In het Zuiden begint de droogte nijpend te worden

Foto: Peter Roek

Hoe verder naar het Zuidwesten, hoe droger het wordt. In Zeeland lopen nieuwe gesprekken om de zoetwatervoorziening te verbeteren.

In West-Brabant kunnen ze best een buitje gebruiken, maar sinds begin juni heeft het op veel plekken daar toch wel 40 à 50 millimeter geregend. Nijpend wordt het verder naar het westen, Zeeland in. Wie kan beschikken over zoet water, beregent. Soms wordt zelfs water met vrachtwagens aangevoerd. Een beregening met 20 à 25 millimeter komt dan op € 1.000 per hectare.

Amper neerslag

In het westen van Zeeuws-Vlaanderen viel na begin juni twee keer 5 millimeter. “Sinds de hoosbuien van vorig jaar juni is hier maar 500 millimeter gevallen”, vertelt akkerbouwer Marc van Vooren in Sluis. Dat is amper de helft van wat normaal valt.

Fruitteler Rinus van ’t Westeinde uit Nisse (Zuid-Beverland) rijdt met een boomgaardspuit door een pas aangeplante boomgaard. De droogte gaat parten spelen, al is het niet voor alle percelen ongunstig. De percelen fruit waar geen vruchten meer hangen na de vorstschade kunnen af met minder beregening. “Waar minder vruchten aanzitten hoeft ook minder energie naartoe.”

Met het water uit de landbouwwaterleiding kan Van ’t Westeinde voldoende druppelen op dit moment. “Al moet dat niet lang meer duren. Ik heb nog niet gekeken wat de druk is op dit moment als iedereen alles openzet.” Op dit moment is de droogte nog niet van invloed op de kilo-opbrengst. Van ’t Westeinde (NFO-bestuurder en lid van Provinciale Staten voor CDA) weet dat NFO en provincie Zeeland op dit moment gesprekken voeren om de zoetwatervoorziening in Zeeland te verbeteren. “De vorstschade heeft een nieuwe impuls gegeven aan de lopende discussie.” Een oplossing zou een buffer voor de landbouwwaterleiding kunnen zijn.

Slootwater in Westland

Ook in het Westland wordt de droogte voelbaar. Telers gebruiken al langer slootwater om het bassin gevuld te houden en mengen dat met drinkwater. Van verschillende kanten komen signalen dat het uitgangswater zo zout wordt, dat het tot productieproblemen kan leiden.

Meer naar het Oosten hebben telers dat probleem niet zo snel, zegt ZLTO-bestuurder Wim van den Boomen. Telers kunnen voldoende uit bronbemaling putten. Daar speelt de verziltingsdiscussie niet.

’s Ochtends om half negen loopt Ad Aarden in Kruisland door Lady Claire pootgoed. Hij haalt er een enkele bonte uit en een laatste onkruidje. Hij heeft op 12 april gepoot, waarna het in april en mei droog bleef. In de eerste helft van juni viel ruim 40 millimeter regen. “Deze blok staat niet zo goed. De knolzetting is matig.” Foto’s: Peter Roek
Een opgetrokken plant van Ad Aarden laat vier, al enigszins ontwikkelde, knollen zien en vier kleintjes. “Matig tal.”
Teeltbegeleider Ries van den Boogert van Agrifirm controleert een perceel van akkerbouwer Wim de Witte in Steenbergen. Na een aantal keer beregenen en wat natuurlijke regen staan de eind mei gezaaide plantjes boven. “Het was een zeer moeizame opkomst in het zuidwesten”, vertelt Van den Boogert. “90 tot 110 planten per meter is normaal, hier staan er 70 à 80. Op zich niet zo erg voor B-peen, als ze maar regelmatig staan. Dat is in het zuidwesten niet overal het geval.”
Naast elkaar liggen twee percelen van zo’n 20% afslibbaar met peen. Het ene is in het najaar geploegd en drie keer beregend, het andere door omstandigheden in het voorjaar en vier keer beregend. Tegenover 70-80 planten per meter op het najaars geploegde perceel, telt adviseur Ries van den Boogert op het voorjaarsgeploegde perceel 56 planten per meter. “Het ligt wat groffer. Minder verweerd”, zegt van den Boogert.
Medewerker Gzegor Kawczyk van akkerbouwer Pieter-Afriaan Visser in Heense Molen, schoffelt een perceel van zes hectare spruiten. Vier weken geleden zijn ze geplant. Kawczyk rijdt er met hoge snelheid doorheen.
Bij Anna-Jacobapolder staat de gerst al behoorlijk geel. Korrels zijn deegrijp of zitten er heel dicht tegenaan.
Freek (op de trekker) en Jan Boudeling verzetten de regeninstallatie op een perceel Triplo-aardappelen bij St. Philipsland (Z.). Boudeling geeft 25 millimeter water. Het tijdstip van beregenen wordt niet heel ingewikkeld bepaald. “Als ik denk dat het te droog aan het worden is, ga ik beregenen”, zegt Freek. Intussen beregent hij de klok rond.
Jan Boudeling schakelt na het onmzetten van de haspel de pomp weer in. Die staat bijna een kilometer verderop. Daar zorgt het waterschap voor zoet water uit het Schelde-Rijnkanaal.
Een plant Triplo-aardappelen. Zes knollen en een kleintje. “Die kleintjes ben ik liever kwijt. Wordt toch niks meer. Ja, opslag volgend jaar.”
Ad (l.) en Rini van der Weele spuiten de randen van een perceel vlas schoon. “Dat gaat zo gemakkelijker dan met een tankje op de rug.” Het vlas is 12 maart gezaaid en heeft weinig water gehad. Tot drie weken na zaaien is het koud en droog geweest. Er is sprake van tweewassigheid. “Daarom zie je nog wat laatbloeiers” vertellen de akkerbouwers.
Rini (r) en Ad van de Weele in Colijnsplaat. De bieten zijn goed ontwikkeld. “Die zoeken het water wel op”, zegt Rini. Tegelijk is hij ook wel wat verbaasd dat begin van de middag het gewas al verschijnselen van slapen vertoont.
Het gewas is haast dicht, die bieten smaken al zoet.
Simon Noordhoek, medewerker bij akkerbouwer de Kater, toont aardappelopslag in uien. Twee jaar geleden stonden hier aardappelen, vorig jaar graan. Naast aardappelopslag pakken Noordhoek en zijn collega’s ook nog wat stekelplekken en hoefblad mee.
Een uienperceel van akkerbouwbedrijf CGZ, waar Jan-Willem de Kater ook deel van uitmaakt. Er wordt gedruppeld met een 1:10 glyfosaatoplossing.
Vier mensen doen in ongeveer twee uur een perceel van vier hectare.
Marc van Vooren in Sluis is akkerbouwer en vertegenwoordiger/collecteur bij DSV zaden Nederland. Deze weken keurt hij 1.700 hectare graszaad met zijn chauffeur Christ Langeberg. Hier gaat het om Eurosport, een spportveldtype van Engels raaigras. Van Vooren ziet hier en daar wel aantasting van zwarte roest. “Anders dan bijvoorbeeld phytophthora, doet die het goed bij dit warme droge weer.”
Iedere plant krijgt een beetje glyfosaat; 1:10. Kleurstof erbij om te zien dat een plant geraakt is.
Op het bedrijf van Robert en Cristiaan Goense in Axel wordt rond 20:00 uur de spuit weer gevuld om wortelen ureum en bitterzout te geven. Ondertussen is ook al drie keer tegen phytophthora gespoten. De eerste keren wat intensiever, om een eventuele infectie vanuit pootgoed direct onschadelijk te maken. Het sppuitschama gaat nu met de droogte naar eens per 9 à 10 dagen. De twee zijn volop aan het beregenen. Wat hen betreft mag het droog blijven. Ze hebben hun aardappelen helemaal vrij of in de pool. Afgelopen donderdag zijn op het bedrijf uien geladen voor drie cent per kilo.
Triplo-aardappelen van Freek Boudeling in Anna Jacobapolder.