‘Het goede zoet uit komkommerachtige vrucht’

In Azië is een nieuwe hoogwaardige, natuurlijke zoetstof in opmars. Deze wordt gewonnen uit een vrucht die nauw verwant is aan komkommer, met een vergelijkbare groeiwijze. Een nieuwe teeltkans?

De mens is geprogrammeerd om op zoek te gaan naar energierijk voedsel. Vandaar dat we van zoet (suiker) houden. Maar zoetigheid met te veel energieleverend eiwit kan leiden tot overgewicht en alle daaraan gerelateerde ongemakken. De zoektocht naar andere, natuurlijke zoetstoffen zonder die ongemakken, biedt daarom nog volop kansen voor opzetten van nieuwe waardeketens.

De natuur heeft naast suiker namelijk ook andere zoete stoffen uitgevonden. De zogenoemde miracle berry bevat in plaats van suiker een extreem zoet maar energie-arm eiwit, miraculine genaamd. Zo worden de vogels die de zaden moeten verspreiden voor de gek gehouden. Veel bessen bevatten naast suiker kleine hoeveelheden van dit soort zoete eiwitten.

Zoetstoffen zonder dikmakend effect

Sommige planten produceren suikerachtige stoffen, oftewel glycosiden, die heel zoet zijn maar niet het dikmakende effect van suiker geven. Stevia is een bekende glycoside dat wordt gewonnen uit blad van de Stevia rebaudiana (honingkruid) plant. Stevia is ongeveer 300 maal zoeter dan suiker. Je hebt er dus maar een mespuntje van nodig om koffie of frisdrank te zoeten.

Omdat stevia een natuurlijke oorsprong heeft is de publieke acceptatie groter dan van synthetische zoetstoffen zoals aspartaam. Naast hoge zoetheid heeft stevia echter ook een licht bittere smaak en deze kan lang in de mond blijven hangen. Daarom worden producten met stevia niet door iedereen gewaardeerd.

Chinese zoetstof nog niet toegelaten in Europa

De nieuwe zoetstof is een glycoside dat vergelijkbaar is met stevia, maar zonder de voor stevia typerende bittere nasmaak. Deze zoetstof (mogroside) wordt gewonnen uit vruchten van de vooral in China voorkomende Siraitia grosvenorii-plant. Deze vrucht heet in China Luo Han Guo en wordt ook wel monniksfruit genoemd. De vrucht wordt in China al honderden jaren gebruikt om (mierzoete) thee van te trekken. De zoetstof is volop verkrijgbaar via internet, maar heeft in Europa voor voedseltoepassingen nog geen toelating. In de Verenigde Staten heeft deze stof de Gras-status (algemeen erkend als veilig) net als in onder meer China, Japan en Canada.

In China groeit de plant in de volle grond met een korte bloeiperiode en lage productie. In een modern teeltsysteem, vergelijkbaar met onze komkommer, is de productie gemakkelijk 10 tot 20 maal hoger. De verwantschap met komkommer, courgette en pompoen schept ook mogelijkheden voor veredeling. Een beetje meer zoetkracht in deze vruchten zou ze nog aantrekkelijker maken. Geschikte vruchten voor telers op zoek naar rendement en voor consumenten op zoek naar zoetigheid.