Stagnatie in kwaliteitsverbetering oppervlaktewater samen doorbreken

Het Hoogheemraadschap van Delfland monitort en bewaakt de waterkwaliteit. De belangrijkste conclusie in de laatste Waterkwaliteitsrapportage 2016 is dat de verbetering in oppervlaktekwaliteit, die telers de afgelopen jaren in glastuinbouwgebieden wisten te realiseren, stagneert. De hoeveelheid gevonden gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen (stikstof en fosfaat) nam niet verder af. Concentraties zijn nog steeds te hoog.

Onbewuste lozingen

Ondanks dat glastuinbouwbedrijven al jaren op de riolering zijn aangesloten, blijkt dat er nog steeds sprake is van lozingen op sloten en kanalen. Verantwoordelijk bestuurder van Hoogheemraadschap Delfland Ingrid ter Woorst: De tijd van bewuste lozingen is voorbij. We lopen nu tegen de onbewuste lozingen aan. Bijvoorbeeld door te weinig buffercapaciteit op de bedrijven in sommige omstandigheden, lekkages vanuit de kas, verkeerde hemelwateraansluitingen of rioolstoringen. Of grondteelten met te veel bodemlozing.”

“We moeten dus een stap verder zetten naar waterbewust ondernemen. De grote kopgroep die er al tijd en geld in steekt om het water in de polders schoon en gezond te houden, mag daarbij geen last en oneerlijke concurrentie ondervinden van achterblijvers die er minder aandacht aan besteden.” Ter Woorst ziet bijvoorbeeld initiatieven van telers die zelf al met regelmaat meten in sloten in hun gebied, om actief te werken aan verbetering.

Presentatie Waterkwaliteitrapportage 2016 Hoogheemraadschap Delfland. Foto: Peter Visser

Adviesrol waterschap

Delfland gaat samen met omgevingsdiensten, gemeentes en LTO Glaskracht door met het bezoeken van alle glastuinbouwbedrijven, om gebiedsgericht samen met telers te zoeken naar onopgemerkte waterstromen richting oppervlaktewater en om samen knelpunten op te lossen. De van oudsher handhavers van Delfland zijn daarmee tegenwoordig veel meer adviseur geworden, om te communiceren met telers en samen met hen naar oplossingen te zoeken.

Het grondig doorlichten van glasbedrijven is een enorme tijdrovende klus. Doel is om in 2021 alle bedrijven bezocht te hebben.

Bewustwording en gedragsverandering

Bram Meijer van gemeente Westland: “Voorheen was het de Kaderrichtlijn Water die ons van bovenaf eisen oplegde over de waterkwaliteit. Nu willen we zelf als telers en overheid een duurzaam gebied zijn. We willen het zelf in 2027 op orde hebben met nagenoeg emissieloze teelten. Maar je kunt niet even ergens een knop omzetten om het op te lossen. Het vraagt dus vooral bewustwording en daarna gedragsverandering. We zullen nog een tandje moeten bijzetten.” Tijdens de presentatie van de Waterkwaliteitsrapportage werd daarbij wel gepleit om gelegenheidstelers, die vaak tijdelijk een kas huren en zich weinig druk maken om regels, hard aan te pakken via controle en handhaving.

Foto: Ruud Ploeg

Imago behouden

Nico van Ruiten van LTO Glaskracht is teleurgesteld over de cijfers in het rapport, die ondanks alle inzet van de sector niet verder zijn verbeterd. Het blijft hard nodig om de oppervlaktekwaliteit te verbeteren. Voor het imago van de tuinbouwproducten en de sector, voor behoud van gewasbeschermingsmiddelen, vanwege toenemende druk vanuit de samenleving, en om normoverschrijdingen in omgevingswater te stoppen. De komende verplichte waterzuivering op gewasbeschermingsmiddelen bij restwater lozende bedrijven is één van de stappen om de waterkwaliteit te verbeteren.

Meer meststoffen

In 2014 en 2015 heeft Delfland geëxperimenteerd met meer doorspoelen van het gebied met schoon water uit het Brielse Meer. Primair doel van dit – vooral op de regio Westland gerichte -verversingsexperiment was verbetering van de chemische waterkwaliteit. In 2016 is het verversingsexperiment niet volgens het regime in 2014/2015 uitgevoerd, om het probleem eerst bij de bron in het gebied zelf aan te pakken. Waarschijnlijk hierdoor stegen concentraties fosfaat en stikstof in de boezem en de glastuinbouwpolders. Vergeleken met de periode voor het verversingsexperiment is er echter nog steeds sprake van een verbetering.

Foto: Michel Zoeter

Minder imidacloprid

Bij de gewasbeschermingsmiddelen laten analyse-cijfers een afname zien van de politiek gevoelig liggende werkzame stof imidacloprid in het oppervlaktewater. In 2016 is naast de concentratie in het glastuinbouwgebied ook de concentratie in het boezemwater afgenomen. Uit de analyse van andere bestrijdingsmiddelen blijkt volgens de Waterkwaliteitsrapportage niet dat er in de glastuinbouwpolders een alternatieve stof voor imidacloprid in dezelfde hoeveelheden wordt geloosd op het oppervlaktewater.