Paniek rondom voertuigeisen; de wet waait niet over

Fabrikanten en importeurs van landbouwmachines weten zich geen raad met de nieuwe voertuigeisen, en hoe ze die moeten toepassen. Formeel kunnen zij niet anders dan nieuwe machines uitleveren conform de strenge nieuwe voertuigeisen.

De voertuigeisen vereisen onder andere een dubbelleiding-remsysteem op getrokken machines met een toegestaan maximaal totaalgewicht van meer dan 8.000 kilo, of de koper dat nu wil of niet. Zo wordt het probleem van de fabrikant óók het probleem van de koper. Want de remsystemen zijn enkele duizenden euro’s duurder in aanschaf, nog los van het feit dat met name veehouders en akkerbouwers hun bestaande trekker zullen moeten ombouwen, om met de remsystemen overweg te kunnen.

Ook nieuw: pas na individuele goedkeuring door de RDW (à € 350) mogen de nieuwe getrokken machines in Nederland voortaan de weg op.

Geen overgangsrecht

Na alle jaren waarin Nederland een relatieve vrijstaat was qua wetgeving op het gebied van landbouwverkeer, is die overgang nu bikkelhard. Dat heeft een juridische grondslag. Omdat Nederland geen concrete wetgeving hád, kunnen we volgens juristen van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat géén gebruikmaken van overgangsrecht, om de nieuwe eisen geleidelijk in te voeren. In tegenstelling tot omringende landen, is er gekozen om de regeling 167/2013 inééns te implementeren in onze nationale Regeling Voertuigen die per 1 januari jongstleden van kracht is. Hoogst opmerkelijk is daarbij dat er wél een toelatingskeuring is, maar formeel géén registratieplicht. Dat maakt handhaving lastig.

Schuitemaker: bestelde machines aanpassen

De maatregelen komen voor velen gevoelsmatig uit de lucht vallen en gaan dus als een schok door de branche. Veel fabrikanten beraden zich nog. “Wij hebben gisteren een mailing naar dealers de deur uit gedaan over de situatie”, zegt Johan H. Veenstra, directeur van Schuitemaker. “Er is een nieuwe wet en daaraan moeten wij ons als bedrijf conformeren. Blij met de situatie zijn we niet. Maar meer smaken zijn er gewoon niet.”

Concreet betekent dit dat Schuitemaker alle in bestelling staande machines én die op de productielijn per direct gaat ombouwen naar de nieuwe wetgeving. Dus met tweeleiding luchtrukremmen of tweeleiding hydraulisch. “Niets doen betekent dat je je niet aan de wet houdt. Dat kan niet, want als producent zijn we verantwoordelijk.”

Fedecom wil uitstel

Branche-organisatie Fedecom trekt nu alle registers open om een jaar uitstel te bedingen. Dat lijkt aan de late kant en volgens ingewijden staat het ministerie juridisch klem. Frappant is bovendien dat de eisen en ingangsdatum al in 2016 bekend waren, maar er vervolgens nooit écht aandacht aan werd besteed. “Op de een of andere manier is het onvoldoende geland”, zegt Theo Vulink van Fedecom. “Onze focus lag te veel op de ontwikkelingen rond de kentekenplicht. Er is onvoldoende beseft hoe snel dit van kracht zou gaan.”

Probleem voor de boer

Het voldoen aan de eisen is in eerste instantie een probleem van de fabrikant. Die is verantwoordelijk voor het leveren van machines in een uitvoering die aan de wettelijke eisen voldoet. Heb je afgelopen najaar een hydraulisch geremde opraapwagen, mesttank of kipper voor levering 2018 besteld? Dan mag de fabrikant die formeel gezien niet meer nieuw zo afleveren. Keuze is dan aan de koper; een dubbelleiding-hydraulisch-, of luchtremsysteem. Los van de meerprijs op de machine, vergen beide systemen ook forse aanpassingen van de trekker om ermee te kunnen werken. Opbouwen van een luchtreminstallatie kost al snel duizenden euro‘s.

Dubbelleiding-eis breder dan je zou vermoeden

Wie nog altijd denkt dat de eisen zijn eigen erf wel voorbijgaan, heeft het toch echt mis. De nieuwe eisen gelden voor ál het getrokken materieel met een toegestane maximummassa van meer dan 8.000 kilo. Let wel; ook een machine van 3.000 kilo eigen gewicht en meer dan 5.000 kilo laadvermogen valt hier dus al onder. Dat betreft dus ook kleine voermengwagens of een forse getrokken pootmachine. Typische boerenmachines, waarbij de meerkosten van de nieuwe remsystemen in verhouding tot de aanschafwaarde ook relatief hoog zijn.

Cultuuromslag nodig

Omdat een dubbelleiding-hydraulisch remsysteem duurder is dan een luchtremsysteem, is de verwachting dat luchtremmen de standaard worden. Net zoals in Duitsland dus. Daar zijn luchtremmen al sinds jaar en dag geaccepteerd en ingeburgerd. In Nederland is onder akkerbouwers en veehouders nog een cultuuromslag nodig, die met deze wet wordt afgedwongen.

Veel loonwerkers beschikken de laatste jaren al over trekkers met luchtremmen. De impact van de nieuwe wetgeving is hier dan ook minder groot. De wetgeving geeft hooguit een extra duw in een reeds ingezette richting.

Wat is er nu precies aan de hand?

De nieuwe Regeling Voertuigen brengt heel wat teweeg. Wat is er nu precies aan de hand? Uiteindelijk draait het allemaal om de Europese Verordening 167/2013. Niet zonder reden kreeg deze de bijnaam Mother Regulation, die in maart 2013 openbaar is gemaakt en officieel al in 2016 van kracht ging. Het is de moeder der wetten als het gaat om typegoedkeuringen (homologaties) voor trekkers en landbouwmachines.

Voorheen waren landen zelf verantwoordelijk voor de typegoedkeuringen, en dat leidde tot een brij aan regels die per land verschillen, met veel onduidelijkheid en hoge kosten voor homologatie per land. Hier wil de EU vanaf. Trekkerfabrikanten was dat onduidelijk; zij produceren immers één en dezelfde trekker voor de hele EU. Liefst willen ze die in één uitvoering bouwen en centraal keuren, waarna deze in elk land aan de regels kan voldoen, zonder in elk land opnieuw een typegoedkeuring aan te vragen. Dat kan nu, of beter gezegd: moet nu.

Europawijd verplicht voor trekkerfabrikanten

Regeling 167/2013 is voor trekkerfabrikanten verplicht; per 1 januari 2018 voldoen alle trekkers van bouwjaar 2018 aan deze nieuwe wetgeving die voor heel Europa dezelfde eisen stelt aan het remsysteem, spiegels, en andere veiligheidsaspecten van nieuwe trekkers. Dat ging niet vanzelf. Trekkerfabrikanten hebben werkelijk miljoenen geïnvesteerd om hun trekkers deels opnieuw te ontwerpen, om ze ook op details aan de nieuwe richtlijnen te laten voldoen. Als boer of loonwerker heb je hier geen omkijken naar. Het is simpelweg ‘het probleem’ van de fabrikant om hieraan te voldoen.

Fabrikanten van getrokken materieel hebben de keuze

Voor fabrikanten van getrokken machines is de nieuwe EU-richtlijn niet verplicht. Zij mogen kiezen; ofwel ze bouwen volgens de nieuwe richtlijn, ofwel ze bouwen volgens de nationale eisen die per land kunnen verschillen. Echter, de EU-richtlijn stelt in artikel 17, 18 en 19 wél eisen aan die nationale goedkeuringen per land. Zo komt er toch meer lijn in. Juist dit punt heeft voor Nederland momenteel grote gevolgen. Want terwijl andere landen zich nu beroepen op overgangsrecht, kan Nederland dat niet, zegt het ministerie.

Fedecom betwist dit standpunt overigens. Zo ontstaat nu de tijdelijke situatie dat in Frankrijk nog wél nieuwe machines met enkelleiding-hydraulische remmen op de markt mogen komen, terwijl dat in Nederland niet meer mag. Op termijn is de hoop en verwachting dat iedereen volgens de EU-eisen gaat produceren. Dit maakt het leven van fabrikanten een stuk eenvoudiger, ook al kan het voor individuele kopers dus leiden tot hogere kosten.

➤ Terug naar begin