Stikstoflast blijft zelfs in leeg land

In ongeveer 40 van de 160 Natura 2000-gebieden is volgens de huidige stikstofnormen de stikstofdepositie nog steeds te hoog als uit Nederland alle boeren, bedrijven, verkeer en burgers verdwijnen.

Dat concludeert onderzoeksjournalist Geesje Rotgers uit een inventarisatie van de stikstofbelasting in relatie tot de kritische depositiewaarden, die nu worden gehanteerd.

Rotgers is betrokken bij de analyse van de stikstof van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, die zijn vrijgegeven nadat Mesdag Zuivelfonds en Stichting Stikstofclaim via de rechter hadden afgedwongen dat de gegevens moeten worden vrijgegeven.

Natuurgebieden geïnventariseerd

Dat er in Nederland voor stikstof kwetsbare natuurgebieden zijn, die alleen al door belasting vanaf zee, vanuit het buitenland of door onbekende bronnen te veel belast worden met stikstof is al langer bekend. Maar nog niet eerder waren die natuurgebieden geïnventariseerd, zoals nu is gedaan door Rotgers.

Kritische depositiewaarde

Rotgers heeft de inventarisatie gemaakt op basis van de besluiten waarin de Natura 2000-gebieden worden aangewezen. Zij bekeek voor elk natuurgebied welke habitattypes er worden beschermd, wat daar later nog aan is toegevoegd en tot welke kritische depositiewaarde dat leidt.

De kritische depositiewaarde is volgens de overheid de hoeveelheid stikstof die een natuurgebied maximaal aan kan, zonder dat de toestand van de natuur verslechtert.

Gebaseerd op cijfers van de overheid

De gebieden waarin de stikstofbelasting zelfs in een verder leeg Nederland nog steeds boven de kritische depositie waarde is, liggen verspreid over het gehele land. Onder andere de Veluwe en veel gebieden langs de Duitse en Belgische grens (Noord-Brabant, Gelderland, Overijssel, Drenthe) hebben een kritische depositiewaarde die wordt overschreden door de berekende depositie vanuit het buitenland, vanuit de natuur zelf, vanaf zee of vanuit onbekende bronnen.

Volgens Rotgers kan het zijn dat sommige van de pakweg veertig natuurgebieden net onder de kritische grens voor stikstofdepositie zouden komen en andere daar net boven blijven. “Maar dit is gebaseerd op de cijfers van de overheid zelf.”

‘Normen houden geen rekening met wereld van 2020’

Rotgers stelt dat “de stikstofnormen die ons kabinet stelt voor veel gebieden wellicht passend waren voor het Nederland van 1950”. Zij zegt dat de normen geen rekening houden met de wereld van 2020.

Rotgers heeft van alle Natura 2000-gebieden geïnventariseerd welke natuurtypen er worden beschermd en welke kritische depositiewaarden daarvoor zijn vastgesteld. Bij haar inventarisatie is ze uitgegaan van de bestaande beleidsuitgangspunten en de rekenmodellen die het RIVM hanteert.

Resterende stikstofneerslag blijft

Rotgers zegt in een toelichting dat als alle door de Nederlandse regering beïnvloedbare factoren weggenomen worden, er altijd stikstofneerslag overblijft vanuit het buitenland, vanaf zee, vanuit de natuur zelf en vanuit onbekende bronnen. Die resterende stikstofneerslag bij elkaar opgeteld is dus in een kwart van de natuurgebieden al te veel om te voldoen aan de normen.