Wat kun je doen tegen wittevlieg in aardbeien onder glas en wat zijn de mogelijkheden om schimmels als echte meeldauw (witziekte) buiten de deur te houden?
Borstelen en knippen
Demtec in Moorslede heeft de al langer bestaande eenrijige afranker voor aardbeitrayplanten recent uitgebreid met een borstel. De extra voorziening dient om de ranken voor het afknippen naar een kant uit te leggen. Richtprijs compleet € 4.000.
Meststof reinigt
Meststoffabrikant Haifa ontwikkelde de fosfaatmeststof Haifa GrowClean. In de samenstelling zitten polyfosfaten (als in wasmiddelen) die ervoor zorgen dat mineralen als calcium, magnesium en ijzer in oplossing in oplossing gebracht worden en blijven. Met standaardfosfaatmeststoffen kunnen deze elementen verbindingen aangaan, die neerslaan en verstopping geven. De reinigende werking van GrowClean dringt de kans verstopping van het watergeefsystyeem terug, aldus Haifa, en voorkomt organische vervuiling doordat organismen geen voedingsbodem meer hebben. 22 kilo Haifa Growclean/m3 geeft 1 mmol fosfaat, voor de helft in de vorm van polyfosfaat.
Haifa Cal Prime is een wateroplosbare kalkmeststof met hogere concentraties stikstof en calcium in vergelijking met standaard kalksalpeter (CalPrime: NPK 17-0-0 + 33 Ca, Standaard kalksalpeter: NPK 15,5-0-0 + 26 CA). Een ander verschil is dat het ammoniumpercentage in Cal Prime lager is (0,3%) dan in standaard kalksalpeter (1,1%) en het nitraataandeel hoger (Cal Prime 16,7%, standaard 14,4%). Het hoger calciumgehalte en het lagere gehalte ammonium zorgt volgens Haifa voor een efficiënte opname van calcium, dat zou de stevigheid van het gewas en de gewaskwaliteit ten goede komen. Leverbaar in 25 kilozakken en in big bags.
In de bodem kijken
Vantage Agrometius heeft een bodemvochtstation, de Geobas, voor het meten van het bodemvocht op 2 dieptes (aan de hand van de elektrische geleidbaarheid), de zuigspanning op 2 dieptes, de bodemtemperatuur (1 diepte) en de neerslaghoeveelheid. Het station haalt zijn energie uit een zonnepaneeltje en is uitgevoerd met een simkaart waarmee de verzamelde data worden doorgegeven aan de cloud. De informatie is opvraagbaar op een smartphone of andere computer.
Agrometius noemt de Geobas als een vinger aan de pols voor duurdere teelten als asperges, aardbeien, zachtfruit en tulpen, omdat het realtime informatie geeft over de bodemcondities. Daarbij is het mogelijk om grenswaarden in te stellen, met een alarm bij over- (of onder-) schrijding. Dit is met name aan de orde bij percelen die wat verder weg liggen, aldus Agrometius. Het systeem is modulair, de geleidbaarheidsmeters zijn bijvoorbeeld te vervangen door zuigspanningmeters, en omgekeerd. De kabellengtes tussen het station en de sensoren zijn op wens uit te voeren. Richtprijs: € 2.100. Ook is een jaar huur mogelijk, eventueel gevolgd door aankoop.
Plantwagen
Basrijs in Rijsbergen heeft een plantwagen voor 3 rijen (indien gewenst uit te breiden met 2 extra werkplekken voor een halve rij per werkplek). Het werktuig bestaat uit een frontframe met een rechtgeleiding per rij (het element blijft dus altijd precies boven de rug). Daarvoor zorgen geleidewielen aan de voorkant, in combinatie met de aandrukwielen aan de achterkant van de plantelementen.
UV-c
In het onderzoek op het proefcentrum wordt onder ander gekeken naar de bestrijding van witziekte met UV-c licht en de mogelijkheden voor de bestrijding van wittevlieg met natuurlijke vijanden. Het gewas wordt regelmatig blootgesteld aan UV-licht, waardoor het DNA in de schimmel beschadigd raakt. Een consequentie van UV is dat het bij blootstelling verbranding op de huid kan geven op de huid of weefselbeschadiging aan de ogen.
Nachtwerk
Wat betreft de inzet van UV tegen witziekte blijkt inmiddels dat het bestrijdingseffect bij toepassing in de nacht een sterker is dan bij eenzelfde behandeling overdag. In de nacht behandelen heeft als nevenvoordeel dat – bij volautomatische toepassing met een robot – er geen personen in de buurt zijn. Aan zo’n robot wordt nog gewerkt, waarbij het mogelijk moet zijn tegelijk met de UV-behandeling tegelijk een eventuele aantasting in beeld te brengen.
Dat de werking bij nachttoepassing beter is dan bij toepassen overdag, hangt samen met het vermogen van de schimmel om door UV-beschadigd dna weer te repareren. Daarvoor is zonlicht nodig, dat ontbreekt ’s nachts. “We proberen daarom om het na een behandeling nog 4 uur donker te houden”, aldus onderzoeker Peter Melis in zijn toelichting, om te voorkomen dat de dna-herstelmechanismen alsnog in actie kunnen komen.
De behandelingsfrequentie in het onderzoek is 3 keer per week met uiteenlopende doseringen. Bij hogere doseringen kunnen echter ook natuurlijke vijanden beschadigd raken. Dit moet voorkomen worden. In het onderzoek wordt daarom ook gekeken naar het effect van dagelijkse behandelingen in combinatie met verlaagde, natuurlijke vijanden sparende UV-doseringen. “We hopen volgend jaar met doseeraanbevelingen te kunnen komen.” Het vorig jaar gestarte UV-onderzoek heeft een looptijd van 4 jaar.
Witte vlieg aanpakken
Witte vlieg in aardbeien zijn een probleem omdat het ontbreekt aan goede chemische middelen ter bestrijding, en omdat de inzet van natuurlijke vijanden de voorkeur heeft. De vraag is dan welke vijanden effectief zijn bij de gematigde kastemperaturen die voor aardbeien nodig zijn. In vangkooien met aardbeiplanten en met witte vlieg worden de verrichtingen gevolgd van mogelijk perspectiefvolle natuurlijke vijanden Dit zijn de roofmijt Amblydromalus limonicua (2 x 50 stuks ingezet), sluipwesp Encarsia formosa (2 x 50), roofkever Delphastus catalinae (2 x 25) en roofwants Dicyphus (2 x 5). De opvolging vindt plaats in een najaars- en doorteelt.