Liever meer licht dan minder energie

Dit blijkt uit onderzoek onder investerende glastuinders in opdracht van Kas Als Energiebron (KAE). De onderzoekers van de Wageningen Universiteit, de Erasmus Universiteit en de HAS concluderen dat de tuinders daarmee kiezen voor verbetering van de fysieke opbrengst en daarmee het bedrijfsresultaat.

Voor het onderzoek zijn veertien glastuinders geïnterviewd over hun concrete nieuwbouwplannen. De meesten kiezen voor nieuw ontwikkelde kassen met diffuus glas en anti-reflectie coating. Minder gewild zijn de innovatieve, nieuwe, energiebesparende kasconcepten, zoals de in het programma KAE ontwikkelde Daglichtkas, de Venlow Energy-kas, de 2SaveEnergy-kas en de Winterlichtkas.

Kiezen voor economisch rendement

Vergroting van de productwaarde voor de klant, verbetering van productie-efficiëntie en verhoging van productkwaliteit zijn de belangrijkste drijfveren van glastuinders voor aanschaf van een nieuwe kas. Doorberekeningen laten zien dat de lichttransmissie van het kasdek positief uitwerkt op de productie-efficiëntie en de productkwaliteit, en daarmee direct op het economische resultaat van een nieuwe kas of een nieuw kasconcept.

In een kascncept als de Winterlichtkas zou lichtinval en betere energie-efficiëntie goed kunnen worden gecombineerd. – Foto: Bom Group

Optimale mix in kasconcepten

De ontwikkeling van innovatieve kasconcepten hebben veelbelovende technieken en materialen voor extra warmtebesparing én lichttransmissies opgeleverd. De sterke kanten van nieuwe concepten zoals met name de 2SaveEnergy-kas en Winterlichtkas, zouden volgens de onderzoekers moeten worden gecombineerd om de optimale mix te realiseren, waarin overdag lichttransmissie centraal staat en ’s nachts het binnenhouden van warmte.

Belasting warmtedeel wkk-gas

De onderzoekers wagen zich in het tweede deel van het rapport ook aan het schetsen van twee denkrichtingen om toch energiesparing te blijven stimuleren, met als einddoel een klimaatneutrale glastuinbouw. De meest duurzame richting is volgens de onderzoekers die van een succesvolle marktvraag naar een klimaatneutraal geproduceerd product. Dit onderscheidende product zal niet direct voor alle tuinders haalbaar zijn, maar wel zorgen voor het rendabel in de praktijk brengen van een daadwerkelijk geheel klimaatneutrale productiemethode.

De andere richting is een belasting op het warmtedeel van in wkk’s gebruikt gas, en de € 30 miljoen die dat oplevert gebruiken voor investeringen in energie-infrastructuur in de glastuinbouw, zoals aan kleinschalige warmtenetten voor restwarmte, aardwarmte en dergelijke. Maar de extra investeringen door elke individuele tuinder om te komen tot energiezuiniger kasconcepten blijft – zoals nu ook – onvoldoende aantrekkelijk op bedrijfseconomisch vlak.

Aanbevelingen naar KAE

Het onderzoek geeft aan dat het KAE-programma klimaatneutraler telen en nieuwe kasconcepten kan stimuleren via drie hoofdmaatregelen.

1. Ten eerste zou het maatschappelijk debat over marktconcepten voor klimaatneutrale producten actiever moeten worden aangezwengeld.
2. Dat zou ten tweede gepaard moeten gaan met het faciliteren van plannen voor aanleg van warmtenetwerken en ontwikkeling van nieuwe geïntegreerde teelt- en kasconcepten.
3. En ten derde zouden er economische prikkels moeten worden ontwikkeld voor vermindering van CO₂-uitstoot.

Omdat veel glastuinders zich bij de bedrijfsinnovatie weinig gesteund voelen door lokale overheden, adviseren de onderzoekers om ook lokale overheden actief te informeren over de energietransitie van de glastuinbouw, en hen te ondersteunen bij het daarop aanpassen van hun regelgeving.