‘Hoever gaan met kringlooplandbouw?’

Sinds minister Carola Schouten haar visie bekendmaakte, zie je met grote regelmaat het centrale thema kringlooplandbouw voorbijkomen. In Nederland zijn de land- en tuinbouw volgens mij juist dé voorbeelden van sectoren die al circulair zijn.

Wegens gebrek aan ruimte moet je als grondgebonden sector in ons drukbevolkte landje wel superzuinig met je grondstoffen omgaan. Naast milieuwaarde heeft het ook vaak gewoon economische waarde om reststoffen te recyclen.

Schermutselingen in Tweede Kamer

Wat bedoelt de minister dan met kringlooplandbouw en is dit ook wat de Kamer voor ogen heeft? Gaat het enkel over mineralen? Of moeten we ook denken aan een kringloop van CO₂ en water? De schermutselingen in de Tweede Kamer afgelopen jaar laten vooral zien dat het voor een groot deel van de Kamer enkel gaat over dieraantallen en dat kringlooplandbouw slechts een eufemisme is voor verkleinen van de veestapel.

We voeren echter ook veel voedsel in. Gaan we ook stoppen met koffie, bananen en avocado’s eten?

Consumptie van mineralen

Ik mis nog steeds de benoeming van het meest elementaire gat in de kringloop, namelijk de consumptie van mineralen door de mens en de uitscheiding hiervan in het toilet waarna deze vervolgens via het riool, vermengd met medicijnresten en ander afval, uit het systeem verdwijnen. Dat verlies zal moeten worden aangevuld. Nu voert Nederland mineralen in via veevoer. Deze import staat als niet-zijnde kringloop ter discussie. Vee moet maar binnenlands eten. We voeren echter ook veel voedsel in. Gaan we ook stoppen met koffie, bananen en avocado’s eten?

Een jaar na bekendmaking van de visie heb ik vooral nog veel vragen

Export levert netto-verlies voor kringloop

Tegenover deze import staat enorm veel export. We zijn de tweede agrarische exporteur ter wereld en dat levert ook een netto-verlies op voor de kringloop. Is er een balans per land over de in- en uitvoer van mineralen? Als deze gelijk is, dan heb je eigenlijk nog steeds een kringloop.

Hoe ver moet de kringloop gaan? Zijn we een provincie van Europa en wordt de kringloopbalans op die schaal bekeken? Op bedrijfsniveau een kringloop hanteren heeft niet veel zin, want dan kun je geen product afleveren. Of wil je een nieuw soort horigen die draaien op subsidie?

Aanvullen met kunstmest

Per saldo komen we nogal wat mineralen tekort als we deze niet zouden aanvullen met kunstmest. Ik heb niet de indruk dat deze wetenschap al breed is ingedaald. Een jaar na bekendmaking van de visie heb ik vooral nog veel vragen. Hopelijk volgen de antwoorden snel.