Nederlandse AGF duurder door toedoen NGO‘s

Naming and shaming van supermarkten door NGO’s is effectief. De Nederlandse teler betaalt het gelag en wordt met extra bovenwettelijke eisen en bijbehorende kosten opgezadeld.

Vorig jaar maakte Jumbo bekend dat eind 2019 haar AGF moet voldoen aan Milieukeur. Albert Heijn (AH) maakte vrijwel tegelijkertijd bekend dat het de 28 meest schadelijke werkzame stoffen verbood en dat haar AGF minimaal aan de eisen van Milieukeur moet voldoen. Afgelopen week voegde de Aldi zich bij dit rijtje. Ook Aldi meldt dat vanaf 2019 al haar AGF onder Milieukeur moet worden geteeld.

Volgens supermarktdeskundige Erik Hemmes is dit geen verrassende ontwikkeling. “Er vindt in de supermarktsector veel kopieergedrag plaats. Het meegaan met wat de concurrentie doet, is een vast patroon. Dat andere supermarkten Albert Heijn en Jumbo dus zouden volgen, was een kwestie van tijd.”

Negatieve publiciteit

AH maakte afspraken met Natuur en Milieu, Jumbo en de Aldi met Greenpeace. Samen zijn AH en Jumbo goed voor meer dan 60% marktaandeel in Nederland. Jumbo en Albert Heijn lagen in 2016 onder meer in radiospotjes van NGO’s onder vuur, vanwege hun ‘bijdrage’ aan bijensterfte. Omdat supermarkten geen negatieve publiciteit blieven, gingen ze snel overstag.

Actiegroep Wakker Dier hanteert de strijdwijze van naming and shaming al langer succesvol. Geen enkele grote supermarkt verkoopt nog de ordinaire ‘plofkip’. Het imago bij de klant telt voor een supermarkt, aldus Hemmes. “De bühne bestaat uit 17,1 miljoen potentiële klanten. Dát is belangrijk voor een supermarkt, niet die paar gangbare leveranciers die zich storen aan striktere eisen die voor buitenlandse leveranciers niet gelden.

‘Eerlijke’ prijs

De Nederlandse boeren en tuinders betalen uiteindelijk vaak het gelag. Extra, bovenwettelijke eisen verhogen de kostprijs. Als deze niet tot uiting komt in de opbrengstprijs, komt dit op hun conto. Jumbo wil voor de lange termijn afspraken maken en een ‘eerlijke’ prijs betalen. Dat klinkt goed. Maar nergens staat gedefinieerd wát ‘eerlijk’ is. AH doet geen uitspraken over extra beloning, maar Aldi gaf aan de meerkosten (deels) te compenseren.

Supermarkten meten met twee maten

LTO Nederland en de Nederlandse Akkerbouw Vakbond hekelen het dat de supermarkten wel extra bovenwettelijke eisen stellen voor AGF van Nederlandse bodem, maar niet voor dezelfde producten uit het buitenland. Er wordt gemeten met twee maten. Zo moeten primeuraardappelen in het schap uit Tholen wel volgens Milieukeur zijn geteeld, maar primeuraardappelen uit Malta niet. Jaap van Wenum, voorzitter van LTO Akkerbouw, vindt dat NGO’s met hun acties symboolpolitiek bedrijven voor hun stadse achterban, over de rug van de Nederlandse boer. Wordt Nederlands product te duur, dan kopen inkooporganisaties de AGF net zo makkelijk over de grens in.

Daarom moet er in de EU een gelijk speelveld zijn. Alleen voor producten van Nederlandse bodem extra eisen stellen, verslechtert de concurrentiepositie van de Nederlandse teler.