Kipwagens: vooral de banden worden groter

Door fusies en overnames, soms door faillisementen, worden de lijstjes met merken en leveranciers in de landbouwmechanisatie jaar in jaar uit kleiner. Kipwagenfabrikanten zijn hierop echter een uitzondering. Wie een kipper zoekt met 18 ton laadvermogen heeft in Nederland de keuze uit minstens 22 aanbieders. Daarvan minstens zeven aanbieders van eigen bodem. België, Frankrijk, Duitsland, Italië en enkele Oost-Europese landen zijn ook leverancier van landbouwkippers in Nederland.

Af en toe verandert er wat: Miedema en Bijlsma Hercules zijn vrij recent gestopt met kipwagens en Farmstore pakt de import van de Franse Jeantil kippers op. Uit Polen zijn Metal-Fach en Wielton Agro nieuwe aanbieders.

Hoe groot de markt voor kipwagens werkelijk is, valt moeilijk te becijferen. Zeker in Nederland waar niks op kenteken staat en geen verplichte keuring van kracht is, blijft het gissen. Nederland heeft zo’n 12.000 telers en die bewerken samen 500.000 hectare grond. Zou iedere teler gemiddeld eens per 20 jaar een nieuwe kipper kopen dan is dat goed voor 600 nieuwe kippers per jaar, of een nieuwe kipper per 833 hectare per jaar.

De trend naar grotere kipper is getemperd. Grotere banden is nog wel eens een reden om in te ruilen.

Eenvoudige hightech

Van de ruim 20 fabrikanten die in Nederland kipwagens op de markt brengen zijn er zo’n tien die het gros van de Nederlandse markt bedienen. In Frankrijk en Italië samen zijn er met gemak meer dan 30 kipwagenfabrikanten bekend. Het Franse Rolland claimt een van Europa’s grootste kipwagenbouwers te zijn. Van de 2.000 aanhangers die ze per jaar bouwen, zijn er minstens 1.000 in de categorie van kipwagens voor de teelt. Vanouds is Duitsland en ook Oost-Europa een markt van vierwielige wagens. Dat gaat om grote aantallen. Een bedrijf als Krone, van huis uit toch een echte aanhangwagenfabrikant, is al jaren geleden gestopt met de productie van vierwielige wagens vanwege concurrentie uit Polen. Eenvoudige techniek waar je weinig meerwaarde aan kunt geven, volgens Krone, waardoor ze dat liever aan anderen over laten. Tandemas en driesassige kipwagens zijn producten waar een constructeur nog behoorlijk wat creativiteit in kwijt kan en zich ook in de markt mee kan onderscheiden. Vanouds was een Franse kipper typisch geschikt voor de graan- en bietenteler, de Nederlandse kipperbouwers maken primair een kipper die ook goed onder een rooier en bij lossen in een stortbak past.

Schaalgrootte speelt wel mee in de kostprijs van een kipwagen, maar in essentie bestaat een kipwagen louter uit constructiewerk waar relatief veel handwerk aan te pas komt. Daardoor kunnen vooral de kleinere spelers makkelijk aan individuele wensen van de klant tegemoet komen. En zeker in een kritische markt zoals Nederland, is een klant ook bereid wat extra te betalen voor de kipper die net die details heeft die de gebruiker belangrijk vindt.

Grote banden

Inmiddels is de kipper met 18 ton laadvermogen populair. De afgelopen 25 jaar kochten telers vaak een nieuwe kipper omdat ze naar een maatje groter wilden. Die slag is inmiddels voor het grootste deel achter de rug. De drieasser werd ook steeds populairder, maar ook die trend lijkt wat te zijn gekeerd. Voor 5 ton extra laadvermogen betaal je dan al gauw € 15.000 extra. Onder meer grote aardappeltelers in het zuiden van het land schalen nog wel op naar drieassers, weet Krampe-importeur Geert Jan de Kok. In de polders lijken de bedrijven die kandidaat zijn voor een drieasser inmiddels toch vaker voor de grootste tandemasser te kiezen. Dat wordt dan 22 ton laadvermogen, omdat dat het maximale gewicht is dat de banden onder een tandem kunnen houden.

De trend naar drieassers is wat getemperd. Voor 5 ton extra laadvermogen betaal je dan gauw €15.000 extra. – Foto: Wick Natzijl

Menko Oosterhuis van Van Arendonk, dealer van de Areco-kipwagens ziet een tweedeling in de markt. Er is een categorie klanten die een kipper toch vooral ziet als een bak op wielen die zo weinig mogelijk mag kosten, en waaraan het dus moeilijk of onmogelijk is om een kipper te verkopen met een duidelijke meerwaarde. Én er is een categorie klanten die het goed voor elkaar wil hebben en ook bereid is daarvoor te betalen.

Inruilen voor een grotere kipper komt steeds minder voor, melden de leveranciers. Er wordt wel ingeruild, omdat de klant grotere banden onder de kipper wenst. Bodemverdichting is zeker een aandachtspunt, al moeten leveranciers in de praktijk wel vaststellen dat er meer over wordt gepraat dan erin wordt geïnvesteerd.

Starre tandem vanwege prijs

Ook 18 tons tandemassers worden nog steeds op starre tandem verkocht. Uit oogpunt van bodemverdichting en bandenslijtage is dat een slechte keuze, maar toch een optie vanwege de prijs. Een bijkomend argument is dat het met gestuurde tandem lastiger is om trekkers te wisselen. Een kipper met gestuurde assen is meestal € 4.000 – € 5.000 duurder dan een met starre assen.
Vaia-importeur De Heus bevestigt deze waarneming en hoewel die zich er ook over verbaast, gaat de importeur onder druk van concurrentie en vraag in de markt dit jaar een budgetuitvoering van hun 18 tonner aanbieden. € 21.250 voor de 180-S op 650/55R26.5 banden, met een bak van 7 x 2,40 x1,15 meter en een mechanisch heffend achterschot. Gedwongen gestuurd, met onder meer hydraulische klep en hydraulisch geveerde dissel staat zo’n kipper voor minstens € 35.000 in de prijslijst.

Vanaf 2025 is het verboden om met een kipper die op de bak gemeten breder is dan 2,55m, op de weg te komen. Foto: Henk Riswick

Luchtdrukwisselsystemen nu ook op de kipper

Op mesttanks en silagewagens is het al wat algemener, maar ook op landbouwkippers worden inmiddels luchtdrukwisselsystemen gemonteerd. Reken op een investering van rond € 15.000 voor een compleet systeem op een tandemas kipwagen. De investering komt in aanmerking voor een Energie Investerings Aftrek (EIA) van 41,5%. Wie kiest voor 30,5 inch banden kan niet bij iedere kipwagenbouwer terecht. Dat stelt eisen aan de ruimte onder de bak, maar vooral ook aan de afstand tussen de assen, waardoor dan meestal hydraulisch geveerde assen worden gemonteerd. Maar ook dan wordt de prijs, afgezien van de banden € 5.000 tot € 6.000 hoger.

Kijk en vergelijk

Door het grote verschil in technische uitvoeringen is het bij een relatief eenvoudig product als kipwagens moeilijk die op prijs te vergelijken. Overenkomstige techniek heeft doorgaans ook een overeenkomstige prijs. Grote kipwagenbouwers, en zeker die met een belangrijke poot in de trailerbouw, zoals Wielton in Polen, liften mee op de voordelen van schaalgrootte. Kleinere specialisten houden zich overeind door lage overheadkosten, het inkopen van standaard componenten die in grote aantallen worden gemaakt, en vooral de mogelijkheid om aan specifieke wensen tegemoet te komen. En uiteindelijk is het ook in de kipwagenwereld als in alle handel: het moet je worden gegund en daarin zijn reputatie en contact met de klant vaak doorslaggevend.

Breedte van de kipper

Breder dan 2,55 meter mag straks niet meer

Net als met trekkers is er in Nederland ook bij kippers nog steeds veel vrijheid omdat kentekens en een keuringsplicht ontbreken. Heikel punt voor de toekomst is de buitenwerkse breedte van de kipper. Zoals de vlag er nu bij hangt, is het vanaf 2025 verboden om met een kipper op de weg te komen die op de bak gemeten breder is dan 2,55 meter. In andere Europese landen wordt die wetgeving al langer streng gehandhaafd en kipperbouwers spelen daarop in door de wagens niet breder dan 2,55 meter te maken.

Hoewel bakbreedte 2,40 meter en zelfs 2,60 meter -waardoor de buitenwerkse maat ruim boven de 2,55 meter komt- nog steeds wordt verkocht. Op de wielen gemeten mag de kipper overigens ook na 2025 3 meter breed zijn.