Tomatenchlorosevirus al in augustus gevonden

Bij 1 van de 3 tomatenbedrijven waar het Tomatenchlorosevirus nu voorkomt, is al op 8 augustus 2017 de aanwezigheid van het virus vastgesteld door een privé-laboratorium in een ander EU-land, zo schrijft de NVWA in het op 12 januari gepubliceerde ‘ToCV Pest report’.

De eerste verdachte planten vond deze teler al in april 2017, schrijft de National Plant Protection Organisation (NPPO), onderdeel van NVWA. De teler informeerde de toezichthouder pas in november. Op 28 november bevestigde het ‘nationaal referentie laboratorium’ dat het inderdaad om het door wittevlieg overgebrachte ToCV gaat. De twee andere bedrijven werden gevonden door na te gaan in welke periode de planten waren opgekweekt. Dat leidde naar twee bedrijven waar NVWA op 5 en 11 december ook ToCV vaststelde.

Route via plantenkweker

Op grond van sequentieonderzoek bleek dat het DNA-profiel van het virus op de verschillende bedrijven onderling zo overeenkomt dat het zeer aannemelijk is dat de bron dezelfde is, meldde directeur Wim van der Sande van NPPO tijdens de bijeenkomsten die TuinbouwAlert op 20 december in Venlo en Bleiswijk. Het waarschijnlijkst is dat deze planten bij de plantenkweker besmet zijn geraakt toen ze enige tijd op dezelfde locatie stonden. Bij de plantenkweker heeft de NVWA het ToCV-virus niet aangetroffen. De oorspronkelijke bron van het virus is nooit gevonden. “De ervaring leert dat bij zulke besmettingen de oorsprong zelden gevonden wordt. Dat is jammer, want daardoor leren we niet hoe we volgende besmettingen kunnen voorkomen, zegt Peter Verbaas van GroentenFruit Huis en TuinbouwAlert.nl.

Meerdere bronnen?

De melding van NVWA dat op 8 augustus ToCV is gevonden op het eerst besmette bedrijf, duidt op het bestaan van minstens 1 andere besmettingsbron. De planten in de huidige besmette teelten zijn begin oktober geplant. Het is niet duidelijk wat de relatie is tussen de eerste besmetting op het bedrijf en de tweede die bij de plantenkweker zou zijn ontstaan.

‘Nullijn symptomen in zicht’

De strategie van NVWA om op de 3 bedrijven het virus uit te roeien, verloopt voorspoedig volgens TuinbouwAlert. “Het aantal nieuwe tomatenplanten met symptomen van het Tomatenchlorosevirus gaat goed richting de nullijn”, zei Peter Verbaas eind vorige week. De bedrijven met besmette planten zijn in week 1 van 2018 begonnen met het protocol van de NVWA voor de bestrijding van wittevlieg, de overbrengers van het virus. Het eerste protocol bevatte chemische middelen waarvan te verwachten was dat de biologie dit seizoen niet meer op gang te brengen zou zijn. Nu worden in goede afstemming met de toezichthouder zachtere middelen ingezet. Het virus wordt niet mechanisch of via zaad overgebracht.

Tot eind maart de tijd om bedrijven schoon te krijgen

De 3 getroffen bedrijven waren al in december begonnen enorme hoeveelheden natuurlijke vijanden in te zetten. Dat resulteert in een sterke afname van de wittevliegpopulatie. Met NVWA is de afspraak gemaakt dat de 3 bedrijven eind maart helemaal schoon moeten zijn. Er zijn voor zover bekend geen nieuwe besmettingen bijgekomen. Maar ook voor alle andere (glasgroente) bedrijven is het raadzaam de populatiedruk van wittevlieg zo laag mogelijk te houden, aldus Verbaas. Daarnaast is waakzaamheid bij alle tomatentelers vereist. Informatie over het virus en foto’s met symptomen zijn te vinden op TuinbouwAlert.nl.