Vis veilen met de snelheid van het licht

Het is stil op de Visafslag in Scheveningen. De vanmorgen vroeg geveilde verse vis is al weg naar de kopers. Dat kan de groothandel een paar honderd meter verderop zijn. Maar het kan ook een visrestaurant in Frankrijk zijn of een viswinkel in Duitsland, die rechtstreeks op de klok een kist tong of schol heeft gekocht.

Gijsbert Spek is directeur van het hier gevestigde bedrijf Pefa. De afkorting staat voor Pan European Fish Auctions. Zijn burelen, uitkijkend over de haven met aangemeerde kotters, ademen weer wel de sfeer van 21ste-eeuwse bedrijvigheid; passend bij een bedrijf dat draait om het elke dag digitaal koppelen van vele honderden kopers aan 14 visveilingen in vier landen.

Vier landen, dat is niet heel Pan-Europees, toch?

“De ambitie was in 1998 wel om het digitale veilingsysteem zo breed mogelijk op te zetten. Pefa is van oorsprong Belgisch en het was het eerste digitale realtime veilingsysteem via internet. De basis van dat systeem is ook niet wezenlijk veranderd en draait nog steeds via het IT-bedrijf 4 Business Software in Sint-Katelijne-Waver.”

Een voor tuinders bekende plaatsnaam. In België is de techniek van de veilingklok nooit ingeruild voor het nijvere handwerk van elkaar bellende verkopers en inkopers in volle ‘trading rooms’. Niet dat het verhaal van Pefa sinds de start in 1998 een aaneenschakeling van successen is. Sterker zelfs, in 2002 trokken de eigenaren de stekker uit hun online marktplaats voor verse vis.

Foto: Nederlands Visbureau

Maar het systeem is al die tijd blijven draaien. Hoe zit dat?

“In 2008 hebben 6 Nederlandse veilingen een herstart gegeven aan Pefa. Op dat moment was hun veilsysteem aan vernieuwing toe, om aantrekkelijk te blijven voor zoveel mogelijk kopers. En 95% van de mogelijkheden die we wilden hebben – ik werkte toen voor een van de veilingen – zat al in het Pefa-systeem. Alleen moesten we het verdienmodel veranderen.”

Kopers betaalden Pefa eerst een vergoeding per internationale transactie, die via het systeem werd gedaan. Maar die waren er te weinig. Nu betalen de kopers abonnementsgeld. “Het gaat ze vooral om de marktinformatie. Ze willen op zoveel mogelijk plekken kunnen meekijken.”

Kopers zijn vooral geïnteresseerd in alle details over de visvangst en andere productinformatie, zowel ter veiling als wanneer de vissers nog buitengaats zijn. – Foto: Nederlands Visbureau

Veiling-app

En dat meekijken kan altijd en overal. Twee jaar geleden had Pefa een wereldprimeur met de veiling-app. Kopers kunnen op hun smartphone meekijken op de bij Pefa aangesloten veilingklokken, ook terwijl ze bijvoorbeeld op de roepveiling in het Zweedse Göteborg staan.

“De 15 lokale visbedrijven willen die traditionele manier van veilen niet verruilen voor onze digitale klok. Maar tegelijkertijd zijn ze allemaal abonnee bij ons en lopen ze daar op die ‘shouting auction’ ook allemaal op hun mobiel te kijken naar wat de prijzen op onze veilingen doen, waaronder ook die van Smögen, een uurtje ten zuiden van Göteborg. En zijn ze ook allemaal op afstand aan het kopen.”

Het protectionisme van de Zweden wordt door vissers én kopers in stand gehouden. Wie de vis van Göteborg wil kopen, die moet ter plekke komen roepen. De veilingen in Nederland werken voor de vissers, stelt Spek. Die profiteren immers direct van de koopkracht van zo veel mogelijk kopers, waar in Europa ze zich ook bevinden.

Maar uiteraard doet Pefa ook zijn best om het de abonnees zoveel mogelijk naar de zin te maken. “Dat doen we door de kopers zoveel mogelijk informatie te geven over het aanbod. Ze kunnen niet meer zien, ruiken en voelen, dus willen ze heel veel wéten. Welke visser komt wanneer en waar aan land met hoeveel vis van welke soort en waar en wanneer heeft hij die gevangen? De markt van verse vis is vooral heel onvoorspelbaar. Wanneer het goed weer is om uit te varen en of je veel of weinig zult vangen, dat is en blijft moeilijk van tevoren in te schatten. Veel moeilijker dan voor een groenteteler, ook al blijft die natuurlijk ook wel afhankelijk van het weer.”

Foto: Diederik van der Laan