Gordel in trekker verplicht in 2020, maar niet voor iedereen

Vanaf januari 2020 geldt een gordelplicht in de landbouwtrekker. De gordelplicht geldt alleen voor omstandigheden waarbij een gordelplicht zinvol is. Daaronder valt sowieso het (snel) rijden met de trekker over de openbare of eigen weg en werk waarbij kantelgevaar op de loer ligt, zoals het aanrijden van kuilen of het doen van werkzaamheden langs slootkanten, kanalen of op hellingen.

De gordelplicht geldt dus niet voor werkzaamheden waarbij er geen direct gevaar is, zoals rustig rijden op het veld (zoals tijdens het ploegen, zaaien, maaien, et cetera) of het rustig rijden met de trekker over het erf.

Plicht geldt alleen voor medewerkers en helpers

De gordelplicht geldt alleen voor werknemers of voor mensen die vrijwillig op de boerderij komen helpen. Juridisch gezien kan de werkgever of eigenaar van een bedrijf niet beboet worden voor het niet dragen van een gordel, maar strikt genomen geldt het wel degelijk ook voor hem.

_{Lees verder onder de foto.}

Op moderne trekkers wordt al jaren gordels af fabriek meegeleverd. De kans dat je een trekker treft waar er geen op zit, is klein. De praktijk is echter dat veel eigenaren de gordel verwijderen als deze in de weg zit. – Foto: Michel Zoeter

Geen Wegenverkeerswet

De gordelplicht vloeit voort uit de Arbowet en is dus geen regeling vanuit de Wegenverkeerswet. Het is dan ook niet de politie, maar de Inspectie van SZW die hierop controleert en waar nodig boetes uitdeelt. De Arbowet is bedoeld om werknemers een veilige werkomgeving te geven. En vanuit de Arbowet is per sector of branche een uitdieping gemaakt, zo ook voor de loonwerkbranche en ook voor de landbouw. Zo is de gordelregeling te vinden op www.agroarbo.nl onder het kopje veiligheid bij vierwielige trekkers.

Volgens Peter Bredius, preventieadviseur van Stigas, geldt de gordelplicht officieel al voor de loonwerkbranche en is die van de LTO-sector ‘Open teelten’ (waaronder de traditionele akkerbouw valt en bijvoorbeeld ook de vollegrondsgroenteteelt) ook bijna klaar en ondertekend. De regeling zal ook gaan gelden voor de LTO-melkveehouderij, al zitten die voorstellen nog in de conceptfase, volgens Bredius.

_{Lees verder onder de foto.}

Daar waar de gordelplicht geldt maar geen gordel aanwezig, is de werkgever verplicht om gordels in de trekker te laten bouwen. Kosten: circa €50 per stoel (bron: Cumela, vakblad Grondig). – Foto: Bert Jansen

‘Gevolgen botsing met trekker onderschat’

Volgens het loonwerkersvakblad Grondig zou er zelfs een gordel in de trekker gemonteerd moeten worden als blijkt dat er nu geen gordel in zit. Kosten zouden zo’n € 50 bedragen. Ook stelt Hero Dijkema, beleidsmedewerker bij Cumela, in het vakblad Grondig: “Bij een botsing tussen een trekker en een ander voertuig wordt vaak onderschat hoe groot de krachten zijn die daarbij vrijkomen, waarbij de kans groot is dat de chauffeur uit zijn stoel wordt gelanceerd en dwars door de voorruit vliegt. Het gevolg kan zijn dat je bekneld raakt tussen de trekker en het wegdek, met ernstige gevolgen, soms zelfs met dodelijke afloop.”

_{Lees verder onder de video}

Boetes van € 450 tot € 1.500

De controles van de Inspectie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW, voorheen Arbeidsinspectie) worden vooral gedaan bij bedrijfsbezoeken en als er ongelukken hebben plaatsgevonden. Als blijkt dat geen gordel werd gedragen bij trekkerwerkzaamheden waarbij dat wel verplicht was, kan de werkgever een boete krijgen van € 1.500. Als de werkgever kan bewijzen dat hij alles heeft gedaan om de werknemer erop te wijzen dat een gordelplicht telt, kan de werknemer een boete krijgen van maximaal € 450. Overigens zijn de hoogtes van boetes zeer afhankelijk van het soort ongeval, de bedrijfsomvang en of het bedrijf recent al eerder betrokken was bij soortgelijke ongevallen.