Landbouwvisie: grondstofefficiëntie in plaats van lage kostprijs

‘Het moet anders: van voortdurende verlaging van de kostprijs van producten naar voortdurende verlaging van het verbruik van grondstoffen.’ Dat is een van de kernzinnen in de landbouwvisie van Carola Schouten, minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, die zaterdagmiddag 8 september wordt gepresenteerd.

Nederland moet koploper worden in de kringlooplandbouw. Een landbouw die zonder kunstmest kan, die zorgt dat de bodem niet wordt uitgeput en die zorgt voor behoud van biodiversiteit, natuur en dierenwelzijn.

Het motto is: lokaal wat kan, regionaal of internationaal wat moet

Kringlopen in land- en tuinbouw sluiten

Schouten wil dat kringlopen worden gesloten. “Binnen een bedrijf, een regio, Nederland of grensoverschrijdend. Het motto is: lokaal wat kan, regionaal of internationaal wat moet. Resten uit de agrarische sector en de voedselketen worden opnieuw benut of verwerkt tot nieuwe producten”, aldus de minister. Zij bepleit samenwerkingsvormen waarin veehouders, akkerbouwers en tuinders gezamenlijk kringlopen sluiten binnen een regio, maar ze ziet ook mogelijkheden voor ondernemers die zich richten op de export naar de wereldmarkt. “Vaak gaat het om de combinatie van beide.”

Boeren moeten in de kringlooplandbouw een gezond bedrijf in stand kunnen houden en door kunnen geven

Goed inkomen halen uit kringlooplandbouw

Aan de ene kant moet de band tussen de (Nederlandse) consument en de boer en tuinder worden versterkt. Anderzijds ziet de minister ook perspectieven om de innovaties in de kringlooplandbouw internationaal te vermarkten. Zij voorziet een impuls aan de agro-innovatie in Nederland die ‘onze positie op de wereldmarkt ten goede zal komen’.

Boeren, tuinders en vissers behoren zo’n economische positie te hebben ‘dat zij in de kringlooplandbouw een goed inkomen verdienen, kunnen innoveren en gezonde bedrijven in stand kunnen houden en door kunnen geven’, schrijft de minister.

De wederzijdse afhankelijkheid van natuur en landbouw moet worden versterkt. De biodiversiteit moet zowel op het landbouwareaal als in de natuurgebieden toenemen.

Veehouderij: voer van eigen bodem

Voor de veehouderij betekent de omslag dat voer steeds meer van eigen bodem of in elk geval uit de nabije regio komt. Reststromen uit andere sectoren komen als veevoer terug. De uitstoot van broeikasgassen, fijn stof, geur en ammoniak gaat verder omlaag; dierenwelzijn en en diergezondheid krijgen groter accent. De invulling van de kringloop bepaalt hoeveel dieren gehouden kunnen worden.

Akkerbouw: inzetten op precisielandbouw

Precisielandbouw met behulp van moderne veredeling, sensortechnologie en robotica helpen boeren bij bemesting op maat, voorkomen van ziekten en plagen en bestrijding van onkruiden. Gewasbeschermingsmiddelengebruik moet omlaag en chemische middelen kunnen alleen een laatste remedie zijn.

Tuinbouw: verbeteren waterkwaliteit en energievoorziening

In de tuinbouw wordt ingezet op verbetering van de waterkwaliteit en de energievoorziening. Het waterverbruik wordt lager en efficiënter. De tuinbouw gebruik industriële CO₂ als voedingsstof voor de planten.

Lees ook: Schouten: ‘We zitten tegen de grens aan’

Banken: andere kijk op verdienmodel boer en tuinder

Banken moeten anders naar de financiering gaan kijken, zodat de kostprijs niet langer centraal staat, maar het efficiënte gebruik van grondstoffen. “Boeren en tuinders kunnen de nieuwe verdienmodellen niet alléén tot stand laten komen en zijn ook niet de enigen die daar belang bij hebben. Het is aan de hele keten, de overheid en aan de consumenten, om dat mogelijk te maken.”

De overheid zal meedenken met boeren en tuinders en waar nodig faciliteren

Schouten vertrouwt op de kracht van de samenleving om de omslag naar kringlooplandbouw te maken. Daarbij zal de overheid, zo zegt de minister, ‘naast de boeren en tuinders gaan staan. Zij zal meedenken en waar nodig faciliteren. Waar nodig zal zij de regie nemen, maar in veel situaties zal het aan de partijen zelf zijn dat te doen.’