‘Uitspraak gentechniek klap in gezicht teler’

Het Europees Hof van Justitie in Luxemburg deelt de Nederlandse teler een klap uit. De klap is nu nog niet voelbaar, maar gaat in de toekomst onherroepelijk pijn doen.

De Europese rechter oordeelt dat de nieuwste, verfijnde veredelingstechnieken ook een vorm van genetische modificatie zijn. Het betekent dat deze technieken onder het strenge regime uit 2001 vallen. Toen werd paal en perk gesteld aan gesleutel met soortvreemde eigenschappen in planten.

In de nieuwe technieken wordt via gentechnologie heel specifiek een eigenschap aangebracht afkomstig uit eenzelfde soort. Iets wat in de klassieke veredeling eigenlijk al decennia gebeurt, alleen nu gerichter én veel sneller.

Experimenteren met Crispr-Cas

Veel bedrijven experimenteren al volop met deze nieuwe vormen van mutagenese, zoals Crispr-Cas. De veredelaars ontwikkelen planten die minder vatbaar zijn voor ziektes. De tuinder hoeft daardoor minder middelen te gebruiken. Ook kunnen planten minder vatbaar voor droogte of verzilting zijn.

Niet overtuigd dat slechts één eigenschap verandert

Het Europees Hof vertrouwt de nieuwe techniek echter niet. De rechters zijn niet overtuigd dat slechts één specifieke eigenschap verandert en eisen dezelfde rigide toetsing als van transgene rassen.

Het is een streep door de initiatieven van de kleinere veredelaars. Het risico bestaat bovendien dat de ontwikkeling van deze technologie verkast naar de VS, Azië en Zuid-Amerika. Aardappelveredelaar HZPC kondigt die stap al aan. Europa loopt nu richting toekomst een forse achterstand op. Ontwikkeling van nieuwe rassen vergt veel meer tijd.

Geen beroep mogelijk

Op de uitspraak is geen beroep mogelijk. Het tij is alleen te keren met aanpassing van de regels. Die route is bezaaid met stenen en valkuilen. De EU-lidstaten zijn onderling sterk verdeeld. De anti-lobby is krachtig. Ook dit is een lange weg.

Misschien dat het vooradvies van advocaat-generaal Michal Bobek, eerder dit jaar, een richting biedt: laat de lidstaten het zelf uitzoeken. Minister Carola Schouten zou zich daarvoor in Brussel sterk kunnen maken.