Hoogstraten probeert winterproductie aardbei

Hoe ver kom je met de sturing van een aardbeienteelt, zodat de volle productie valt in december, januari en februari? Je mag erop rekenen dat de prijzen dan doorgaans behoorlijk zijn. Zo ook de teeltkosten.

“We hebben eens berekend dat je met Son T-lampen een middenprijs moet hebben van tenminste € 60”, vertelt onderzoeker Peter Melis van het Belgische Proefcentrum Hoogstraten.

2 hoofdvragen

In de winter van 2017-2018 bekeek het proefcentrum de mogelijkheden voor een winterteelt onder assimilatiebelichting met de doordragende rassen Verity, Murano en Favori. Er lagen 2 hoofdvragen:

• Wat moet je doen of laten zodat de (2e) oogstpiek echt in de wintermaanden valt?
• Hoe voorkom je dat de planten in het najaar in rust gaan?

Net als veel andere gewassen hebben aardbeiplanten de natuurlijke neiging het rustiger aan te doen bij afnemende daglengte. Junidragers én doordagers vertonen dit dormantieverschijnsel.

Doordragers in de winter

Verschillende strategieën werden getest om de dormantie te doorbreken als extra belichten tijdens de opkweek om zo een lange dag na te bootsen, en koude te geven. Dit laatste gebeurde onder andere in een controleobject met de genoemde rassen, met in 2016 opgekweekte frigoplanten na extra lange bewaring in de koelcel. Ze werden tegelijk met de najaarsteelt Elsanta in augustus geplant. De productie in november/december, te vroeg dus.

Met doordragers is belangrijk dat de planten vanaf begin september minimaal 2 maanden een lange dag krijgen

Verder werd gekeken naar de mogelijkheden met jong plantmateriaal (laat gestekte plugplanten), daarmee schijnt de dormantie in vergelijking met oudere planten beperkt te zijn. Dat bleek het geval, maar de productiviteit bleef ook achter.

“Samengevat is met doordragers belangrijk dat de planten vanaf begin september minimaal 2 maanden een lange dag krijgen om zo dormantie te omzeilen”, aldus Melis. “Maar dan nog valt de oogstpiek te vroeg voor een winterteelt. ”

Junidragers in de winter

Een echte winterproductie met verduisterde junidragers is ook (nog) geen praktijk. “Momenteel mikken we in proeven op plukken vanaf half februari.” Om nog vroeger te starten, zouden de planten medio half oktober in de kas gebracht moeten worden, na 6 weken koelen en verduisteren vanaf de 2^e helft van juni. Voor deze opkweek is echter geen stekmateriaal beschikbaar in mei. Een echte winterproductie met verse planten (<1 jaar oud) zit er dus nog niet in.>
_{Lees verder onder de foto‘s}

Het ras Sonsation. Onderzoeker Peter Melis geeft het verschil in gewasontwikkeling aan na 1.500 koude-uren (vooraan) en 1.600 koude-uren (achteraan). – Foto’s: Joost Stallen

Met lang bewaarde junidragende trayplanten van rassen als Sonata of Sonsation kan dat wel, met de consequentie dat lang bewaren zwakkere planten geeft met risico op plantuitval.

Op het proefcentrum wordt in 2019 wel een dergelijke proef opgezet, met planten die dit jaar worden opgekweekt, in vergelijking met verse verduisterde planten. Het centrum heeft 2 afdelingen met assimilatiebelichting, die afgelopen winter werden gebruikt voor de genoemde winterproductie-proeven, en voor de productie vanaf eind februari met verduisterde Sonata. “Die gaf tot medio half april 7 kilo vruchten per vierkante meter, met een mooie kwaliteit.”

Vroege Sonsation verrast

De oogst van de vroege stookteelt met het ras Clery startte op 21 maart 2018, Magnum volgde eind maart en een week daarna de rassen Sonata, Malling Centenary en Sonsation. Deze volgorde was als verwacht: met wat minder bloemtakken als gehoopt bij Malling Centenary en Magnum.

Beide rassen zijn van nature wat zuinig met het aantal bloemen per tak, maar door straffer en langer te bemesten in de opkweek werd gepoogd het aantal takken te verhogen. Het effect bleef beperkt; veel in een vroege teelt oogsten kan daarom het beste met rassen die van zichzelf voldoende bloemtakken maken.

Lees ook: Sonsation kan concurreren met Elsanta en Sonata

Sonsation kwam voor de dag met stevige wortels in de opkweek – een barrière tegen wortelziekten – een vlotte aanleg van bloemtakken en met een goede productie en vruchtsortering. “De smaak is ook goed, vinden we, maar dat is subjectief. Je mag verwachten dat Sonsation hoge ogen gooit voor de vroege stookteelt. Voor Malling Centenary en Magnum wordt het waarschijnlijk lastiger.”

De Sonsationproef was opgezet met verschillende koudehoeveelheden en plantdichtheden (10,5/12,3/14 planten/m2). Melis: “Met 1.600 koude-uren, vergelijkbaar met Sonata, kregen we goede strekkingsresultaten.”

UV-c kruipt naar praktijk

Proefcentrum Hoogstraten heeft al veel ervaring met UV-c licht tegen witziekte. De lampen staan nu op een kar die handmatig wordt bestuurd met de controller van een Xbox-spelcomputer. Volgende maand wordt het apparaat omgebouwd tot een echte zelfstandig tussen de gewasrijen rijdende robot.

De kar met UV-c lampen tegen witziekte wordt nu nog handmatig bestuurd. Het apparaat wordt omgebouwd tot een zelfstandig rijdende robot.

Het huidige onderzoek – 4-jarig vanaf september 2017 – is gericht op de inzet van UV in de bestaande IPM-aanpak in aardbei (IPM = Integrated Pest Management). Daarvoor moet duidelijker worden hoeveel UV-c roofmijten en nuttige insecten kunnen verdragen, of UV behalve tegen witziekte ook werkt tegen andere belagers, en of na het gebruik van een gewasbeschermingsmiddel een wachttijd voor UV moet worden aangehouden.

Net als zonlicht is voorstelbaar dat UV-c een versnelde afbraak van actieve stoffen geeft. Andere vragen gaan over de dosering met UV-c en of het uitmaakt of Uv-licht overdag of ’s nachts wordt ingezet.

Regalis houdt ranken tegen

Regalis is een in België erkende groeiremmer op basis van prohexadion-calcium. Daarmee is dit voorjaar geprobeerd in op 12 januari geplante doordragers de aanleg van bloemtakken te bevorderen.

Als doordragers uit de koelcel komen, groeien die aanvankelijk vegetatief, met de productie van ranken. Onder invloed van de toenemende daglengte wordt de rankvorming ingewisseld voor de aanleg van bloemtakken. Dat gebeurt alleen op de knoppen, waaruit nog geen rank is gegroeid. Het is dus de kunst de rankvorming uit te stellen.

Het doordragende ras Verity in een planting van 12 januari. Stand van zaken op 11 mei: de voorste planten zijn wel behandeld met Regalis, de achterste planten niet (de ranken zijn verwijderd).

De proef is opgezet in de rassen Murano en Verity. Verity komt sterk vegetatief uit de startblokken, met de productie van veel ranken. Murano gedraagt zich precies tegenovergesteld. “We proberen met deze proef het nut van Regalis te kunnen inschatten”, aldus Melis.

Groene luizenvanger

Siltac (een middel van ISA Nanotech) is een uitvloeier die bestaat uit siliconenpolymeren. Het spul blijkt in staat op het gewas aanwezige bladluizen in te pakken, waardoor ze uitdrogen. Omdat er geen veiligheidstermijn is en geen residu achterblijft, kan het middel tot vlak voor de oogst worden gebruikt.

Proefcentrum Hoogstraten testte Siltac met 3 behandelingen in het ras Murano. Dat gaf 75% bestrijding. “Een fantastisch resultaat voor een biologisch middel, en nauwelijks minder dan 2 keer spuiten met Calypso”, aldus onderzoeker Melis. “Een nadeel: Siltac is niet selectief, dus ook roofmijten kunnen het loodje leggen.”