Imants zet in op krukasspitter

Als de plassen water in het land staan en de rooiers noodgedwongen schuilen in de schuur, dan weet je: dit seizoen komen de spitmachines op de zwaardere grond weer massaal in actie. Een perfecte timing om met een krukasspitter op de markt te komen en deze maximaal uit te testen. Sinds Imants bekendmaakte dat het een krukasspitmachine in ontwikkeling heeft, waren de twee prototypes in no-time volgepland bij geïnteresseerden in Zeeland en West-Brabant.

_{Lees verder onder de foto‘s. Bekijk onderaan dit artikel het eindoordeel.}

Imants eerste krukasspitmachine aan het werk in de zware en natte klei. De machine kenmerkt een rustige loop en heeft een geïntegreerde hef. Vanaf 2021 wil Imants de productie gestaag opschroeven. – Foto’s: Matthijs Verhagen

Nieuwkomer met ervaring

Imants stapt als nieuwkomer in deze markt, maar kan natuurlijk wel leunen op jarenlange ervaring met roterende spitmachines. Die kennis heeft Imants gecombineerd met de praktijkervaringen van akkerbouwers en loonwerkers met bestaande krukasspitmachines. Het ontwikkelde en bouwde de nieuwe krukasspitter helemaal in eigen huis. Die moest vooral onderhoudsvriendelijker worden. De meeste aandacht ging daarom uit naar de afdichtingen van de lagering; een krukasspitmachine kent immers veel bewegende delen. In de markt zijn er twee richtingen: oliebadgesmeerd en vetgesmeerd. Imants zegt afgelopen vijf jaar onderzoek en testen te hebben gedaan met verschillende afdichtingen op zijn roterende spitmachines. Het laatste jaar is ook met een krukas intensief getest in een proefopstelling. Hieruit ontstond een zelf ontwikkelde, vetgesmeerde afdichting die aan de eisen voldoet.

Krukasspitters staan bekend als onderhoudsgevoelig. Imants ontwikkelde daarom een eigen afdichting om de lagering te beschermen tegen vuil, gecombineerd met een geïntegreerde centrale smering. Er komt ook met een 3,5 meter versie.

Geïntegreerde hef en spijlenrek

De machine telt twaalf spades en een netto werkbreedte van drie meter. Imants realiseerde een bijna perfect gelijke verdeling van deze spades. Enkel naast de centrale aandrijfkast wijken de bladen tien millimeter af. Verder is in het midden een driepuntshef opgebouwd. Door deze direct in het ontwerp af fabriek mee te nemen, is hij écht geïntegreerd en draagt-ie op het frame van de spitmachine. Anders dan bij hefarmen aan de zijkant wordt de machine zo niet onnodig breed, en kan elke standaard rotorkopeg zonder aanpassingen in de hef. Als optie is er een spijlenrek dat de grond optimaal richting kopeg geleidt. Het is afgedekt met rubberflappen, zodat zich geen klei ophoopt op de kopeg.

De machine loopt met 160 à 165 krukastoeren mooi stabiel. De grote glijsloffen zijn met een spindel te verstellen en met een pen vast te zetten.

Vergelijkbaar krukastoerental

De krukas zelf is ontwikkeld voor 200 pk aftakasvermogen. In theorie mag de stomp 136 pk doorgeleiden naar de rotorkopeg. Imants geeft de spitmachine nu vrij voor trekkers tot 220 pk motorvermogen. De machine heeft een nokkenkoppeling als obstakelbeveiliging.

Wij zagen hem in actie achter een 200 pk sterke John Deere 6155 R. Die kon zonder problemen werken met de spitmachine, ook op het perceel 45% afslibbare kleigrond en onder zware omstandigheden. Enkel op de kopakker en kapotgereden stukken zakte de snelheid terug van 3 km/u naar iets boven de 2 km/u. De rustige loop van de spitter valt op, deze steunt op twee grote glijsloffen. Bij 1.000 toeren op de aftakas draait de krukas nu zo’n 160 à 165 toeren per minuut, vergelijkbaar met de concurrentie. De geadviseerde rijsnelheid is dan 3 à 3,5 km/u. De aandrijfkast heeft de mogelijkheid om tandwielen om te draaien. Het krukastoerental kan dan nog met 10 à 15 toeren omhoog. Andersom is het natuurlijk ook mogelijk om met bijvoorbeeld 850 toeren op de aftakas te rijden en met minder motortoeren wat langzamer en zuiniger te rijden.

De aandrijfkast heeft intern een doorgaande as waar je de aftakas van een rotorkopeg aan koppelt. Het vermogen loopt dus niet via de aandrijfkast, waardoor deze minder warmte ontwikkelt. Het prototype dat wij in actie zagen had een extra olietankje op de machine met een pompje, voor extra koeling. Het tweede prototype heeft dit niet. Imants test op deze manier of het nodig is.

Het prototype is uitgerust met zowel automatische smering als een extra olietank voor koeling van de aandrijfkast. Smeren is om de 8 uur nodig, en kan dus ook prima handmatig dankzij de centrale smeerblokken. Ook de extra koeling lijkt straks niet nodig op machines uit serieproductie.

Ingebouwd smeersysteem

De krukaslageringen één keer per acht uur smeren is voldoende, volgens Imants. Standaard zijn de smeerpunten goed bereikbaar gecentraliseerd en voorzien van een progressief verdeelblok. Zo kun je ook met de vetspuit in één keer veel smeerpunten smeren zonder onder de machine te kruipen. Deze smeerleidingen zijn grotendeels goed beschermd weggewerkt achter beschermplaten, zodat je ze niet beschadigd bij het schoonsteken van de machine. Enkel het laatste deel naar de spitarm moet het vet door een slangetje. Dat oogt wat kwetsbaar. Mocht onverhoopt een lagering stuklopen, dan is deze te vervangen zónder de hele krukas te demonteren.

_{Lees verder onder het kader.}

De 12 spitbladen zijn op een haar na symmetisch verdeeld over de werkbreedte. De machine spit drie meter binnen de zijplaten. Imants komt ook met een 3,5 meter brede versie.

Keuze aan de klant

Imants is nu zeker niet volledig van zijn ‘rotorgeloof’ gevallen. Volgens het bedrijf kan een rotorspitmachine op alle grondsoorten prima werk leveren en heeft deze een lagere onderhoudsbehoefte vanwege minder bewegende delen. Op lichtere klei kun je sneller rijden en is de capaciteit hoger. Maar de markt blijkt weerbarstig. Meer dan 90% van alle Imants-rotorspitmachines gaan naar kopers op zandgrond. Op de klei zie je ze minder vaak. Enerzijds omdat op écht zware klei de capaciteit van een rotorspitmachine wat terugloopt en het brandstofverbruik stijgt. Anderzijds werkt een krukasspitter makkelijk dieper en tegelijk minder kerend, waardoor gewasresten boven in de bouwvoor blijven. Aardappelen blijven boven en vriezen beter kapot, dat zien akkerbouwers graag. Er is simpelweg een groep kopers die liever met een krukasspitmachine werkt. En die groep is misschien wel groter dan Imants lang dacht, geeft de fabrikant eerlijk toe na alle belangstelling voor haar krukasspitter.

Vanaf 2021 bouwt Imants zowel een rotor- als een krukasspitter, en ligt de bal volledig bij de klant.