‘Een goed kooljaar komt steeds dichterbij’

De oogst van koolsoorten als boerenkool, wittekool en rodekool zijn in volle gang in vollegrondsgroenteprovincie Noord-Holland. Door het snijden van de kolen hangt er een zweem van die typische koolgeur in de lucht. Wim Dekker is even buiten het dorpje Waarland, grofweg tussen Alkmaar en Schagen, gevestigd met het door zijn vader opgerichte bedrijf.
Artikel gaat verder onder de foto‘s.

Naam: Wim Dekker (46) Plaats: Waarland (N-H.). Onderaan dit artikel meer informatie over het bedrijf. – Foto’s: Sytze Bakker

Weinig vraag naar kool

Het zijn geen gloriedagen in de koolsector, al jaren niet meer. Dekker heeft zijn Poolse medewerker Adrian Gowron een middag vrij gegeven. Door het grote aanbod van – veel bovenmaatse – kool is er weinig vraag en hoeven ze geen kool klaar te maken. De vraag naar kool is lager sinds de Russische boycot van Europese groenten. In combinatie met overproductie in Europa leidt dat tot lage prijzen van pakweg 5 à 6 cent per kilo voor de grote kolen van 2 tot 3,5 kilo en 22 à 23 cent voor de kleintjes van 1 tot 2 kilo en rodekool.

Toen Dekkers huis werd verbouwd, was het financieel verstandiger om daarbij te helpen dan om voor lage prijzen kool te verwerken. Hij is daar heel nuchter onder. “Ik ben het gewend. Je moet gewoon rustig blijven, ander kun je dit werk ook niet doen. Het goede jaar komt steeds dichterbij, moet je maar denken.”

Medewerker Adrian Gowron ontbladert de kool met perslucht. Daarna worden ze gesorteerd en gaan ze in netzakken.

Krimpsector

De dunne marges maken van de koolsector een krimpsector. Dekker ziet schaalvergroting enerzijds en ondernemers die stoppen wegens vergrijzing anderzijds. Deze Noord-Hollander koos al vroeg voor specialisatie. Hij huurde koelruimte bij anderen, maar dacht al snel: dat kan ik zelf ook. Dus bouwde Dekker, toen 26 jaar jong, in 1997 een schuur met capaciteit van 900 kisten op de grond van zijn vader. Hij stortte zich volledig op de kool en nam in 2004 de grond en gebouwen van zijn vader over. “Ik heb het altijd mooi gevonden, de koolteelt. Altijd weer een verrassing hoe het teelt- en afzetseizoen verlopen. De prijzen kunnen in het voorjaar maar zo weer stijgen.”

Dagprijzen

De kolen worden via de bemiddelaar Tuindersbelang verkocht voor dagprijzen. Het volume wordt in overleg bepaald, op basis van de vraag in de markt. In de april, mei en juni wordt het meeste uit de koeling geleverd, omdat Oost-Europa dan zelf de kwaliteit niet meer heeft.

Voor het ontbladeren wordt een reep struk afgesneden. Het is veel handwerk.

Specialisatie

Waar vader op 7 hectare een gevarieerd bouwplan had van pootaardappelen, uien, peen tulpenbollen en kool, ging zijn zoon voor de koolspecialisatie. Rodekool en wittekool, door de insiders Denenkool genoemd. Grote wittekool is een ander segment, voor de zuurkool.

Dekker teelt op een door aankoop groter areaal van 10 hectare zowel vroege rassen als bewaarkool en kan zodoende jaarrond leveren. Voor de vruchtwisseling ruilt hij grond met een akkerbouwer in de regio. “Je kunt best twee keer kool telen op een perceel, maar op den duur leidt dat toch tot kwaliteitsverlies. Dat komt door bodemgebonden ziektes zoals sclerotinia en de schimmel mycosphaerella, die overleeft op bladresten.”

Verwerking voor derden

Hij bewaart en verwerkt tevens kool voor derden. Dat zorgt voor rendement op zijn bedrijf. “Dankzij de verwerkingslijn heb ik jaarrond werk.” Overstappen op een ander product is geen optie. “Ik ben helemaal ingericht op kool, heb mijn mechanisatie erop afgestemd.” Dekker blijft investeren in zijn onderneming. Zo legde hij onlangs zonnepanelen op zijn dak, waarmee hij zelfvoorzienend is in zijn stroomverbruik.

Witte en rode kool wacht op verwerking. Dekker teelt 20% rode kool, de prijzen zijn nu beter dan van witte kool.

Grote goede oogst

Voor dit seizoen zit de oogst erop. De oogst was groot en de kwaliteit is goed. Trips is een jaarlijks terugkerend probleem. De bestrijding is lastig, want trips nestelen zich in de kolen, veilig onder het verkoelende blad. Preventief spuiten werkt dan ook het beste, maar als trips aan het eind van het groeiseizoen hun slag staan, staat de teler vrij machteloos. Dat betekent voor dit seizoen dat er wat meer tarra zit in de kool; meer blad dat moet worden verwijderd om een mooi frisgroen kooltje te kunnen verpakken. Aangetast blad ziet er bruin en bobbelig uit, het voelt als schuurpapier. Dat verwijdert Dekker door een reep van de struk (het gesneden stuk) af te snijden en er vervolgens met hoge druk lucht doorheen te spuiten.

Handwerk

“Dit product vraagt om veel handwerk. Dat is de troef en ook de charme van kool.” Machinaal oogsten is geprobeerd, vertelt Dekker, maar dat kwam niet van de grond. Het is een gevoelig product en met pakweg 2.000 hectare is het een te klein gewas voor mechanisatiebedrijven om in te investeren. “Het is klein en het blijft klein.”

Dekker teelt witte en rode kool op 10 hectare, rode kool neemt 20% van het areaal. Hij teelt op lichte grond. Hij heeft een koeling met plek voor 900 kisten en een verwerkingslijn, daar worden de kolen verwerkt en verpakt. De hoeveelheid die wordt verwerkt varieert. Dit hangt af van zowel de markt – vraag en aanbod, als het formaat van de kool is en hoeveel er afgeblazen moet worden. De afzet loopt via Tuindersbelang.

Wachten op vorst

De vroege percelen zijn alweer ingezaaid met een groenbemester voor de winter. In het voorjaar wordt de grond geploegd en in april komen de nieuwe koolplantjes – in perspotjes – erin. De drie tieners van Dekker helpen daarbij. “Het is een leuke bijbaan, ze doen het graag”, zegt hij trots.

Voor nu zit er voor Dekker weinig anders op dan hopen op winterweer. “Vorst is markttechnisch het beste dat mij kan gebeuren. Dan bevriest de Europese oogst, ook van andere groentes, en trekt de hele groentehandel weer aan.”