Laser toch maar beperkt effectief tegen ganzen

Uitkomsten effectiviteit ganzenverjaging

De schadevermindering door de laser die in de zomer is gemeten was beperkt door het dan relatief geringer aantal (overzomerende) ganzen. Verjaging is dan wel gerichter mogelijk, omdat ganzen dan in kleinere groepen meer plaatstrouw foerageren. In de winter leidt de inzet van de laser niet tot vermindering van het aantal ganzen en de gewasschade. De ganzen foerageren dan in grote groepen van wel duizenden ganzen en kunnen een perceel in zeer korte tijd intensief begrazen op momenten dat de laser niet aanstaat of de zon volop schijnt. In combinatie met de inzet van andere werende middelen kan de laser in de winter wel effectief zijn.

Verjagende werking kort

Op zogenaamde handheld-lasers reageerden ganzen, weidevogels en andere vogelsoorten sterk. In de proefperiode leken ganzen niet aan de laser te wennen, want ook na herhaaldelijk aanschijnen over meerdere dagen vlogen de ganzen weg. De verjagende werking van de laser is echter van korte duur: na het uitschakelen van de laser keren de ganzen op enig moment terug. Vanwege de duidelijke vluchtrespons wordt de inzet van lasers in gebieden met hoge aantallen weidevogels afgeraden, wat de toepassing van lasers vanaf maart en in de daarop volgende maanden tijdens het weidevogelbroedseizoen beperkt tot gebieden met weinig verstoringsgevoelige soorten.

Ruim 92% van de tegemoetkomingsbedragen die het Faunafonds in 2016 uitkeerde, is het gevolg van ganzenschade. Vooral grauwe ganzen, kolganzen en brandganzen hebben een belangrijk aandeel. – Foto: Mark Pasveer

Uitkomsten kostenbatenanalyse

Voor de boer is de laser economisch rendabel bij een werkelijke opbrengstderving van ten minste € 25 per hectare of een tegemoetkoming daarin, die ten minste € 25 per hectare lager is dan de werkelijke schade. Voor de overheid heeft de inzet van de laser vooral meerwaarde als de ganzen daarmee daadwerkelijk naar de ganzenfoerageer-, -rust- of natuurgebieden kunnen worden verjaagd, zodat de som van de door BIJ12 uitgekeerde schadetegemoetkomingen verminderd wordt. Dat geldt echter alleen bij een optimale werking van deze gebieden. Het gericht verjagen van de ganzen naar die gebieden is echter in de praktijk moeilijk uitvoerbaar.

Veiligheid lasers

Voor de voorbereiding en uitvoering van de proeven heeft BIJ12 een veiligheidsdeskundige aangetrokken die vooraf de lasers heeft gecontroleerd op veiligheid en op alle proefpercelen een risicoanalyse heeft uitgevoerd om te borgen dat de deelnemende agrariërs, bewoners en passanten in het onderzoeksgebied geen oogletsel zouden oplopen door de laserstralen. Op basis van de ervaringen die zijn opgedaan met de risicobeheersing wordt aangeraden voor elke locatie waar men de laser wil gebruiken, een risico- en veiligheidsanalyse uit te voeren. Aan de inzet van laserapparatuur kleven namelijk zeer ernstige risico’s voor de openbare veiligheid.

Gezondheid vogels

Ten slotte is aan de hand van beschikbare kennis nagegaan welke effecten lasers hebben op de gezondheid van vogels. Uit de wetenschappelijke literatuur is geen onderzoek gevonden naar de gezondheidseffecten en de risico’s voor vogels van de lasers met een sterkte als van de exemplaren die voor de studie zijn toegepast. Gezondheidseffecten zijn echter zeker niet uit te sluiten. Het advies is dan ook daar nader onderzoek naar te doen. Ook wordt geadviseerd om het risico op oogletsel voor vogels mee te nemen bij de ethische afweging of de laser diervriendelijker is dan andere vormen van verjaging, zoals de verjaging met ondersteunend afschot.