‘Tuinders zijn speelbal van de maatschappij’

Hé psst, even tussen jou en mij. Eigenlijk zijn wij tuinders maar speelballen van de markt en de staat.

Wij hebben zelf niets in te brengen en wij lopen als loopse hondjes achter iedereen aan. Zeggen ze links dan gaan we links, zeggen ze rechts dan gaan we rechts. Nee, natuurlijk u en ik niet: u en ik doen daar niet aan mee. U en ik zijn standvastig en laten ons niet gek maken door de markt en de staat. Maar er zijn legio telers die er wel in trappen. En ze hebben het waarschijnlijk u ook nog nooit gevraagd. U bent nog nooit benaderd door de markt en de staat om een nieuwe teelt op te zetten omdat er ‘vraag’ is. U hebt nog nooit aan de markt gevraagd wie in het verleden dan de teler was en waarom deze vraag nu ineens ontstaan is. Dan heeft u dus ook gelukkig nog nooit meegemaakt dat aan het einde van het seizoen blijkt dat je er geld bij moet leggen.

Nou, ik ben er intussen wel achter hoe dat bij die stommelingen komt. Die trappen namelijk in het fenomeen ‘kunstmatig hoog houden’. De staat en de markt zijn er in gespecialiseerd om op afstand constant een overschot te creëren. Die profiteren ervan dat die domme tuinders niet veel op straat komen en nog te goeder trouw zijn. ‘Ze kenne de markt nie’, zullen we maar zeggen. En als de markt niet goed zijn best doet, dan gooit de staat er maar weer een hoop subsidie tegenaan om in ieder geval te zorgen voor overproductie en goedkoop voedsel.

Zouden ze het ooit leren, die andere tuinders? Hebben ze nou echt niet in de gaten dat ze voor de gek gehouden worden, dat ze uitgespeeld worden tegen een ander teler? Dat ze eigenlijk een moderne slaaf zijn van het systeem. Ik heb er een hard hoofd in, want dit is al zo vanaf de oorlog. Maar ja, gelukkig u en ik niet, wij trappen daar niet in. Wij weten voor welke markt wij telen. Toch?