OECD wil betere bescherming zaadmarkten

Dat blijkt uit het rapport ’Concentration in Seed Markets. Potential Effects and Policy Responses’. In het rapport benadrukt de OECD dat goed functionerende zaadmarkten essentieel zijn voor de landbouw en wereldwijde voedselzekerheid. Duurzame toename van de wereldwijde landbouwproductiviteit hangt af van investeringen van de overheid en private partijen in onderzoek en ontwikkeling (R&D). Deze investeringen moeten ertoe leiden dat er verbeterde variëteiten worden ontwikkeld. Om te zorgen dat dat ook daadwerkelijk gebeurt, is het volgens de OECD essentieel dat zaadmarkten innovatief en concurrerend blijven.

Grote veranderingen in wereldwijde zaadindustrie

De reden om nu te komen met dit rapport zijn de grote veranderingen in de wereldwijde zaadindustrie. De OECD wijst op de fusie van Dow en DuPont, de acquisitie van Syngenta door ChemChina en het samengaan van Bayer en Monsanto. Dit concentratieproces op de markt zou zorgt voor een verminderde concurrentie en zou kunnen leiden tot hogere prijzen en een afnemende innovatiebereidheid, die zowel boeren als consumenten kan schaden, aldus de OECD. De OECD stelt dat consolidatie op mondiale zaadmarkten al verschillende decennia gaande is en vooral wordt aangewakkerd door hoge vaste kosten (in met name R&D).

In juni vorig jaar schudden Ren Jianxin (l) van ChemChina, en Michel Demare van de directie van Syngenta elkaar de hand na de overname van Syngenta door ChemChina. De concentratie van de markt door dit soort fusies kan de zaadmarkt verstoren, aldus de OECD. – Foto: EPA

Concentratie varieert per land en gewas

Toch verwacht de OECD dat het gevaar dat de concentratie leidt tot sterke prijsstijgingen en afnemende innovatiekracht, niet zo groot is. Een gevolg van de eisen die overheden stellen bij fusies, aldus de organisatie. Uit het rapport blijkt dat de concentratie op de zaadmarkten aanzienlijk varieert per gewas en per land. Zo is de concentratie hoger op de zaadmarkten voor suikerbieten, katoen, zonnebloemen, maïs en koolzaad, maar lager op zaadmarkten voor aardappelen, sojabonen en tarwe en gerst.

Belangrijke rol voor regionale bedrijven

Regionale bedrijven spelen vaak een belangrijke rol in zaadmarkten. Tot nu toe is er geen sprake van een duidelijk negatief effect door marktconcentratie op de prijzen en de innovatie. De marktconcentratie van genetisch gemodificeerd (GM) eigenschappen, die kunnen worden opgenomen in zaad, is veel hoger dan ‘reguliere’ zaadmarkten. De OECD stelt dat de markt voor GM-kenmerken bijna exclusief wordt gedomineerd door grote multinationals.

Adviezen van OECD om zaadmarkt gezond te houden

Aan beleidsmakers heeft de OECD de volgende adviezen om een gezonde wereldwijde zaadmarkt te houden. Naast een goed toezicht dat mededingingsautoriteiten moeten houden zijn er meer opties, blijkt uit het rapport. Beleidsmakers zouden onnodige wettelijke belemmeringen die mogelijke nieuwe technieken voor het kweken van planten blokkeren moeten wegnemen. Dat is volgens de OECD vooral belangrijk voor kleinere ondernemingen. Een degelijke wet- en regelgeving is wel noodzakelijk om ervoor te zorgen dat markten goed functioneren maar kan ook onbedoeld leiden tot onnodige transactiekosten en toegangsbelemmeringen, die vervolgens weer bijdragen aan een nog grotere marktconcentratie.

Ook zouden veredelaars gemakkelijker toegang moeten hebben en houden tot genetisch materiaal om innovaties te realiseren. Succesvolle innovaties hangen af van de toegang tot genetische bronnen als evenals intellectuele eigendom.

R&D stimuleren

Verder vraagt de OECD om R&D zowel in de publieke als private sector te stimuleren. De publieke sector speelt van oudsher een belangrijke rol in de plantontwikkeling en zal dat blijven doen, stelt de OECD. Maar omdat particuliere investeringen op de zaadmarkt verder toenemen, is het van belang dat ook daar meer geïnvesteerd wordt in onderzoek.

Tot slot wijst de OECD op de noodzaak om zeer nauwkeurig om te gaan met cijfers over marktconcentraties. Onzorgvuldige schattingen van marktconcentraties kunnen het publieke debat beïnvloeden en een onjuist beeld schetsen van de belangrijkste variaties van gewassen per land.