Steeds hogere productie tegen een steeds lagere kostprijs. Marcel Jacobs deed jarenlang mee aan deze ratrace. Onder het motto ‘verbeter de wereld, begin bij jezelf’, begon hij dit jaar met direct vermarkten.
Aan de rand van diverse percelen met aardappelen, tarwe, prei, wortelen en een breed groenteassortiment in het buitengebied van Maasbree in Limburg, staan borden met de tekst dat deze gewassen worden geteeld voor People’s Farm. Langs de oprit van het bedrijf van Marcel en Yvonne Jacobs wapperen vlaggen van People’s Farm.
De oprichting afgelopen jaar van People’s Farm was voor Marcel Jacobs een reactie op zijn jarenlange ergernis over de voortdurende discussies over kostprijsverlaging en schaalvergroting in alle agrarische sectoren.
Foto: Guus Queisen
‘Altijd focussen op kostprijs is doodlopende weg’
Onder het motto ‘verbeter de wereld, begin bij jezelf’ probeert hij de consument te bereiken. Jacobs: “Alles in agrarisch Nederland is gericht op steeds meer produceren tegen een steeds lagere kostprijs. Mede door de aanwezige kennis lukt dit en zijn we bovendien toonaangevend in de wereld. Toch stijgt ons inkomen niet.” Hij vraagt zich hardop af of we met het produceren van voedsel tegen een zo laag mogelijke kostprijs wel op de goede weg zitten. “We lopen tegen steeds meer grenzen aan. We, en dan bedoel ik alle sectoren: akker- en tuinbouw en (intensieve) veehouderij. We runnen onze bedrijven steeds meer op het randje van het maximaal haalbare. We werken ook op het randje van wat we zelf aankunnen, dat brengt veel stress met zich mee.”
‘De hele keten verdient goed aan onze agrarische producten, behalve wijzelf. Terwijl we wel alle risico’s lopen’
Het steeds met veel overgave en vakkennis hoogwaardig voedsel produceren tegen uitgeknepen prijzen, vormt de kern van zijn jarenlange ergernis. “De hele keten verdient goed aan onze agrarische producten, behalve wijzelf. Terwijl we wel alle risico’s van de keten lopen.” Jacobs vindt dat er eigenlijk sprake is van twee ketens. Een keten begint en stopt bij de boer en vervolgens ontstaat een kloof, waarna de andere keten begint die echt verdient aan de agrarische producten.
Foto: Guus Queisen
Jacobs is ervan overtuigd dat veel problemen op de akkers en/of de achteruitgang van de bodemkwaliteit hun oorsprong vinden in het streven naar de laagste kostprijs. “Zo focussen we ons op basis van berekeningen op de nitraatuitspoeling. We nemen daarbij veel te weinig de grond zelf in ogenschouw. Tal van bodemaspecten hebben hun uitwerking op de nitraatuitspoeling.”
Ook de financiële gevolgen van de actuele wateroverlast op de akkers zijn volgens Jacobs te herleiden tot het jarenlang produceren tegen minimale marges. “Boeren hebben hierdoor geen weerstandsvermogen kunnen opbouwen. De financiële gevolgen komen daardoor bij velen nu keihard binnen.”
Jacobs wil bewustwording kweken bij zijn collega’s. “We zijn iedere dag bezig met het produceren van hoogwaardig en gezond voedsel, zonder dat daar een reële vergoeding tegenover staat. Vaak verlaat het zelfs onder kostprijs ons erf. We moeten eens leren ‘nee’ zeggen.” Als voorbeeld neemt hij de aardappelen. “In 1 hectare aardappelen investeer je circa €5.000. Vervolgens spreken we van een goed resultaat als we €5.500 beuren.”
Beter communiceren met consument
Waar het duidelijk aan schort is de communicatie richting consument. Volgens Jacobs heeft de consument geen flauw benul van wat er op een boerenerf gebeurt. “We zijn voor onze afnemers te gemakkelijk vervangbaar en inwisselbaar, omdat we niet communiceren met de consument. We moeten een veel betere pr-campagne opzetten en aan de consument laten zien wat we doen en waarom. Los daarvan moet de maatschappij zich in woord en daad uitspreken over verantwoord geproduceerd voedsel.”
Veertig soorten groente telen
Afgelopen jaar besloot Jacobs – na intensief overleg over de praktische en teelttechnische invulling met landbouwadviseur Stefan Muijtjens – onder de naam People’s Farm te starten met de teelt van groenten voor directe verkoop. Hij teelt nu veertig soorten. Het oogsten en schoffelen is handwerk. “Bij deze omvang zorgt handwerk voor een lagere kostprijs”, zegt Jacobs.
Omschakelen naar biologische bedrijfsvoering
De hoeveelheden die hij teelt, kan hij ook afzetten via de groentepakketten. Door de afwisseling van de vele groente en een ruim teeltplan, is de ziektedruk minimaal. Voor hem reden met een deel van zijn bedrijf om te schakelen naar een biologische bedrijfsvoering. Op de percelen die in omschakeling zijn, heeft hij dit jaar tarwe gezaaid. Vooral met het doel om met het stro en vervolgens een groenbemester het organischestofgehalte van de bodem weer op peil te krijgen.
Foto: Guus Queisen