‘Wet Arbeidsmarkt in balans zet spanning op cao’

Vorig jaar is Ilse Lensink gevraagd om eerste onderhandelaar namens de werkgevers (Glastuinbouw Nederland, Plantum) te worden tijdens het overleg over de cao Glastuinbouw. Ze is vereerd, maar ook wel een beetje verrast, nadat ze in 2013 na 8 jaar juist afscheid had genomen als lid van de werkgroep cao Glastuinbouw.

Foto: Peter van Leth

Wat houdt eerste onderhandelaar namens de werkgevers precies in?

“Je bent woordvoerder namens de werkgevers met als doel om zoveel mogelijk meegegeven doelstellingen van hen te realiseren, technisch voorzitter aan de cao-tafel en de spil om een consensus te krijgen zowel onder de werkgevers als met de vakbonden. Emoties kunnen tijdens cao-onderhandelingen namelijk flink oplopen.”

Je probeert die emotie te beteugelen?

“Nee, niet beteugelen, maar in goede banen leiden. Emotie kan af en toe geen kwaad aan de cao-tafel. Dat verduidelijkt standpunten. Emotie moet echter niet de boventoon gaan voeren, omdat anders sociale partners wellicht niet tot overeenstemming kunnen komen.”

Is het goed of juist verstandig dat daarom zowel mannen als vrouwen aan de cao-tafel zitten?

“De beste mensen moeten aan tafel zitten, ongeacht geslacht. De onderhandelingsdelegatie moet een afspiegeling van de werkgevers zijn. Dit betekent niet alleen ook vrouwen, maar juist ook een afvaardiging van de verschillende sectoren binnen de glastuinbouw.”

De glastuinbouw kent veel verschillen tussen personeelsbehoeften van ondernemers. Is er nou nooit onenigheid over wat te wensen?

“Onenigheid is een groot woord. Er is wel veel discussie. Vandaar dat het goed is dat de vertegenwoordiging bestaat uit ondernemers uit verschillende teelten en gewassen ondersteund door enkele beleidsmedewerkers van de belangenorganisaties. Het streven is uiteindelijk gezamenlijke doelen te formuleren met zo klein mogelijke onderlinge verschillen voor de bedrijven.”

Kan je een discussievoorbeeld noemen?

“Wat veel discussie gaat opleveren is hoe de WAB gaat uitpakken voor de ondernemers. Daarom zijn we dat nu goed in kaart aan het brengen, zodat we goede besluiten nemen voor zowel telers met jaarrondteelten als die met seizoensmatige teelten.”

Ben je tevreden over laatste cao-resultaat?

“Zowel werkgevers en werknemers hebben veel water bij de wijn moeten doen. Dat klinkt negatief, maar beschouw ik als een optimaal resultaat. Compromissen sluiten, is nu eenmaal pijn lijden. Dan is het goed dat beide partijen die pijn voelen.”

Waarop wordt ingezet bij komende onderhandelingen?

“We zijn nog maar net begonnen, maar in ieder geval proberen we de gevolgen van de WAB voor ondernemers te verzachten. Althans, de geringe ruimte die de overheid daartoe biedt. Zoals een oproeptermijn van oproepkrachten van 24 uur in plaats van 4 dagen, niet niet-gewerkte uren oproepkracht uitbetalen en na een jaar de oproepkracht niet verplicht een contract aanbieden van de gewerkte uren van het voorgaande jaar. Onze sector kent nu eenmaal pieken en dalen in het werk.”

Waarom heeft FNV nu al de onderhandelingen gestaakt?

“Eerlijk gezegd, ik weet het echt niet. Het moet voor FNV Agrarisch Groen geen verrassing zijn dat werkgevers in onze sector flexibiliteit nodig hebben en dus de ruimte die de WAB biedt om er van af te wijken in een cao als noodzakelijk zien. Ook kan ik me niet voorstellen dat de FNV verwacht dat de forse kostenstijging door de WAB gepaard kan gaan met de loonstijging van 5% die op hun wensenlijst staat. De onderhandelaars van de vakbonden kennen de sector goed genoeg om te weten dat de impact van de WAB voor onze sector enorm is. Ik kan me wel voorstellen dat het frustreert dat een wet die niet van de cao-tafel afkomt zo’n invloed heeft op de onderhandelingen. Maar dat geldt ook voor werkgevers.”

CNV Vakmensen zit op een mildere golflengte?

“CNV Vakmensen zit absoluut niet op een mildere golflengte, maar zoeken de dialoog in plaats van de onderhandelingen af te breken.”

Dus niet snel een nieuwe cao?

“Ik ben benieuwd of bij de FNV de soep zo heet wordt gegeten als die wordt opgediend. De vakbond werkt immers nog wel mee aan het uitwerken van punten uit de huidige cao als duurzame inzetbaarheid van (flex)medewerkers, extra inzet van periodieke gezondheidsonderzoeken en de aanpak van de schuldenproblematiek van medewerkers. Een snelle cao zit er desondanks niet in.”

De WAB mist alle realiteit van de dagelijkse praktijk, zeker voor sectoren met een grillige arbeidsfilm gedurende het jaar

Waarom niet?

“De WAB is een verse open wond die onderhandelingen over cao’s frustreert en onder spanning zet. De WAB mist alle realiteit van de dagelijkse praktijk, zeker voor sectoren met een grillige arbeidsfilm gedurende het jaar. Normaal houdt de loonstijging gelijke tred met de loonkostenstijging. Echter, voorlopige schattingen gaan uit van een loonkostenstijging van 5 tot 7% voor glastuinders door de WAB. Als FNV dan ook nog eens loonstijging eist van 5% moet er nog veel water door de Rijn voor het bereiken van een cao-akkoord. Immers, glastuinders kunnen bij afnemers niet aankomen met een WAB-toeslag op hun producten.”

Dus weer een cao-loos tijdperk. Hoe bezwaarlijk is dat?

“Een cao vinden wij vanuit goed werkgeverschap belangrijk, maar niet ten koste van alles. Onze nadrukkelijke voorkeur is dus een cao, maar een cao-loze periode is ook weer niet het einde van de wereld.”

Arbeidsmigranten blijven hard nodig. Komt dat ook tot uiting in de nieuwe cao wat werkgevers betreft?

“Samen met ABU en NBBU, belangenorganisaties in de uitzendbranche, werken we aan duurzame inzetbaarheid van flexwerkers. En in de laatste cao hebben we de B-schaal, waarin veel arbeidsmigranten werken, aangepast met betere beloning en meer doorgroeimogelijkheden. Verder blijven goede huisvesting en scholing van arbeidsmigranten speerpunten binnen de cao.”