‘Groenten uit stadslandbouw goed afspoelen’

Producten uit de stadslandbouw zijn vaak helemaal niet zo gezond, stelt Dirk Strijker.

Het is de tijd van het zaaien van groenten. De raapstelen staan al boven en de rest volgt spoedig. We hebben een groentetuin omdat vers lekker is, en gezond. Hoewel, vorige week was ik in een stadsdorp in China, en daar was vers helemaal niet zo gezond. Misschien moet ik eerst stadsdorp even uitleggen. Vanwege allerlei administratieve zaken is elke plek in China of dorp, of stad, meer smaken zijn er niet. In dorpen wonen plattelanders, die ook officieel het stempel plattelander hebben. Ze mogen niet in een stad gaan wonen, en evenmin gebruik maken van stedelijke voorzieningen. Dat is jammer voor de plattelanders, want stedelijke voorzieningen zijn vaak veel beter. Dorpen worden vrijwel nooit omgezet naar stad, want dan zouden de inwoners plotseling allerlei rechten krijgen. Als een stad groeit, dan kan het maar zo zijn dat een dorp wordt opgeslokt. Maar dat dorp blijft dan dorp. Er valt meestal niet meer te boeren, want de dorpelingen raken in zo’n omgeving gemakkelijk hun grond kwijt voor stedelijke ontwikkeling. Kortom, een stadsdorp is een dorp in de stad, maar zonder landbouw.

Smerige teelt

Het enige wat ze er nog kunnen doen is de schaarse restantjes grond langs de weg en tussen de huizen gebruiken als tuin, en dat doen ze. Elke vierkante meter wordt beteeld, en dat wat er groeit is onbeschrijfelijk smerig. Wat wil je, de luchtvervuiling is gigantisch, en het gewas staat twintig centimeter van het asfalt af. Ik vroeg aan Chinese studenten die mee waren, hoe zij dit beoordeelden. “Goed afspoelen”, was hun antwoord. Het leek mij dat het vuil dieper zat dan alleen aan de oppervlakte.

Zo erg als op die plek had ik het niet eerder gezien, maar het probleem van vuil en stadslandbouw is algemener. Veel hoog opgeleide stedelingen, zeker ook in Nederland, en helemaal als ze Partij voor de Dieren stemmen, zijn dol op stadslandbouw. Het past in hun droombeeld van kleinschaligheid en sociale samenhang. Ik krijg dan ook regelmatig in Nederland studenten aan mijn bureau die onderzoek willen doen naar iets met stadslandbouw. Ik vind het prima, maar ik vraag ze altijd wel ook aandacht te schenken aan de milieukant van de teelt.

Onderzoek over stadslandbouw

Ook in de westerse wereld is de luchtkwaliteit in steden meestal minder dan op het platteland. En de ondergrond is ook niet altijd te vertrouwen. Gelukkig begint dat inzicht door te dringen. Ik ben betrokken bij een groot internationaal vergelijkend onderzoeksproject over stadslandbouw, en in het onderzoeksplan staan milieukwaliteit en gezondheidsaspecten met vet geschreven. Tegen de tijd dat we resultaten hebben, kon het enthousiasme voor stadslandbouw wel eens afnemen. Maar niet in China, want daar zijn nog heel wat mensen die te arm zijn om iets te kiezen te hebben.