premium
Foto: ANP
Met al 75 Belgische en 20 Nederlandse perentelers gaat de termijnmarkt voor peren zeker van start. Initiatiefnemer Dirk Coucke, directeur van DLV België, proeft ook al interesse bij een aantal grote kopers. Tot 15 augustus kunnen termijncontracten voor peren worden gekocht. Door de plannen met peer is ook een plan voor termijnhandel in glasgroenten actueel geworden.
Tot verleden week heeft een twintigtal Nederlandse perentelers zich al met een volume van ongeveer 2.000 ton aangemeld om mee te doen met de termijnhandel. De inschrijvingen kwamen binnen na informatieavonden half juli in Tiel en het West-Brabantse Kruisland. Inschrijvingen kunnen nog tot aan 15 augustus worden gedaan, in Nederland bij Service2Fruit of bij DLV.be, het adviesbedrijf dat voor deze termijnmarkt de Fruit Trading Company heeft opgericht.
Lees ook: ‘Op zoek naar zekerheid’
Eerste perentermijncontracten
Dirk Coucke van DLV België heeft ook al concrete interesse geproefd bij 5 grote kopers. Over welke bedrijven en wat voor volumes het gaat kan hij geen mededelingen doen. “Met de fruittelers die zich in België hebben aangemeld hebben we vorige week reeds een eerste ledenvergadering gehouden. Daar is bepaald welke prijs de leden willen hebben voor de eerste perentermijncontracten, oftewel wat we noemen de FTC-index.”
Markttransparantie
Coucke heeft met nog niet alle Nederlandse afzetorganisaties contact gehad. “Er zijn er wel 2 die al hebben geïnformeerd of ze ook als telerscoöperatie mee kunnen doen met de termijnhandel. Ik kan nu nog niet zeggen welke.”
Dat andere veilingen nog terughoudend zijn, dat herkent hij wel. “Dat is in België niet anders. Ze zijn nog niet helemaal mee met hoe dat in de praktijk zou moeten gaan lopen.” De geruchten als zouden er coöperaties zijn die hun leden willen verbieden om mee te doen, die hebben hem nog niet bereikt. Het lijkt hem twijfelachtig of zo’n verbod juridisch mogelijk is. Ook over de twijfels of Nederlandse veilingleden hun marktinformatie wel mogen delen met hun collega-telers binnen de Fruit Trading Company, is Coucke heel verbaasd. “Markttransparantie is toch juist goed, maakt de telers slimmer en wekt vertrouwen naar andere spelers in de keten.”
Steun van Veiling Zaltbommel en ZON Fruit & Vegetables
Bij Nederlandse afzetpartijen is het initiatief voor een termijnmarkt bij een aantal afzetorganisaties positief ontvangen. Het is nu al duidelijk dat Veiling Zaltbommel en ZON Fruit & Vegetables zo’n initiatief het duidelijkst ondersteunen. Zaltbommel noemt het project ‘zeer interessant’ en wil zo snel mogelijk een gesprek aangaan.
Lees verder onder de foto.
Termijnmarkt tomaat
ZON heeft zelf geen hardfruittelers, maar is wel al sinds 2016 serieus bezig met het onderzoeken van termijnhandel als optie voor glasgroentetelers. Dat onderzoek liet ZON uitvoeren door Maastricht University. Voor een termijnmarkt voor tomaten heeft hoogleraar – en autoriteit op het gebied van termijnmarkten – Joost Pennings een haalbaarheidsonderzoek gedaan naar aansluiting bij een bestaande Europese termijnmarkt voor grondstoffen.
Interessant om de dagmarkt te koppelen met de termijnmarkt.
Directeur Michiel van Ginkel van ZON, noemt de plannen kansrijk om meer zekerheid te creëren in de afzet, zowel voor prijs als volume. Van Ginkel: “Gelukkig wordt nu in fruit bewezen dat termijnhandel een serieuze optie is voor risicospreiding als je de prijs voor een deel van de oogst kunt vastleggen. De dagmarkt is omgeven met veel onzekerheid. Het is interessant om de dagmarkt te koppelen met de termijnmarkt. We hopen dat de plannen in België met een termijnmarkt voor peren ook een termijnmarkt in glasgroenten dichterbij brengt, dat het een aanmoediging is. We hebben al veel tijd en energie in ons plan gestopt en zijn nog steeds serieus bezig met de vraag, hoe het uit te voeren.”
Voldoende volume
Een succesvolle termijnmarkt heeft voldoende volume nodig. ZON is zich er bewust van dat alleen het volume van de eigen tomatentelers niet voldoende is. Zeker aangezien producenten op een termijnmarkt doorgaans maar 30 tot hooguit 50% van hun totale volume in contracten kunnen vastleggen.
Best Of Four afwachtend
Daarom heeft ZON het plan met de andere Nederlandse glasgroentecoöperaties besproken. Nog zonder dat dat tot vervolgstappen heeft geleid. Directeur Van Dalen van afzetorganisatie Best of Four sprak vorig jaar met ZON-directeur Michiel van Ginkel over plannen voor termijnhandel voor tomaten. Best of Four stapte niet in, omdat het enthousiasme in de markt er toen nog niet leek te zijn. “Het plan ligt nog altijd op de plank, ik ben benieuwd hoe dit initiatief voor peren gaat werken.”
Delen van prijsinformatie
Best of Four heeft interesse in het instrument, maar stelt zich ook in het geval van de peren afwachtend op. Zo is het delen van prijsinformatie alleen onder voorwaarden mogelijk. Het delen van recente prijsinformatie is tegen de mededingingsregels. “Wij zouden in dit geval de prijsvorming in moeten brengen in overleg met onze leden via een prijscommissie”, zegt Van Dalen.
Moeten misschien eerst kijken hoe België ermee omgaat
“Er is wel iemand van ons geweest bij één van de informatieavonden van DLV België, en hij heeft het geprobeerd uit te leggen aan mij. Ik ben wel bekend met de aardappeltermijnmarkt, maar het is me nog niet duidelijk hoe het bij dit plan zit met waarborgfondsen en betalingen. Ik moet me er in verdiepen. Ik lees dat alles voor 15 augustus moet worden aangemeld, maar dat is in de vakantie. Ik denk niet dat het realistisch is voor ons nu. We moeten misschien eerst kijken hoe België ermee omgaat.”
Aad Sonneveld, voorzitter van telersvereniging Van Nature, signaleert dat veel contracten in glasgroenten nu onder kostprijs worden afgesloten. Als een termijnprijs hierin een breekijzer vormt, wil hij zich daarin graag verdiepen.
Lees verder onder de foto.
Fruitveilingen gereserveerd
Veiling Zuid-Limburg laat weten dat het bestuur zich buigt over het initiatief. Telers zijn vrij om eigen keuzes te maken, laat directeur Michel Schrijnemakers weten. “Maar misschien moet eerst het bestuur hierover een besluit nemen.”
FruitMasters is kort in een antwoord op vragen van Groenten & Fruit. Op de vraag of leden mogen handelen op een termijnmarkt en of ze prijsinformatie mogen inbrengen in een telerscoöperatie als Fruit Trading Company laat FruitMasters weten: “De leden van FruitMasters hebben een leverplicht en daar moeten ze zich aan houden, meer valt er niet over te zeggen.”
Interesse handel
Waarom zou de handel hieraan mee willen doen? Op de informatieavonden noemde Coucke het imago-argument. Het stelt een retailer in staat met recht te kunnen zeggen dat ze telers in staat stelt om al voorafgaand aan het fruitseizoen een prijs vast te leggen waarmee ze in elk geval uit de kosten zijn.
Op de eerste informatieavond in Tiel geeft een fruithandelaar een ander argument. Jan Timmermans, voormalig exporteur en nu adviseur van fruitpartijen, stelt dat bij handelaren wel degelijk ook interesse is in een vorm van prijsrisico-afdekking. “Met name retail in Engeland en Scandinavië wil graag langere contracten afsluiten, bijvoorbeeld voor drie maanden, tegen een vaste prijs. De handel die moet kopen op de dagmarkt neemt dan het prijsrisico. Je kunt dan stevige verliezen oplopen. Straks kun je daarvoor op de termijnhandel risico’s afdekken.”
Een-op-eenrelatie
De terughoudendheid bij de Nederlandse en Belgische afzetcoöperaties lijkt ingegeven door de angst dat als telers, handel en retailpartijen termijncontracten kunnen aangaan, de animo voor de door de grote coöperaties zo gewenste een-op-eenrelaties met grote supermarkten zou verminderen. Zowel voor glas- en vollegrondgroenten als voor fruit kunnen retailers met vaste contracten zekerheid kopen voor levering van een bepaald volume of een bepaalde prijs.
Er worden nu ook al genoeg van dergelijke contracten afgesloten, maar lang niet altijd zit daar ook een gegarandeerde prijs of zelfs maar een gegarandeerd af te nemen volume aan vast. Als de retailer minder nodig heeft, kan dat lager uitvallen.
Een termijncontract geeft wel de zekerheid van een vaste prijs voor een vooraf bepaald volume. Zonder dat daar een een-op-eenrelatie op de fysieke markt voor nodig is. Op de dagmarkt kan de prijs omhoog of omlaag fluctueren, met een termijncontract in handen worden voor het volume van dat contract die prijsfluctuaties volledig geëlimineerd. Met andere woorden: voor het volume dat een koper of een (individuele) teler met een termijncontract heeft afgedekt lopen noch die koper noch die teler nog een prijsrisico op de dagmarkt.
Fysieke leveringszekerheid
Als een stabiele prijs geen reden meer is voor een koper om nog met een telersvereniging op de fysieke markt een-op-een langdurige vaste prijsafspraken te maken, dan blijft alleen nog de fysieke leveringszekerheid over. Die troef heeft een telersvereniging dan nog in handen om grote kopers aan zich te binden. Op een markt waar de emotie de laatste decennia doorgaans een overaanbod suggereert, lijkt die troef niet al te sterk.
Scepsis over de werking van een termijnmarkt in groenten of fruit lijkt ingegeven door juist die inderdaad niet zo sterke marktpositie van de telers. Als er nu al te weinig partijen bereid zouden zijn langetermijncontracten af te sluiten op de fysieke markt, waarom zouden ze dat dan wel willen doen op een termijnmarkt? Op 15 augustus weten we of dat toch is gelukt voor die eerste 10 miljoen kilo peren.
NFO: ‘Blij met elk succesvol instrument’
NFO-voorzitter Gerard van den Anker juicht elk initiatief dat kan leiden tot een betere prijsvorming of een lager prijsrisico voor de telers toe. “In andere sectoren heeft termijnhandel zich bewezen als een succesvol instrument. Daarom vinden wij als NFO dit een interessante optie om te voorkomen dat peren onder de kostprijs worden verkocht.”
Arbeid
Overigens benadrukt Van den Anker dat de NFO zich bij de ontwikkeling van het plan niet als een partij beschouwt. “Wij richten ons in eerste instantie op zaken als teelt en arbeid. Afzet ligt in handen van de afzetorganisaties en de handel. De telers moeten zelf de afweging maken of deelname aan termijnhandel past in hun bedrijfsvoering.”
Op aardappeltermijnmarkt dempt Nedato risico’s telers
De aardappeltermijnmarkt biedt de beste vergelijking voor de groente- en fruitsector. Heero Gramsma, commercieel directeur van afzetorganisatie Nedato, laat de werking zien. Deze is te volgen op het open handelssysteem op internet op Boerenbusiness.nl. Op vrijdag 19 juli is de prijs voor levering in juni bijvoorbeeld opgelopen naar circa € 0,19 per kilo. Gramsma legt uit dat in de eerste 2 maanden van het jaar de vaste contractprijs bij de industrie op € 0,12 tot € 0,14 lag per kilo. Telers zetten fritesaardappelen vooral via contracten vast met vaste afnemers en kiezen voor een beperkt volume op de termijnmarkt. De markt is met 400 contracten ook vandaag in beweging. “Als je nu voor € 0,19 handelt op de termijnmarkt, moet je als teler wel beseffen dat je dagelijks moet bijstorten als de prijs verder oploopt. De prijs kan oplopen naar boven de € 0,30.”
‘Geen winst’
Nedato speelt als afzetorganisatie een bufferende rol voor de risico’s van handelende telers. Nedato heeft een intern handelssysteem, waarbij telers prijzen kunnen vastzetten op de termijnmarkt. “De teler kan bijvoorbeeld nu kiezen voor de prijs van € 0,19. Als hij dat doet via ons systeem, wordt dat door ons geadministreerd op de aardappeltermijnmarkt. De teler heeft dan wel verkocht voor € 0,19. Dat is een leuke prijs. Hij hoeft vervolgens niet bij te passen als de prijs oploopt. Wij bufferen dat voor telers, waardoor de risico’s wegvallen. Voor ons is er weinig risico als wij het zo laten uitvoeren. Daar maken we geen winst op, er is geen waarborg voor nodig door telers of een heffing. Dat zit in de administratiekosten.”
Medeauteur: Jeroen Verheul
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht