‘Ons voedsel is nog nooit zo veilig geweest’

“Gewasbescherming kampt nog steeds met een negatief imago door angst en misverstanden, maar ons voedsel is nog nooit zo veilig geweest”, stelde Louise Fresco, voorzitter van de Raad van Bestuur van Wageningen UR gisteren tijdens het 125 jarig jubileumfeest van KNPV in de Reehorst in Ede.

Het is belangrijk het verhaal goed te vertellen, maar dat is nu eenmaal ingewikkelder dan dat van degenen die ‘onverantwoord’ roepen en teruggrijpen op een mythologisch verleden dat nooit heeft bestaan, aldus Fresco. Er zijn enorme vorderingen gemaakt in de gewasbescherming en er zijn nog enorme doorbraken mogelijk. Maar in de regulering rond genetische technieken (cisgenese en de Crisper Cas) beweegt Europa in tegengestelde richting als de VS en Aziatische landen. Europa kijkt naar de individuele stappen in het proces, de VS naar de veiligheid van het eindproduct.

Bioom en genetica

Door gewassen te verbouwen in per situatie juist geïntegreerde teeltsystemen is niet veel meer areaal dan nu nodig om de wereldbevolking gezond te voeden, meent Fresco. “We moeten het bioom in combinatie met de genetica bestuderen.” Net als onze eigen darmflora is de wortelomgeving een mini-ecosysteem waar we steeds meer van te weten komen. Klimaatverandering zal wereldwijd op veel plaatsen leiden tot hogere rv en hogere nachttemperaturen. Monitoring is nodig om de gevolgen daarvan in kaart te brengen.

Plantenziekten met politieke gevolgen

Plantenziektes zullen volgens Fresco een minder grote impact hebben dan in het verleden. Gelijktijdige epidemieën van gele roest in granen en de aardappelziekte (Phytophthora) leidden rond 1846 tot een enorme hongersnood in Europa met ruim 1 miljoen doden en evenveel ontheemden, vertelde Jan Carel Zadocs, emeritus hoogleraar fytopathologie aan de WUR. Het revolutiejaar 1848 was een direct gevolg van deze hongersnood. “Hongersnoden worden nu niet meer door plantenziektes veroorzaakt, maar door politieke onwil en oorlogen”, ziet Fresco.

Maatschappelijk debat

Toch blijft gewasbescherming een van de belangrijkste pijlers onder de duurzame voedselproductie. KNPV, de oudste plantenziektekundige vereniging ter wereld, ziet hierbij een belangrijke eigen taak. “We willen dat onze kennis meer relevantie krijgt in het maatschappelijke debat. We zoeken onder meer naar leden buiten de ‘gouden driehoek’ van wetenschap, bedrijfsleven en overheid, bijvoorbeeld bij NGO’s of consumenten met interesse in gewasbescherming”, aldus voorzitter Piet Boonekamp van KNPV.

Meer obesitas dan honger

Voor het eerst in de menselijke geschiedenis zijn er meer mensen die obesitas hebben dan honger, stond pas in het wetenschappelijke tijdschrift The Lancet. Gezonde voeding is dus een nijpend probleem. “Schaf het woord ‘groente’ af en noem het ‘salad’, adviseerde trendwatcher Adjiedj Bakas tijdens zijn optreden. “Investeer in communicatie, marketing en samenwerking want wat Greenpeace nu doet is pas het begin”, waarschuwt hij, verwijzend naar de discussies rond residuen in groenten en fruit.

‘Ga waar geen pad is’

Bakas ziet ongelooflijk hokjes denken. “Tijdens de opleidingen van artsen en apothekers krijgen studenten jaarlijks maar 2 uur college over voeding, terwijl dat enorm veel invloed heeft op gezondheid.” Bakas ziet dat voedsel ook steeds meer ziektes kan tegengaan. Afrikaantjes bevatten een stof tegen ouderdomsblindheid. Door eieren te eten van kippen die afrikaantjes eten zijn de 80 miljoen mensen met die aandoening te helpen. En door kippen hyacinten te laten eten leggen ze eieren die Alzheimer kunnen tegengaan. “Dus kijk om je heen, denk om, denk dwars. Want shifts happen.” Net als rapper Prince EA is Bakas van mening dat de mens te weinig lef laat zien om te veranderen. “Ga waar geen pad is en laat een spoor achter”, is zijn oproep.