Substraat krijgt geen voet aan de grond bij EU-bio

Malta werkt als voorzitter van de EU-raad hard aan een compromis voor nieuwe regels voor de biologische teelt. In het laatste voorstel geeft de raad geen ruimte meer voor telen op (natuurlijk) substraat.

Al jaren speelt de discussie of bij de bedekte teelt natuurlijk substraat toegelaten moet worden onder het EKO- en/of EU-bio-label. PuraNatura, de stichting die is opgericht door onder meer 4Evergreen (paprika) en Agrocare (tomaat), stelt zich tot doel het beste van gangbare en biologische teelt te verenigen: duurzame teelt op natuurlijk substraat.
De teeltmethode sluit behalve kunstmest ook dierlijke mest uit vanwege microbieel besmettingsgevaar. 4Evergreen levert al jaren Nederlandse paprika’s aan de Verenigde Staten en Scandinavië onder het USDA-Organic-label. Tegen toelating tot het EU-bio-keurmerk verzetten Bionext en Skal zich echter hevig, gesteund door de Europese brancheorganisatie IFOAM-EU en veel lidstaten.

Nieuwe regel opnieuw mét uitzondering

De biologische sector vindt substraatteelt niet verenigbaar met de uitgangspunten van biologisch telen: het continu verbeteren van de teeltlaag als onderdeel van het hele ecosysteem, inclusief de ondergrond. De nieuwe verordening lijkt hen hierin tegemoet te komen. In het laatste voorstel (8 maart) staan onder plantproductieregels:

• biologische teelten staan in levende grond of in toegestane grondmengsels, in contact met de ondergrond en bodemgesteente’;
• ‘hydroponic production’, waarbij planten met hun wortels in een voedingsoplossing of op een inert substraat staan, is verboden;
• bij wijze van uitzondering mag geteeld worden in afgescheiden bedden in landen die voor een groot deel boven de 56ste breedtegraad liggen.

Scandinavië mag blijkbaar biologische producten op substraat blijven telen, net zoals de Verenigde Staten (de grootste markt voor ‘organic’ producten)

‘Wachten op goedkeuring voorstel’

Of het voorstel van Malta het in de huidige vorm gaat halen, is nog maar de vraag. “Deze tekst is al een aardig stuk onze kant opgeschoven”, zegt Marian Blom, beleidsmedewerker van Bionext. “Maar je weet het nooit voordat een voorstel is goedgekeurd. In Brussel worden eerder bereikte compromissen vaak zo maar uitgeruild.”
“Duurzaamheid zal in de nieuwe wet veel centraler komen staan en dan nemen de kansen voor PuraNatura toe”, herleidt Peter Jens van PuraNatura uit gesprekken als lobbyist in Brussel. “Nederland kan het duurzaamst biologische groenten telen, maar daarvoor is wel een praktischer systeem nodig. Er woedt echter een keihard gevecht, waarbij het gaat om naakte belangen.”

Spanje pakt de markt

Voor Spanje speelt de substraatdiscussie niet. Daar mogen biologische telers net als de gangbare telen in de ‘enarenado’. Dit is een aangelegde teeltlaag bestaande uit klei, dierlijke mest en zand. Het is daardoor veel minder ingrijpend om over te schakelen op de biologische teelt. Spanje trekt in razend tempo de biologische markt naar zich toe. Omdat de vraag naar vruchtgroenten in Europa al jaren groter is dan het aanbod, zijn de middenprijzen voor telers erg aantrekkelijk om over te schakelen. Alleen al in Andalusië schat brancheorganisatie Coexphal het areaal bioteelt op 2.500 hectare kasgroente (gecertificeerd en in omschakeling). Dit is 7 % van het totale kasareaal. In Nederland groeit de sector langzamer. Het areaal van 120 hectare is nog geen 3% van het geheel aan kasgroenten.