‘Op tijd stoppen hoort ook bij ondernemerschap’

De vrijwilligers van stichting Zorg om Boer en Tuinder helpen agrarische ondernemers die vastlopen. Voormalig melkveehouder Henk Slagman uit het Gelderse Laren is een van hen. “Op tijd stoppen hoort ook bij het ondernemerschap.”

ZOB-vrijwilliger helpt boeren in problemen. Agrarische ondernemers in financiële problemen hangen dat niet aan de grote klok. Ze voelen zich vaak mislukt, een ‘looser’. De boerderij zit al generaties in de familie, het mag daarom niet misgaan. Wat zullen de buren wel niet zeggen? En dus wordt er voortgeploeterd, tegen beter weten in.

Schaamte

Henk Slagman (62) snapt de gevoelens van deze ondernemers. Hij begrijpt dat schaamte er soms toe leidt dat de werkelijkheid niet onder ogen wordt gezien. Slagman is als vrijwilliger actief in de stichting Zorg om Boer en Tuinder (ZOB) die deze ondernemers, als ze daar open voor staan, ter zijde staat.

Vrijwilligers van ZOB gaan in gesprek met ondernemers die vastlopen. “Boeren en tuinders staan vaak voor moeilijke keuzes. Soms komen ze er zelf niet uit”, zegt hij. “Wij bieden een luisterend oor, stellen vragen, zetten aan tot nadenken over de eigen situatie. Wij helpen boeren die op een kruispunt in hun leven staan om een weloverwogen keus te maken en zo regie te houden over hun eigen toekomst.”

‘Op tijd stoppen hoor ook bij het ondernemerschap’.

Slagman had tot 2012 samen met zijn vrouw, zoon en schoondochter een melkveebedrijf annex kaasmakerij in het Gelderse Laren. Het viertal stond dat jaar voor een belangrijke keus: investeren of stoppen. “Onze zoon en schoondochter kozen er uiteindelijk voor om niet met de boerderij door te gaan. Dat is natuurlijk met de nodige gevoelens gepaard gegaan, maar wij konden er goed met elkaar over praten en we zijn er financieel goed uitgekomen. Op tijd stoppen hoort ook bij het ondernemerschap.”

Slagman: “Wij hebben in onze groep mensen met kennis over financiën, diergezondheid en bijvoorbeeld over sociaal-emotionele problematiek. Voor de boer in kwestie is het natuurlijk belangrijk om met de juiste persoon aan tafel te zitten.”
Foto: Ronald Hissink

Verbonden met agrarische sector

De meeste vrijwilligers van ZOB hebben of hadden net zoals Slagman een agrarisch bedrijf of hebben een sterke relatie met de agrarische sector. Die achtergrond is belangrijk om collega’s terzijde te kunnen staan, om het vertrouwen te winnen van de hulpvrager. “De drempel om ons in te schakelen is niet zo hoog, juist vanwege onze agrarische kennis en ervaring.” Het was José Bongen die de afgelopen weken overal in de media verscheen met haar emotionele verhaal over de moeilijke financiële situatie op het bedrijf van haar en haar partner. Ze gaan stoppen, er is geen alternatief. Slagman heeft het allemaal gevolgd.

“José maakt aan de buitenwereld duidelijk wat er precies op hun bedrijf gebeurt. Ze vertelt met welke gevoelens dat gepaard gaat. Maar ze voelt zich geen verliezer, ze geeft niemand de schuld. We kunnen haar boodschap ook begrijpen als een boodschap aan collega’s die in een vergelijkbare situatie verkeren om op tijd te beslissen. Wie op tijd stopt, heeft meer kans om zijn leven een positieve wending te geven.”

Erfbetreders

Dat gebeurt niet altijd, zegt Slagman op basis zijn ervaringen als ZOB-vrijwilliger. “Het blijkt soms moeilijk om de eigen situatie onder ogen te zien. Liever nog harder werken dan nadenken en overwegen. Het zijn dan zogeheten erfbetreders, zoals medewerkers van zuivelfabrieken of veevoerbedrijven die ons namen aanreiken. Of familieleden trekken aan de bel, vaak van de koude kant, bijvoorbeeld een schoondochter.” Bij het eerste, oriënterende gesprek zijn altijd twee vrijwilligers van de ZOB aanwezig. Vervolgens neemt een vrijwilliger de verantwoordelijkheid voor het proces op zich. “Wij hebben in onze groep mensen met kennis over financiën, diergezondheid en bijvoorbeeld over sociaal-emotionele problematiek. Voor de boer in kwestie is het natuurlijk belangrijk om met de juiste persoon aan tafel te zitten.”

Veel praten

Slagman en zijn collega’s waken ervoor om gedetailleerde adviezen te geven. “Ons doel is dat mensen weer de regie in handen nemen. Dat zij de beslissing niet aan de bank of de boekhouder overlaten, maar dat zij zelf kiezen. Kant-en-klare adviezen werken verkeerd om. Ik stel vragen waardoor mijn gesprekspartner hopelijk beter zicht krijgt op de eigen situatie. En als ik al iets voorstel dan gaat het altijd in de vraagvorm: heb je weleens gedacht aan…?” Er zou meer gepraat moeten worden in agrarische gezinnen, zegt Slagman. “Ik weet uit eigen ervaring dat praten altijd helpt. In de tijd dat wij met ons vieren de boerderij hadden, kwamen we elke eerste dinsdagavond van de maand bij elkaar. Zo hielden we elkaar bij de les. Ook over zaken die minder goed gingen.”