Gevaarlijke bacterie Xylella kan teelt hard raken

WUR-onderzoeker Peter Bonants sloot als onderzoeksleider juist een topsectorenonderzoek af naar Xylella. Het laat zien hoe de kennis in Nederland gegroeid is over deze in de EU meest gevreesde ziekteverwekkende bacterie van planten en (fruit)bomen, waaronder steenfruit als druiven en kers.

Postelein waardplant

In het topsectorenonderzoek ‘Onderzoek aan Xylella fastidiosa’ toont het WUR-team aan dat ook bladgroente postelein een waardplant is voor Xylella. Symptomen hebben de onderzoekers niet vastgesteld bij deze bladgroente. De onderzoekers hebben in een maximaal afgesloten kas planten en bomen besmet van onder meer postelein, Prunus, tabaksplanten, maagdenpalm, es, lavendel, klimop en zomereik.

Alleen bij maagdenpalm werden in dit onderzoek symptomen gezien na een intensief inoculatietraject. Bij de houtige soorten als Prunus is in 4 maanden tijd geen vermenigvuldiging van de bacterie aangetroffen. “Vermoedelijk is vier maanden te kort voor de bacterie om zich te vermenigvuldigen”, schrijven de onderzoekers. De proeven werden gedaan in voor de bacterie gunstige omstandigheden, dus een verwarmde kas van minimaal 27 graden Celsius.

Opruimen van met Xylella besmette boom in Italië. – Foto: ANP

Inzicht vergroot

Met NVWA en Naktuinbouw zijn in dit onderzoek stappen gezet op gebied van snelle moleculaire detectie. Ook is het inzicht vergroot in de risico’s voor introductie en verspreiding in de Nederlandse land- en tuinbouw. Vanuit Zuid-Europa is de bacterie bezig aan een opmars naar het noorden, waarbij insecten een rol spelen in verspreiding en overdracht. In Zuid-Italië leed de olijvensector al miljarden euro’s schade, mede door laks optreden van de Italiaanse overheid.

Een vondst in bijvoorbeeld Boskoop zou catastrofale gevolgen hebben.

In Nederland is de bacterie vooralsnog alleen aangetroffen in importpartijen van met name Coffea uit Midden-Amerika. Om risico’s op nieuwe introducties te verminderen hanteert de EU een importverbod voor 160 plantenrassen. Alle EU-landen moeten jaarlijks een survey uitvoeren en hebben zeer vergaande bestrijdingsprotocollen.

Extreme bestrijdingsmaatregelen

Of het goed nieuws is voor de Nederlands bomen-, planten-, en fruitsector dat symptomen of vermeerdering van de bacterie niet zijn gesignaleerd, valt te bezien. De ruimingsmaatregelen zijn extreem bij besmetting van één van de waardplanten. Bij een uitbraak van Xylella dient de overheid rond de bron een bufferzone van 5 kilometer in te stellen en tot 5 jaar in stand gehouden. Uit deze bufferzone mogen in principe geen waardplanten van Xylella verhandeld worden. Die lijst is al meer dan 300 planten groot. Een vondst in bijvoorbeeld Boskoop zou dan catastrofale gevolgen hebben.