‘Verspillingsfabriek is fractie van oplossing’

Bob Hutten denkt dat hij al 100 keer voor boeren heeft gestaan om zijn landbouwvisie te geven; over telen van topspullen en merkenbouw. Hij doet het graag. Hutten denkt dat het komt omdat hij in wezen in de vezels ook een Brabantse boer is. Een bouwer eigenlijk, die naast zijn foodservicebedrijf Hutten Foods zich sterk inzet in een beweging tegen verspilling.

De Verspillingsfabriek in Veghel is een bedrijf waar Hutten in participeert met anderen: vervaardiging van soepen en sauzen van overgebleven (delen van) vruchten.

‘Breng al je spullen maar hier’

Verspilling is een veelkoppig monster en ook Hutten heeft in zijn eigen keten van foodservice verspilling niet opgelost. De circa 50 telers en boeren in de eigen Hutten-keten zijn nog niet verspillingsvrij.

“Je snapt dat als ik geen courgettesoep heb gepland, dat ik dan niets kan met reststromen courgette. Bij sommige telers in onze keten werkt het wel. Tomaten heb je altijd nodig. Die tomatenkontjes komen van snijderij Hessing.”
_{Lees verder onder de foto}

Bob Hutten: “Ik kan nog niet 1% verwerken en verkopen van wat ik krijg aangeboden bij de Verspillingsfabriek.” – Foto: Guy Offerman

Hutten gaat door met het beschrijven van de complexiteit. “Ik wou dat ik kon zeggen: breng al je spullen maar hier, maar ik kan het niet. Ik kan nog niet 1% verwerken en verkopen van wat ik krijg aangeboden bij de Verspillingsfabriek. We zetten 1,8 miljoen kilo verpillingsgroenten om, qua omzet is dat ongeveer hetzelfde in euro‘s. Het zou mooi zijn als we konden groeien en nou eens zwarte cijfers zouden schrijven om te bewijzen dat het kan.”

Nieuwe fase verspillingsbeleid

De beweging tegen verspilling gaat een nieuwe fase in met de oprichting van de stichting Samen tegen Voedselverspilling met onder meer Rabobank, Wageningen UR, Brainport Tech, 360 en het ministerie. Volgens Hutten is er voor het eerst een systeemaanpak door deze stichting, waarbij 60 bedrijven zich hebben aangesloten, maar 5 bedrijven de aanpak actief zullen belijden. Voor de telersverenigingen heeft Hutten ook een oproep. “Laat ons je verspilling onderzoeken en bekijken hoe we het proces kunnen verbeteren.”
_{Lees verder onder de video}

Zouden telersverenigingen niet veel verder moeten doen en mee investeren in de Verspillingsfabriek of een gelijkwaardig initiatief? “Ja, maar wel onder voorwaarden”, zegt Hutten. “Bundel stromen en zet daar verwaarding tegenover. Doe daar echt moeite voor en stop dat in drie projecten, maar zorg vooral dat het gedeeld kan worden.” Daarmee bedoelt Hutten dat dergelijke eenheden open moeten zijn voor derden om dringend overgeschoten partijen te bewerken.

Eén week in het jaar 38.000 kilo spruiten over

De natuur laat zich namelijk lastig dwingen. Dat brengt Hutten op de planmatigheid van voedselproductie. Vaste afspraken zijn mogelijk, bijvoorbeeld met Milgro, dat zich verder specialiseert in recycling van voedingsafval en onder meer werkt voor The Greenery.

Hutten: “Er is bekend dat één week in het jaar 38.000 kilo spruiten over zijn. Wij zouden die in week 49 kunnen krijgen. Als ik in februari al weet dat ik in week 49 die spruiten krijg, kan ik er met mijn klanten over praten, dus op basis van de voorspellingen.” Spruiten zijn een lastig product om in te plannen, lastiger dan tomaten, de koning van de sauzen en soepen.

Het is onzin dat klasse 2 minder geld zou opleveren

Hutten vindt dat de sector het getroffen heeft met Carola Schouten als minister. De landbouwvisie zou wat hem betreft scherper gesteld kunnen worden (waarover later meer), maar voor wat verspilling betreft ligt hij helemaal op één lijn met de minister. Die voert nu het overleg met de retailorganisaties om de verspilling terug te dringen.

“Ze zou daar afspraken met retailers moeten maken dat ze 20% verspilling meenemen en dat ze dat ook aantoonbaar meenemen.”

En niks geen spotprijs voor klasse 2 dat een ondermijning zou betekenen voor klasse 1. “Het is onzin dat klasse 2 minder geld zou opleveren. We moeten naar een revaluatie van de waardes van groenten.”

Ook de bestaande verwerkingsfabrieken van fruit en groenten in Nederland moeten een rol op zich nemen. “Er zijn nu nauwelijks fabrieken die rest- en bijstromen verwerken van product. Dan krijg je ook geen nieuwe producten voor retail.” Hutten kent het voorbeeld van telers van Harvest House die zelf investeerden in een verwerkingseenheid voor tomaten die het niet halen in de supermarktverpakking en nu bij Lidl als basissaus toch het schap halen.

1/10.000e deel van oplossing

De oorsprong van de Verspillingsfabriek lag bij een andere supermarktorganisatie, Plus. Hutten begon meer dan 4 jaar geleden met het recyclen van tomaten van deze keten, toch het makkelijkst recyclebare product in de groenten en fruit, maar het wordt tijd ook daarbuiten te groeien.

“We willen groeien met de Verspillingsfabriek, grotere partijen laten aanhaken. Voor mij is het idealisme het belangrijkste, maar het zou fijn zijn als de fabriek op zijn minst quitte zou spelen om het verdienmodel te bewijzen. De Verspillingsfabriek is denk ik maar 1/10.000^e van de oplossing van voedselverspilling, maar het is wel belangrijk om te leren.”

_{Lees verder onder de tweet}

We hebben twee nieuwe houdbare soepen in de schappen, gemaakt van groenten die afwijken in vorm, kleur of maat en niet in de winkel terecht komen. De Verspillingsfabriek, waar groenten die afwijken door hun looks en uit reststromen worden gered, maakt de soepen. #buitenbeentjes pic.twitter.com/mzX4MYUZe0

— Albert Heijn Nieuws (@AH_nieuws) 8 oktober 2018

Afgelopen zomer was de verspilling heel groot in paprika en tomaten. Daar heeft de Verspillingsfabriek een rol kunnen spelen, maar heel klein. Toch heeft het respect opgeleverd. Een idealist toont Hutten zich door zijn wens. “Ik zou graag op willen trekken met telers om voor hen de oplossing te vinden om verspilling te voorkomen en te verwaarden, om te studeren op een circulair model.”

Trend regiogroenten waait over

De land- en tuinbouw moet echter meer halen uit de landbouwvisie. Dat wil Hutten ook de minister meegeven. De aandacht voor regionaliteit zal weer overwaaien, denkt hij. “Dat boer Jan uit de buurt aardbeien teelt, wordt nu heel erg benadrukt, maar straks gaan we ons afvragen: ‘wat is het proces dat hij heeft doorlopen?’ Straks gaan we beseffen dat het niet verkeerd is wat we 100 kilometer verderop halen als substituut, omdat het beter is geproduceerd.”

Ik ben er voorstander van dat Schouten heel snel komt met de ‘Carola Top 100’ van best practices om de landbouwvisie vorm te geven

De landbouwvisie zou de aanzet moeten zijn naar een grotere verandering. “Er is altijd te veel gedacht over kostprijs en niet over wat de markt vraagt. Dit is een goed moment om het complexe agrofoodcomplex in handen te geven van designers, die het meer ontwikkelen vanuit de klant dan vanuit het proces. Ik ben er meer voorstander van dat Schouten heel snel komt met de ‘Carola Top 100’ van best practices om de landbouwvisie vorm te geven. Dat zijn honderd projecten die zij stimuleert en omarmt.”

Kentering

De groente- en fruitsector zit daarbij op de voorste rij in het hele landbouwcomplex. Consumenten raken steeds meer doordrongen van de effecten op gezondheid. “De informatie over wat voeding met je doet, komt snoeihard naar ons toe met de toenemende rekenkracht in computers.”

Een kleine kentering is er al te zien omdat geloofwaardigheid van voedsel onder druk is komen staan door fabrikanten die rommelen. “De opkomst van streekproducten is daar een voorbeeld van.”