De voedselketen moet transparanter en eerlijker worden met een verplichte prijsnotering, zodat duidelijk wordt in wie wat verdient in de keten.
Dat is de eerste aanbeveling van de werkgroep agrarische markten die maandagochtend 14 november is aangeboden aan de Europese Commissie. Het rapport van de commissie onder voorzitterschap van Cees Veerman is maandag besproken in de vergadering van landbouwministers. Veerman noemt ook verstrekking van de inkoopprijs van retail voor een aantal belangrijke groente- en fruitproducten.
EU-landbouwcommissaris Phil Hogan noemde het rapport in een eerst reactie ‘belangrijk voor de discussie over de problemen in de sector’, maar hij zei niet of hij van plan is de aanbevelingen over te nemen.
Improving Market Outcomes – enhancing the position of farmers in the supply chain. Report of #AMTF – Read here: https://t.co/7NJhMZktI7 pic.twitter.com/E5f8NDtRBs
— Phil Hogan (@PhilHoganEU) November 14, 2016
Prijsschommelingen wegnemen
Het rapport van de werkgroep-Veerman bevat een aantal elementen, die de positie van de primaire producent moet versterken in de keten. Daarnaast doet Veerman voorstellen om de kwetsbaarheid voor prijsschommelingen weg te nemen, bijvoorbeeld door nieuwe verzekeringsvormen of het inzetten van termijnmarkten.
Informatie-ongelijkheid
In het rapport zegt de werkgroep-Veerman het belangrijk te vinden de de Europese Commissie verdergaande stappen zet om het inzicht van de markt voor boeren te verbeteren. Grotere en beter toegeruste afnemers en leveranciers zijn beter in staat inzicht te krijgen in de markt, dan boeren. Deze informatie-ongelijkheid is de oorzaak van wantrouwen in de keten, zegt het rapport.
Een verplichte prijsrapportage door bedrijven, en de openbaarmaking daarvan, kan zorgen voor beter inzicht in de prijzen. De lidstaten moeten zorgen voor adequate en snelle verzameling van de gegevens.
Het rapport-Veerman stelt verder voor EU-regels te maken, op basis waarvan boeren een schriftelijk contract kunnen eisen. Mochten er klachten zijn over oneerlijke praktijken, dan moet een arbiter een oordeel kunnen vellen.
De mogelijkheden voor groepen boeren en coöperaties om gezamenlijk op de markt te opereren moeten niet worden geblokkeerd door de mededingingswetgeving. De regels daarvoor moeten duidelijk en werkbaar zijn.
Europese Investeringsbank
De Europese Investeringsbank zou een grotere rol kunnen spelen bij nieuwe financieringsproducten en bij de ontwikkeling van garanties voor exportkredieten. Daarnaast moet er meer en gerichte aandacht komen voor de termijnmarkten. Agrarisch ondernemers hebben daarvan in het algemeen te weinig kennis, meent de werkgroep-Veerman.
In het toekomstig landbouwbeleid (na 2020) moet er aandacht zijn voor de rol die boeren kunnen spelen bij de beperking van de gevolgen de klimaatverandering, het vasthouden van water en de bijdrage aan de energievoorziening. Veerman wijst op het belang van een vergoeding voor de boeren voor hun publieke goederen en diensten.