premium
Foto: Dennis Wisse/ Roel Dijkstra
Het is misschien de grootste verduurzamingsstap die de groente- en fruitsector zet, de overstap naar On the Way to PlanetProof (voorheen Milieukeur). Van 300 telers nu zal het keurmerk naar verwachting snel groeien naar 2.000 bedrijven om de agf-schappen te vullen.
|
➤ Grote groep telers wacht nog af |
Zullen lege schappen in de winkels ontstaan als onvoldoende gecertificeerde productie kan worden bereikt in de komende 21 maanden? Tijdens de hoorzitting van Stichting Milieukeur (SMK) eind januari was de spanning te voelen van telers dat vooral het wegvallen van middelen de balans uit de teelt kan slaan. Kees Oomen, voorzitter van het College van Deskundigen van SMK sprak daarover zalvende woorden. “Tot nu toe bleek in teelten veel mogelijk. We hebben er ervaring mee dat het na de eerste schrik vaak meevalt. Je moet dingen ook gewoon proberen.”
Voor het nieuwe teeltschema ligt de lat per saldo even hoog als de oude, beoordeelde onderzoeksbureau CLM. Wel waarschuwt het bureau voor de instroom van minder gemotiveerde telers en de iets lagere inspectiefrequentie. Om die reden is enige zorg te bespeuren bij CLM over de borging van het certificaat.
Tekst gaat verder onder de foto‘s
Milieulastbenadering
Jean Aerts (LTO Glaskracht Nederland) is bezorgd om een andere reden. Het draait in het schema straks allemaal om milieupunten. Een deel van de telers zal bonuspunten moeten sprokkelen om de puntengrens te halen voor toegang tot supermarktschappen. Zij zullen omwille van resistentiemanagement wel moeten grijpen naar middelen en de strafpunten (maluspunten) die bij dit middel horen moeten compenseren.
“We zijn nog niet tevreden, het systeem van maluspunten helpt resistentiemanagement niet vooruit en dat hoort bij de acht uitgangspunten van geïntegreerde teelt. En zeker in lange teelten knelt dat. De medicijnkastbenadering wordt met dit systeem niet vooruit geholpen”, zegt Aerts.
‘Soms is het beter om meer residuen toe te staan voor een geïntegreerde teeltwijze’
Hoe korter de teelt hoe makkelijker het is om aan On the Way to PlanetProof te voldoen, weet Aerts. “Daarom dringen we aan op een milieulastbenadering. Soms is het beter om meer residuen toe te staan voor een geïntegreerde teeltwijze.” Zo wijst Aerts op een discussie in Duitsland over een middel voor zaadcoating bij sla en koolgewassen, waarvan de milieulast relatief laag is, terwijl er nu punten in aftrek op staan of zelfs een verbod. Stichting Milieukeur liet weten die nieuwe milieulastbenadering voor middelen te bestuderen, maar dat de criteria nog niet uitontwikkeld zijn.
Verder vindt Aerts dat in kassen – waar vaak al niet geloosd wordt – meer ruimte moet komen om plagen te bestrijden.
Flexibel bij teeltcalamiteit
Het GroentenFruit Huis is positiever over de richting van het schema. Er is vertrouwen in de flexibiliteit van het schema en de procedures, zoals de calamiteitenregeling waarbij telers een ontheffing kunnen vragen voor zwaardere middelen. Het GroentenFruit Huis is met directeur Richard Schouten vertegenwoordigd in het College van Deskundigen van SMK.
Dat vertrouwen op flexibiliteit lijkt ook voorzichtig op te maken uit reacties van de supermarktketen Jumbo. Die laat weten dat het bij teeltproblemen door ‘externe calamiteiten’ samen met zijn telers – en waar nodig met SMK – zal kijken ‘hoe deze te ondervangen zijn’. Jumbo wil dan ‘in goed overleg een passende oplossing zoeken zodat de Jumbo-klant niet of zo min mogelijk misgrijpt’.
Meerprijs voor telers
Supermarktketen Plus laat weten tot een meerprijs bereid te zijn als dat de kwaliteit van het product significant verbetert. Zijn dat loze beloftes? The Greenery, leverancier van beide ketens, ziet een ontwikkeling. “We merken dat de bereidheid onder onze afnemers voor het vergoeden van een meerprijs voor duurzaam geteelde producten toeneemt. Inmiddels wordt voor een aantal producten daadwerkelijk een meerprijs betaald.”
Grote groep telers wacht nog afEen nieuwe werkelijkheid dringt zich op aan telers. On the Way to PlanetProof (voorheen Milieukeur) is niet langer een keuze. Veel telers moeten handelen. De voorlopers hebben het papiertje al, maar wat doet ‘de gewone teler’? Volgens gewasdeskundige Geert van Gessel van de Centrale Adviesdienst Fruitteelt is de middengroep telers nog niet gemotiveerd om de Milieukeur-stap te zetten. Zij wachten af, maar dit is juist de groep die mogelijk snel moet handelen. De tijd tussen oogst en afzet van fruit is lang. Om in 2019 gecertificeerd fruit te kunnen leveren moet deze groep zich 3 maanden voor de oogst van dít jaar al aanmelden bij de certificeringsinstellingen waarmee Stichting Milieukeur een licentieovereenkomst heeft. Knelpunt bij omschakeling naar MilieukeurDe teeltadviseur begeleidde al een aantal fruitbedrijven naar Milieukeur. Het ís te doen voor de fruittelers, schat hij in. Knelpunt is de norm voor kilo actieve stof per hectare. Met alle schurftbestrijdingen met bijvoorbeeld Captan zit je zo aan deze norm en dan wil je ook nog vruchtrot kunnen aanpakken met een geschikt middel. 
Voor fruittelers is de tijd erg krap om voor de oogst van hun bewaarproduct al aan de nieuwe Milieukeureisen te kunnen voldoen. – Foto: Herbert Wiggerman
PuntensysteemOn the Way to PlanetProof werkt met een puntensysteem. Bonuspunten zijn vrij makkelijk op te halen voor fruittelers, doordat de boomgaard makkelijk van bloemstroken en bijenhuizen is te voorzien. Van Gessel schat in dat On the Way to PlanetProof in het middelengebruik wel iets zwaarder is geworden “Een aantal middelen die een half maluspunt hadden (punt in mindering; red.) hebben nu een heel maluspunt, maar we wachten de eindversie van het nieuwe schema af voordat we een spuitschema opstellen voor de telers.” ‘Milieukeur achterhaald’Het enthousiasme van telers wordt misschien verder getemperd door de alternatieven die er zijn ontstaan voor Milieukeur. Lidl en Albert Heijn hebben beide een eigen teeltschema. Dat van Lidl voor hardfruit heet Fruit Quality Contract en wordt door adviesbureau CLM en handelsbedrijf Fruit NL voor Lidl uitgevoerd. Fruit NL noemt Milieukeur ‘achterhaald’ omdat het maluspunten geeft aan bijvoorbeeld een middel als Switch terwijl dat een lage milieu-uitslag heeft. Omdat Lidl maximaal vier residusporen accepteert moeten telers van Fruit NL toch ook heel bewust telen. Lidl laat telers kiezen tussen tussen On the Way to PlanetProof of dit schema. Wetenschappelijke grondslag On the Way to PlanetProofOverigens heeft On the Way to Planetproof (voorheen Milieukeur) een wetenschappelijke grondslag. Bureau CLM deelt de middelen in op schadelijkheid. Zo zijn er nu ook wetenschappelijke gronden om een aantal middelen als minder belastend te beoordelen en anderen juist als belastender. Op moment van schrijven was niet duidelijk welke middelen het betrof. |
‘Je kunt ook een perceel uit Milieukeur laten’De druk bezochte hoorzitting eind januari liet zien dat telers echt meepraten over On the way to PlanetProof. Telers die voor het eerst kwamen luisteren, zien het teeltschema als een rijdende trein, waarvan ook de kaartjescontrole nog wel scherper kan. Zo vroeg teler Huub van de Maat treffend naar de bureaucratie bij inspecties. “Als je Milieukeur hebt naast GlobalGap zit iemand de hele ochtend GlobalGap-formulieren in te vullen en ’s middags Milieukeur. Dan zit hij opnieuw in te vullen wat ’s morgens al ingevuld is.” Stichting Milieukeur belooft daaraan te werken. Zelfde eisen voor teler en loonwerkerTijdens de hoorzitting kwam er nog een voorschrift bij. Zo pleitte de koepel voor loonwerkers Cumela dat voor telers net zulke strenge eisen gaan gelden als voor loonwerkers en bij uitruilen van machines een reinigingsplicht in te voeren en geen grond te verslepen. Daarnaast lijkt er voor telers ook een winstpunt uit On the Way to PlanetProof te halen. Gecertificeerd fruitteler Uijttewaal wees erop dat dekbladen van papier zijn, maar dat supermarkten dit niet willen. Volgens voorzitter van het College van Deskundigen van SMK, Kees Oomen, is ‘dit een mooie kans om gelijkluidende verpakkingseisen voor retail te laten ontstaan’. 
Voorzitter Kees Oomen (links) leidde de hoorzitting van Stichting Milieukeur. Zo’n 140 partijen bezochten de bijeenkomst. – Foto: Stichting Milieukeur
CalamititeitenontheffingOntegenzeggelijk worden voor On the Way to PlanetProof de consequenties groter bij een teeltcalamiteit. Bedrijven kunnen bij teeltproblemen hun certificaat en leveringsrecht verliezen. Fruitteler Uijttewaal vroeg naar ontheffingsmogelijkheden. “Ik zou met één chemisch middel de aantasting van fruitspint in mijn jonge aanplant in balans kunnen krijgen. Kan ik daarvoor een ontheffing krijgen voor de calamiteitenregeling?” Een calamiteitenontheffing voor een zwaarder middel kun je aanvragen, maar dat is geen ontheffing op voorhand, stelde Oomen. Telers moeten wel alle biologische bestrijders hebben ingezet. Oomen had nog een andere tip. “Je kunt ook een perceel afmelden voor Milieukeur.” Commissie met onafhankelijke deskundigenDie calamiteitenaanvragen voor ontheffing voor een zwaarder middel werden door Oomen zelf met spoed beoordeeld. Daarvoor in de plaats komt een commissie met onafhankelijke deskundigen. De grotere stroom telers kan één man niet aan. Opvallend is wel dat Oomen in 2017 nauwelijks meer aanvragen voor die calamiteitenregeling ontving, ondanks de stormachtige groei van het keurmerk. Of dat zo zal blijven nu een grote groep mogelijk minder gemotiveerde telers zal toetreden, is de vraag. |
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht