Mestexpert Wim Kromwijk: luister naar telers

Wim Kromwijk loopt al heel lang mee in de mestwereld en heeft een enorme kennis op dit terrein. Volgens hem worden keer op keer denkfouten gemaakt.

Wim Kromwijk: “30 jaar kunstmestproductie uit mest heeft nog niks opgeleverd” – Foto: Kromwijk

“Als minister Schouten de kringloopgedachte serieus neemt, moet ze allereerst de pluimveemestverbrander in Moerdijk sluiten”, stelt hij onomwonden. “Want daar wordt fosfaat vernietigd in plaats van hergebruikt.”

Voor de winning van een bruikbare stikstofrijke meststof uit drijfmest is veel meer energie nodig dan voor de productie van stikstofkunstmest

Voorstanders van verruiming van het gebruik van dierlijke mest ten koste van stikstofkunstmest zien kansen in Schoutens landbouwvisie.

Kromwijk heeft bedenkingen: “Die lobby gaat niet zomaar slagen. Voor de winning van een bruikbare stikstofrijke meststof uit drijfmest is veel meer energie nodig dan voor de productie van stikstofkunstmest. Die mineralenconcentraten zijn helemaal geen interessant traject vooral omdat met 97% het watergehalte zo hoog is en logistieke handelingen enorm veel diesel kosten.”

Melkveehouders redeneren: ik moet mest afvoeren, en tegelijk voer ik stikstofkunstmest aan. Dat is toch gek, geef mij meer ruimte voor dierlijke mest, dan kunnen we van die kunstmest af.

“Die veehouder heeft een lesje bemestingsleer nodig. Denk eerst aan de zwavel. Zwavelbemesting is nodig. Die gaat het best in combinatie met een stikstofhoudende kunstmest. Wat hij ook vergeet is de kali. Met dierlijke mest voer je ook kali aan. Vooral op kleigronden kunnen de kalitoestanden te hoog oplopen. Overbemesting met kali geeft niet alleen verspilling maar ook gezondheidsproblemen bij je koeien.”

Blijft het toch raar dat je via mest stikstof afvoert, die je via kunstmest weer aan moet voeren.

“Ze vergeten ook de werking van de mest. Kalkammonsalpter werkt het best. Alle stikstof daarin wordt benut. Bij dierlijke mest is de stikstofwerking veel minder. En dus heb je meestal meer uitspoeling van nitraat en vervluchtiging van ammoniak.”

Biedt mestvergisting perspectief?

“Ondanks subsidies is het overgrote deel van de co-vergisters in ernstige financiële problemen gekomen mede omdat co-vergisting meestal ook neerkomt op een verdubbeling van de mesthoeveelheid (digestaat). De afzetkosten zijn te vergelijken met die van drijfmest. De goede co-producten zijn ook veevoeders zoals snijmais of perspulp. Zuivelverwerker FrieslandCampina wil op 1.000 melkveebedrijven mono-vergisters bouwen. Ook dit proces verloopt uiterst moeizaam omdat de gasproductie uit rundveedrijfmest niet groot is.”

Niks werkt, als ik u zo hoor. Wat moet er dan gebeuren?

“Het enige wat werkt is: luister naar de akkerbouwers en vollegrondsgroentelers. Wat willen die? Homogene mest van bekende samenstelling die op het juiste moment geleverd wordt. Dit is al moeilijk genoeg. In Zeeland staan mestscheiders die een dunne, stikstof- en kalirijke fractie opleveren die heel geschikt over tarwe kunnen. De dikke fosfaatrijke fractie vindt een andere afzet.”

U ziet niks in mestverwerking tot mineralenconcentraten. Toch maar kunstmest dan?

“Nog een nadeel van het zogeheten mineralenconcentraat is: je moet het emissiearm uitrijden. Dus moet je vaak met zware machines over je gewas. In tegenstelling tot fosfaat en kali is stikstof niet eindig. De atmosfeer zit er vol mee. Wat is er op tegen om dat via een kunstmestfabriek uit de lucht te halen, met veel minder energieverbruik dan bij terugwinning uit mest?”

30 jaar kunstmestproductie uit mest heeft tot nu toe nog niets opgeleverd

“Mineralenconcentraat kun je in Brabant met fors geld toe afhalen, net als spuiwater uit de luchtwassers. Dat zegt genoeg over de bruikbaarheid van deze zogenoemde hoogwaardige circulaire meststoffen. 30 jaar kunstmestproductie uit mest heeft tot nu toe nog niets opgeleverd. Dankzij de loonwerkers en mestintermediairs, die wel marktgericht werken, worden de mestoverschotten nog steeds weggewerkt, helaas tegen sterk oplopende kosten.”