. Met tot gevolg dat de stelling ‘Het huidige racismedebat drijft Nederland uit elkaar’ op een iets rustiger toon werd gevoerd dan wanneer ze er allemaal wél bij zouden zijn geweest.

‘Voel me niet bevoorrecht’

Wie waren er wel? Wetenschappers, bestuurders, politici, ondernemers, van zwart tot wit en alles er tussenin. En ook een enkele ‘gewone’ burger, zoals die wat oudere witte vrouw die op de tweede rij, goed in het zicht van de debatleider, bij voortduring met haar vinger omhoog zat. Ze mocht twee keer en wist haar boodschap duidelijk over te brengen: hoezo ‘white privilige’? Ik voel mij absoluut niet bevoorrecht.

En je kon wel een beetje aan haar zien dat dat niet gelogen was. Een gevoel – van niet bevoorrecht zijn of van gekwetst worden of van niet gehoord of niet gewaardeerd worden – is trouwens per definitie nooit gelogen. En laat dat nou allemaal gevoelens zijn die bij veel boeren en tuinders al jaren en jaren leven.

Groep 7 van basisschool de Octopus in Diemen demonstreert. – Foto: ANP

Gedeelde smart of wedloop

Het besef dat jij niet de enige bent met van alles en nog wat, kan zorgen voor een soort gedeelde smart of zelfs opluchting. Maar beseffen dat je niet de enige bent die zich achtergesteld voelt, blijkt in het racismedebat niet per se tot solidariteit onder collega-gedupeerden te leiden. Sterker zelfs, er lijkt eerder een wedloop te ontstaan van wie er het kwaadst is en wiens ellende voorrang verdient. Een zekere jaloezie bovendien jegens achterstandsgroepen die wat voor elkaar lijken te krijgen, terwijl jij nog steeds miskend in het hoekje zit, waar volgens jou pas echt de klappen vallen.

Twee tips voor alledag

Een naamloos gebleven vrouw aan het einde van het debat had ten slotte gelukkig toch nog twee tips waar iedereen – miskend of niet – vandaag mee aan de slag kan. Ten eerste: ‘assume good intent’. Oftewel: ga uit van goede bedoelingen bij eenieder die je tegenover je vindt. Het positiefs dat daaruit voortvloeit, zou ver uitstijgen boven de negatieve gevolgen van die enkele keer dat je wel degelijk een gewetenloze schurk tegenkomt. En ten tweede: ‘educate yourself’. Oftewel: informeer jezelf. Zoek uit hoe het zit, wát dan ook, zonder alleen maar bevestiging te willen vinden van wat je toch al vermoedde op basis van bovenstaande gevoelens.

Demonstreren gaat meestal vanuit een verondersteld miskend eigenbelang. – Foto: ANP

Min of meer op die manier, op basis van wederzijds erkende ellende, kwam er in de jaren 80 een wonderlijk verbond tot stand tussen mijnwerkers uit Wales en de homo-scene in Londen. Leverde ook nog een erg leuke speelfilm op, Pride van regisseur Matthew Warchus. Als je die niet kent, kijk hem bij gelkegenheid eens, en vraag je af waarom er niet ook eens trekkers mee kunnen rijden met de volgende Black Lives Matter-demonstratie, met borden ‘Boeren tegen racisme’ of wat voor puntig rijm er verder op dit thema te verzinnen is.