PlanetProof neemt marktdilemma’s niet weg

De opkomst van het teeltschema On the Way to PlanetProof kun je op basis van de cijfers een succes te noemen, maar de markt is nog weerbarstig. Dat bleek opnieuw tijdens de hoorzitting op 14 november voor het nieuwe teeltcertificaat.

De beloning voor PlanetProof is een zwaarbeladen thema. Groenteverwerker HAK en aardappelhandelshuis Nedato hebben de nek uitgestoken voor een meerprijs voor hun telers. Het is een zeldzaamheid.

Achter de schermen maakt milieuorganisatie Greenpeace zich sterk voor een meerprijs door telers te vragen informatie te sturen over hun kostprijs. Weinig telers stuurden die info, bleek bij de hoorzitting. Dat weinig telers open over hun kostprijs willen praten, maakt het extra lastig.

_{Lees verder onder de foto}

Prei sorteren. CLM wil dat kopers met telers gedwongen worden over meerkosten te praten. – Foto: Bert Jansen

Bepaling over kostprijs opnemen

Er is misschien een andere weg mogelijk. Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM) pleitte voor een aanmoediging in de ketenbepalingen van het teeltschema. CLM-adviseur Marije Hoogendoorn wil in PlanetProof een inspanningsverplichting voor kopers om zich te verdiepen in de teeltkosten.

“Ga eens na wat meerkosten zijn. Met zo’n bepaling dwing je de keten daarover met telers te praten. Nedato en HAK doen er wat mee. Fruittelersorganisatie NFO constateert dat veel telers niets extra’s krijgen. Ook het ministerie van landbouw zegt dat extra moet worden beloond voor duurzame teelt, waarom zou je dan niet een extra prikkel in het systeem opnemen?” vraagt Hoogendoorn zich af.

‘Niets beloven wat je niet kunt beloven’

Volgens programmamanager Stephanie Kool van Stichting Milkeukeur (SMK) is uitgebreid gesproken over het voorstel van CLM. Dit is echter niet in het concept-teeltschema gekomen. “Het zou dan uitstralen dat je iets kan beloven, maar dat kunnen we niet. Er is geen basisprijs. Je legt afnemers op dat met elkaar te bespreken, maar deze afnemers zijn nog niet gecertificeerd.”

Daar wringt wel de schoen. Een aantal winkelketens zal wel certificeren en een aantal niet, vertelde Kool. Winkelketens die wel certificeren, mogen op de winkelvloer extra promotie voor PlanetProof maken en zou je zo criteria kunnen opleggen. De niet-gecertificeerde winkelketens niet.

_{Lees verder onder de tabel}

Voor gunstige export geen certificaat nodig

Het duidelijkst was Gerard van den Anker, voorzitter van de Nederlandse Fruittelersorganisatie (NFO). Hij pleitte in 2018 voor een duurzaamheidsbonus van € 0,25 per kilo. Een jaar later constateert hij dat er niets gebeurd is en dat de fruitteelt met nog meer kostenstijgingen zit, zoals nu weer de ODE-heffing op stroom en de Wet arbeidsmarkt in balans (WAB).

Wat extra wrang is: peren voor export hebben geen PlanetProof-certificaat nodig en brengen meer op dan de afzet op de binnenlandse markt. Veel fruittelers hebben het water aan de lippen staan na het slechte afgelopen afzetjaar. Het verklaart ook de lage deelname aan PlanetProof van 19% van het fruitareaal in Nederland.

Het emissieloos telen is met de teelteisen in PlanetProof in Spanje niet gegarandeerd

Een ander marktgevoelig punt voor de teelt is de vergelijking met Spaanse concurrenten. PlanetProof wil één teelcertificaat voor Europese telers. Nu zijn er twee certificaten: een voor Zuid- en een voor Centraal Europa. Het stoort de sector dat samenvoeging van de twee certificaten suggereert dat de producten uit Spanje gelijkwaardig zijn aan Nederlandse.

Glastuinbouw Nederland wil dat zoveel mogelijk terug zien in het teeltcertificaat door bijvoorbeeld ook de emissie en uitspoeling te meten van deze Spaanse bedrijven met sleuvensystemen. Het emissieloos telen is met de teelteisen in PlanetProof in Spanje niet gegarandeerd, stelt Glastuinbouw Nederland.

Afstand PlanetProof en biologisch kleiner

De biologische fruitteler Peter Feijtel kwam uit interesse naar de hoorzitting om te zien hoe groot het verschil nog is tussen gangbaar (PlanetProof) en biologisch. Zit PlanetProof biologisch niet op de hielen?

Volgens Stephanie Kool is dat niet het geval. “Ik heb PlanetProof en biologisch nog nooit als concurrenten gezien. Het zijn twee aparte markten. Er blijft altijd ruimte naar biologische teelt met vaak principiële uitgangspunten en lagere opbrengsten. Er zijn wel stappen mogelijk die het verschil kleiner maken, zoals nieuwe technieken en de ontwikkeling van groene middelen. Ik zou het op zich toejuichen als alle middelen groen zijn en laagrisico.”

Lees ook: PlanetProof kan gaan knellen voor telersvereniging