‘De tomaat die de tuinbouw redden moest’

Komkommertijd? Trostomatentijd! Zo moeten ze hebben gedacht in Sint-Katelijne-Waver. Veiling Belorta stuurde een persbericht over de 25ste verjaardag van tomaten aan een takje.

De eerste trostomaten werden precies 25 jaar geleden geveild bij een van de voorgangers van de grootste Belgische veiling vlakbij Mechelen. Of het de Mechelse Tuinbouwveiling was of de daar vlakbij gelegen Centrale voor Glasgroente die deze primeur had, wordt er niet bij gezegd. Wel dat het tomatentelers Jan en Sonia Smets en Marja Van Dessel waren die voor die eerste aanvoer in 1993 verantwoordelijk waren. Gefeliciteerd.

Mooi ƒ2,50 tot ƒ3,00

In hetzelfde jaar werd in Nederland op 30 hectare geëxperimenteerd met het per tros oogsten van tomaten. In een terugblik op het vrij dramatisch verlopen teeltjaar 1993 zegt Mart Heldens van toen de stichting Promotie Tuinbouw Zuidoost-Nederland: “Bovendien zijn in deze regio tomatentelers creatief geweest door hun tomaten als trostomaten te oogsten. Toen de gewone tomaten in de zomer 70 cent tot ƒ1,00 per kilo opbrachten, kregen zij er wel mooi ƒ2,50 tot ƒ3,00 voor. Ze hadden er wel meer werk aan: het sorteren was handwerk; de machines konden niet worden gebruikt.”

Heldens beschouwt dit als een goed voorbeeld van inspelen op een specifieke vraag van de klant. “Daar zal de tuinbouw het steeds meer van moeten hebben.”

Vergoeding voor teler uit doordraaipotje

Voor de jonge lezers: die ƒ is de afkorting voor gulden, toentertijd onze nationale munteenheid. 70 cent voor een kilo (losse) tomaten werd in die tijd gezien als een (te) lage prijs. Als de klok nog verder terugdraaide tot 55 cent, kreeg geen enkele handelaar de tomaten maar werden ze doorgedraaid. De tuinder kreeg dan uit het doordraaipotje van de veiling een kleine vergoeding voor zijn moeite. Niemand blij, op de koeien na, die ’s zomers lichtroze melk gaven.

Massaal overgeschakeld

In 1994 schakelden tomatentelers massaal over op de trostomaat en duikelden de prijzen van die mooie 2,50 tot 3 gulden omlaag naar net zulke schamele grijpstuivers als de veilingklok aangaf voor losse tomaten. Het werd het derde slechte jaar, niet alleen voor tomatentelers. In 1995 stemden duizenden tuinders op bijna 10 veilingen voor de megafusie die The Greenery opleverde. The rest is history.

Verzin iets creatievers dan slagroomtaart

De Belgen vieren vandaag een verjaardagsfeestje voor die trostomaat. Met een slagroomtaart met, nee, géén tomaten, maar wel het gebruikelijke gesuikerde fruit en een op marsepein uitgeprinte foto van een trosje tomaten.

Vruchtentaart wegens 25 jaar trostomaten. – Foto: Belorta

Verzin iets creatievers zou je die Vlaamse banketbakker willen toefluisteren, en al die Nederlandse en Belgische trostomatentelers ook. Maar als de prijzen van tros grof en tros middel dit najaar weer stijgen en de verdiensten net als de laatste paar jaar toch weer lekker op peil komen, ja, waarom zou je dan na 25 jaar wat nieuws gaan verzinnen?