Besmette fabriek diepvriesgroente al in maart in beeld

In maart dit jaar al was de Greenyard-fabriek in Hongarije in beeld als bron van besmetting voor listeria in diepvriesgroente.

Officieel onderzoek van de Europese diensten EFSA en ECDC en EU-lidstaten leidde via verschillende sporen naar de fabriek. Dat was het gevolg van geavanceerde diagnoses op genetische eigenschappen van de bacterie, beginnend in Finland. Toch duurde het tot eind juni voordat een grootscheepse terugroepactie door de Hongaarse voedselautoriteit en Greenyard (en afnemers) werd ingezet. Oude voorraden bleven daardoor tussen maart en afgelopen maand wel op de markt een risico voor consumenten in meer dan 40 landen.

Greenyard stelt in een reactie altijd aanwijzingen van voedselautoriteiten te hebben gevolgd en meer maatregelen te hebben genomen dan noodzakelijk. De terugroepactie gaat om vele tientallen gemixte groenteproducten met mais als belangrijkste besmettingsbron voor de listeria-uitbraak die in 5 landen sinds 2015 al 9 doden heeft gekost.

Geen zekerheid

Dat blijkt uit de studie Multi-country outbreak of L.monocytogenes van de Europese voedselautoriteit EFSA en EU-ziektecontrolebureau ECDC. In maart was nog niet openbaar dat de Hongaarse Greenyard-fabriek oorzaak was van de uitbraak in verschillende Europese landen. Uit dat onderzoek blijkt dat de Hongaarse voedselautoriteit in de fabriek van Greenyard begin dit jaar een andere listeriastam ontdekte. Dat lijkt de reden dat niet sneller is opgetreden. Ook een Franse vestiging van Greenyard is betrokken omdat de stam daar werd gevonden, maar de herkomst van de mais niet met zekerheid kon worden vastgesteld.

Dit seizoen kwam zekerheid

Pas bij de start van de blancheer- en invriesactiviteiten voor spinazie dit jaar blijkt dat de Hongaarse fabriek toch besmet was, ondanks reiniging en een maandenlang inactieve periode. De specifieke bacterie werd aangetroffen in spinazie en in erwten. Voor mais was het dit jaar nog te vroeg. Van de producten die dit jaar zijn geproduceerd in de fabriek, is niets in de handel gekomen.

Nieuwe hygiënemaatregelen

Op de fabriek van Greenyard worden op dit moment rigoureuze nieuwe hygiënemaatregelen voorbereid, zoals meer tests, continue reinigingsprocedures en een aanscherping van het waterplan om een ‘dubbele muur’ in voedselveiligheid in te bouwen. Greenyard zegt verzekerd te zijn voor recall-kosten en eventuele claims. Kosten voor productieverlies moet Greenyard wel zelf dragen.

Doorbraak in Finland

Finland heeft in november 2017 de aanzet gegeven voor een gezamenlijke Europese ontknoping van de zoektocht naar de bron van steeds opduikende besmettingen. In 2017 kon Finland een uitbraak bij 14 patiënten met dezelfde bacteriestam herleiden. 2 daarvan overleden aan de infectie die bij vooral ouderen, kinderen en zwangere vrouwen tot hoge risico’s leidt.

De Finse detectering van deze specifieke bacterie en de genetische eigenschappen leidde al in februari en maart dit jaar tot stevige terugroepacties van een Poolse leverancier aan Finse afnemers. Dat Poolse bedrijf, ook een dochter van Greenyard, leek aanvankelijk het besmette bedrijf, maar dat werd beleverd uit Hongarije.

Uitbraak niet ten einde

In het jaar 2017 werden 17 zieken in 5 Europese landen vastgesteld met deze specifieke bacterie en dus uit dezelfde besmetting. Dit jaar is het aantal zieken en doden alweer gegroeid tot 20 zieken en 4 overleden patiënten.

In Nederland zijn geen zieke of overleden patiënten gekoppeld aan deze specifieke uitbraak.

Aandelen

Ondanks dat nog niet zeker is dat er een verband is tussen de dodelijke slachtoffers en het bedrijf, hebben beleggers vrijdag en maandag massaal aandelen verkocht, waardoor de beurskoers daalde van € 12,80 vrijdag naar € 7,47 maandag 17 juli, een daling van 42%.