‘Kan en wil de biologische teler verder groeien?’

Rabobank kwam nog net in het oude jaar met een trendrapport over de biologische sector. Dat is al sinds jaar en dag een verhaal van groei, groei en nog eens groei. Ook de afgelopen vijf jaar groeide de biologische omzet gemiddeld met 10%, terwijl de voedingsmarkt als geheel slechts met 1% groeide.

Toch is de omvang van de biologische markt in Nederland nog altijd maar 3%. En ook in het voor Nederlandse telers zo belangrijke Duitsland is het marktaandeel niet groter dan 4%. Terwijl een zogeheten taskforce toch al eind vorige eeuw flink trok aan een marktversnelling naar ten minste 5%. Dat werd nodig geacht omdat de productie genoeg aandacht kreeg en groeide, maar de afzet achterbleef.

Biologisch telen is en blijft een drempel. Voor een niche is dat niet bezwaarlijk. – Foto: Ton van der Scheer

Afzet oké, teelt onder druk

Maar ook al is die 5% 20 jaar later nog steeds niet voor elkaar, met de aandacht voor en de vraag naar die biologische producten zit het ondertussen wel snor. De laatste 10 jaar was het juist met de groei van de productie wat minder gesteld. Het aantal bedrijven en eventjes ook het aantal hectaren waarop biologisch werd geproduceerd, ging van groei naar krimp.

Die grafieklijnen lopen inmiddels weer omhoog. De hectares vonden die weg al sinds 2011. Sinds vorig jaar is ook het aantal biologisch werkende boeren en tuinders weer aan het groeien. Ook al een langer lopende trend is dat de supermarkt de biologische speciaalzaak overvleugelt; zelfs discounters Lidl en Aldi doen daaraan mee met steeds meer productgroepen.

Daling prijs voor biologisch

In die zin klopt de conclusie van Rabobank wel dat biologisch steeds meer ‘mainstream’ wordt. “Verdere opschaling via het supermarktkanaal kan leiden tot daling van de biologische prijs naar een niveau dat een grotere groep consumenten accepteert”, stellen de analisten van de bank. “Zo bereikt u een bredere doelgroep die nu niet of nauwelijks bioproducten afneemt”, houdt Rabobank de ondernemers voor die overwegen zich (meer) op de biologische markt te bewegen.

Schrikbeeld: race to the bottom

Voor de gevestigde bedrijven zowel in teelt als in handel kan dit alles echter juist een schrikbeeld zijn. Groei is voor veel van deze ondernemers geen doel op zich. En zeker niet als dat tot gevolg heeft dat producenten ten prooi vallen aan dezelfde race to the bottom, waaronder gangbare boeren en tuinders al een kwart eeuw lang gebukt gaan.

“Vorig jaar toonde marktonderzoeker Gfk aan dat 79% van de Nederlandse vrouwen aangeeft meer biologisch voedsel te kopen bij een lagere prijs”, schrijft Rabobank. Dit terwijl overduidelijk is dat meer klanten proberen te trekken met een lagere prijs juist níét de manier is om een eerlijke vergoeding uit de markt te halen voor de extra moeite die biologisch telen met zich meebrengt.

Redding van meest constante niche

Die extra moeite is en blijft daadwerkelijk een drempel voor veel telers – zeker met het afhouden van de substraatteelt in de biologische glastuinbouw. Dat naast die drempel de hogere prijs ook een drempel blijft voor een hoop consumenten, is juist een zegen en misschien zelfs de redding van de meest constante niche in de land- en tuinbouw.