‘Er wordt op telers gejaagd voor zonnevelden’

Een hausse aan buitenlandse ontwikkelaars van zonnevelden richt zich momenteel op de Nederlandse markt, mogelijk met risico’s voor de teelt.

Sytse Bouwer, directeur van de Friese ontwikkelaar Herbo Groenleven, signaleert nu dat boeren en telers een grote worst wordt voorgehouden, maar dat ze goed moeten kijken welke voorwaarden en ervaring deze bedrijven hebben. Herbo Groenleven is vooral bekend van het project met zonnedaken op stallen, voor leden van FrieslandCampina. Herbo Groenleven heeft acht van de elf zonnevelden in Nederland gebouwd.

Ook de Organisatie voor Duurzame Energie (ODE), een kennisplatform voor lokale energie-initiatieven, stelt dat een hevige strijd woedt tussen ontwikkelaars. “Veel partijen onderzoeken mogelijkheden om een positie op te bouwen bij boeren en tuinders. Gemeenten worden momenteel overspoeld met aanvragers. Daar worden omwonenden lang niet altijd goed bij betrokken.”

Positie opbouwen

Er zijn veel nieuwe partijen op die markt, aldus Bouwer. “Wat we zien is dat partijen bij veel boeren aankloppen om grond te ontwikkelen en voor SDE+-subsidie aanvragen. Ze willen zoveel mogelijk grond vastleggen, om daarmee straks alleen de beste projecten door te zetten. Boeren komen met lege handen te staan na drie jaar. Het is gebruikelijk om boeren een optievergoeding te geven tijdens het ontwikkelen van het project. Zoiets kan drie jaar duren. Dit laat namelijk zien of een partij echt serieus is om een zonneveld te realiseren.”

Ook hebben ontwikkelaars onvoldoende ervaring met het juist inpassen van de plannen in de vaak dichtbevolkte Nederlandse gebieden. “Er worden beloftes gedaan voor een opbrengst per hectare of over de snelheid, maar deze buitenlandse partijen denken dat het in Nederland hetzelfde gaat als in Duitsland of Frankrijk. Maar hier heb je te maken met omwonenden en allerlei organisaties omtrent milieu. Dan blijkt het allemaal toch te mooi voorgespiegeld. Wij zien wildgroei op die markt ontstaan.”

Kennis inhuren

Jaap Baarsma van koepelorganisatie Holland Solar herkent zich deels in de zorgen van Herbo Groenleven over de kennis van buitenlandse partijen op de Nederlandse markt, vooral op het vlak van ruimtelijke ordening. “Maar daar zijn ook vaak Nederlandse bedrijven bij betrokken. Ik druk buitenlandse partijen altijd op het hart Nederlandse expertise te gebruiken.”

Dat er een ratrace is van partijen op aantrekkelijke percelen dichtbij transformatiestations, bevestigt Baarsma. Bij de buitenlandse partijen zitten echter ook gerenommeerde bedrijven die een naam te verliezen hebben. “Deze bedrijven zijn in staat geweest in Duitsland zeer scherpe projecten neer te zetten. Bovendien moeten ook Nederlandse grondeigenaren zich er goed in verdiepen of hun grond wel geschikt is voor zo’n ontwikkeling.”

Maatschappelijke functie

Herbo Groenleven heeft diverse zonnevelden gebouwd voor bedrijven met gemengd gebruik met schapen, jongvee en varkens, maar ook in zachtfruit zet Herbo Groenleven stappen met telers naar overkapte teelt met panelen. Voor de ontwikkeling van zonnevelden moeten complementaire voordelen bij een dubbelfunctie voorrang krijgen en moet de omgeving erbij worden betrokken. “Je moet zorgen dat je niet in een winddiscussie belandt, waarbij de grondeigenaar profiteert, maar de buren ertegenaan moeten kijken. Zo’n project kan juist een maatschappelijke functie hebben, zoals in Garijp met een coöperatie van bewoners en panelen boven een vuilstort.”