‘De tekentafel versus de markt’

We beleven turbulente tijden in de land- en tuinbouw. Grote demonstraties met tractoren in Den Haag, discussies over klimaatverandering. De land- en tuinbouw is bij vrijwel alle grote maatschappelijke discussies betrokken.

Er wordt veel over de sector gesproken en achter tekentafels worden allerlei plannen gemaakt voor circulaire landouw of inkrimping van de veestapel; plannen die vaak wel erg ver van de echte boeren- en tuinderspraktijk afstaan. Vaak gaan ze gepaard met forse subsidiebedragen om uit te zoeken of ze wel gaan werken. Je zou dit ‘Wereld 1’ kunnen noemen.

Schaalvergroting en kostprijsverlaging

Er is ook een ‘Wereld 2’. Dat is de wereld van de dagelijkse praktijk in de land- en tuinbouw. Daar waar de markt regeert. De wereld van schaalvergroting, van afzet en van omzet. De wereld waar de dagelijkse voedselproductie plaatsvindt. De wereld waarin schaalvergroting en kostprijsverlaging leidend zijn. In deze wereld is er geen subsidie beschikbaar om te produceren, maar komt het neer op het verdienen van harde euro’s.

Mijn stellige indruk is dat deze twee werelden meer en meer uit elkaar groeien. Dit heeft grote gevolgen met oplopende onvrede over en weer. Gevolg: een of meerdere grote demonstraties op het Malieveld met daartegenover een discussie over verplichte inkrimping.

_{Lees verder onder de foto}

Minister Carola Schouten spreekt boeren en tuinders toe tijdens de protestactie op 1 oktober. Theorie en praktijk groeien steeds verder uit elkaar, met onvrede tot gevolg. – Foto: ANP

Gat tussen twee werelden overbruggen

Is dit gat tussen deze twee werelden te overbruggen? Eén gezamenlijke wereld zou veel kracht kunnen geven aan de land- en tuinbouw én aan de maatschappij. Het ontbreekt op dit moment echter aan vertrouwen en aan leiderschap. Er is een lange weg te gaan.

Alhoewel, het kan ook weer snel anders worden, want de politiek is erg vluchtig en tijdelijk. ‘Wereld 1’ vergaat met de verkiezingen, ‘Wereld 2’ blijft stug doorgaan en zich ontwikkelen. Wellicht ligt daar de oplossing voor de toekomst.