Kou verlamt ook Spaanse groenteleveranciers

Nadat Italië erdoor werd getroffen, teisteren kou en sneeuw deze week ook belangrijke productiegebieden in Zuid-Spanje. De gevolgen zijn torenhoge telersprijzen en lege schappen in Noord-Europese supermarkten.

De sneeuw en kou die Italië, Griekenland en Zuid-Frankrijk vorige week al teisterden, heeft nu ook het Iberisch schiereiland in zijn greep. Woensdagochtend heeft de centrale meteorologische dienst Aemet voor alle Spaanse regio’s (met uitzondering van de Canarische Eilanden) weeralarm code oranje afgegeven vanwege de combinatie van kou, sneeuw en harde wind. Het alarm is van kracht tot donderdag middernacht.

Ook in de kustprovincies Murcia en Almería viel woensdag sneeuw. In de nacht van woensdag op donderdag heeft het gevroren in Nijar, het belangrijke kassengebied ten oosten van de stad Almería. Aemet voorspelt voor donderdag nog zwaardere omstandigheden met grote kans op 15 centimeter sneeuw in hoger gelegen gebieden. Ook in de Poniente, de grote vlakte ten westen van de stad Almería, is het koud, al vriest het niet. Maar bij 5 graden in de nacht en maximaal 9 graden overdag staan ook daar de vruchtgroentegewassen stil.

Eerst 300 mm regen, nu sneeuw

In Murcia is gisteren tot 10 centimeter sneeuw gevallen in de omgeving van Lorca en Aguilas, twee belangrijke tuinbouwgebieden. Hogerop in Murcia vriest het ’s nachts 6 tot 8 graden. De kou gaat gepaard met harde wind. Meer in het binnenland van Spanje en in Catalonië worden minima van -12 graden verwacht, meldt efeagro.es.

De regio Murcia werd net voor Kerstmis al zwaar getroffen door zware regenval. In de Campo de Cartagena viel zoveel regen (gesproken wordt over zelfs 300 millimeter in een paar dagen) dat de grond met beregeningsinstallaties in zee spoelde. De velden met met voornamelijk bladgewassen en broccoli waren lange tijd niet begaanbaar In de drie weken daarna kon niet worden geplant.

“Zoveel regen als de laatste maanden is gevallen, daarmee wordt deze regio (Alméria en Murcia) eens in de dertig jaar overvallen”, vertelt Christiaan Reijnders. Hij is algemeen directeur voor Bejo Iberica en woont en werkt al tientallen jaren in het zuiden van Spanje. “Momenteel zijn de temperaturen ongekend laag, soms met sneeuw. Echt bizar.”

Mooi aan de plant, ‘ketchup’ in de doos

Het slechte weer heeft grote gevolgen voor de beschikbaarheid van product. “Veel teelten zijn al verloren. Producten die nu oogstrijp zouden moeten zijn, zijn dat niet, of de kwaliteit is ondermaats”, aldus Reinders. Datzelfde geldt voor de vruchtgroenten in Almería. “De planten hangen vol maar de vruchten komen er niet af”, zegt teeltadviseur Peter Stradiot die regelmatig in Spanje te vinden is. “Het hangt mooi aan de plant, maar zodra je het gaat verpakken wordt het ketchup of krijgt het bruine vlekken door kouschade.” Daarbij komt dat de ec in de grond van veel kassen sterk is verlaagd door de overvloedige regen van december die ook de kas in kwam. Daardoor stond de productkwaliteit al onder druk.

De productie van alle vruchtgroenten is ver teruggezakt waardoor de prijzen extreem hoog oplopen. De trostomaten realiseerde woensdag 18 januari een prijs rond €1,50 per kilo, komkommer €1,20 per kilo, paprika €1,80 (rood), €2,50 (geel) en €1,08 per kilo. De prijzen van aubergine en courgette slaan alle records. Courgette kwam eind vorige week al even boven €4 per kilo, woensdag was de gemiddelde prijs €3,84 per kilo. De prijs van aubergine stijgt ook steeds verder en was woensdag €3,31 per kilo.

Enorme tekorten

De extreem lage producties van vrijwel alle groenten in Spanje beginnen voelbaar te worden in de supermarkten van Noord-Europa. Schappen voor spinazie blijven leeg. Ook courgette, aubergine en verschillende slasoorten zijn schaars. In Engeland reppen sommige media al over een ‘courgette-crisis’. Groothandels maken eveneens melding van een penibele situatie. De prijzen schieten omhoog. Een doos ijsbergsla op de vrije markt met 10 bollen kost nu €14, de prijs voor broccoli is €1,70 per kilo en voor bloemkool €1,40 per stuk. Artisjokken doen €2,20 per kilo.

Gebr, Van Aarle in Schijndel signaleert in een recente nieuwsbrief dat er bijzonder weinig aanbod is. “Wat wel geoogst wordt is ook niet allemaal geschikt voor transport. Tomaten zijn erg duur, er is bijna geen aanbod. Bladgroenten (spinazie, paksoi, andijvie, slasoorten) zijn ook zeer beperkt verkrijgbaar en erg duur. Goede kwaliteit ijssla is momenteel zeer beperkt verkrijgbaar. Er kan sprake zijn van roodverkleuring.”

Gevolgen nog maanden voelbaar

De problemen voor de vruchtgroenten houden niet op wanneer de temperaturen weer gaan stijgen. Op dat moment zal er een enorme toevloed zijn van vruchten die te lang aan de plant hebben gehangen en mede door de kou van matige tot slechte kwaliteit zijn. Veel gewassen zullen volledig uit balans zijn en het is de vraag of het wortelgestel op dat moment in staat is de plotselinge toename van de verdamping bij te benen, zegt Stradiot. “Het zou voor veel teelten beter zijn om opnieuw te planten, maar daar hebben de meeste telers niet de liquide middelen voor.”

In Murcia werd deze week weer geplant, maar op veel kleinere schaal dan men wil, zegt adviseur René Rombouts. “De velden zijn nog zo nat dat ze er met minder zwaar materieel op moeten.” Met de extreme kou en sneeuw van nu loopt de planning bij de grote producenten in Murcia nog grotere vertraging op. Het is de verwachting dat de productie van bladgewassen tot eind maart een stuk lager zal zijn, zegt Rombouts.