Nieuw offensief tegen patentering van planteigenschappen

Op een conferentie in Driebergen werd opgeroepen octrooiering van planteigenschappen tegen te gaan. Ook het Europees Patent Bureau moet een andere koers gaan varen.

Met een nieuw initiatief tegen patent op planteneigenschappen proberen de biologische land- en tuinbouw, de gangbare landbouworganisaties en veredelaars de geesten rijp te maken voor een verandering van Europese wetgeving. Belangenorganisaties in verschillende Europese lidstaten worden ingeschakeld om hun nationale overheden te overtuigen van de gevaren van de octrooiering van planteneigenschappen.

Tijdens de internationale Europese conferentie voor de biologische land- en tuinbouw, deze week in Driebergen, werden deelnemers uit heel Europa opgeroepen hun invloed aan te wenden. Doel is om tijdens de conferentie over octrooien, die in mei in Nederland wordt gehouden, een signaal af te geven. In het verlengde daarvan moet ook het Europees Patent Bureau (EPO) op een andere koers worden gezet.

Octrooibaar

Officieel zijn planten niet octrooieerbaar. Technologieën zijn echter wel octrooieerbaar en als gevolg daarvan vallen ook rassen die door middel van die technologie worden verkregen, onder het octrooi. Zeker driehonderd groenten en nog tal van andere gewassen (soja en graan) staan op de nominatie om door middel van zo’n octrooi te worden onttrokken aan het kwekersrecht.

Ben Tax, eigenaar-directeur van zaadbedrijf Rijk Zwaan, legde gisteren uit dat patenten de ontwikkeling in de plantenveredeling frustreren. Waar het onder het kwekersrecht mogelijk is voor veredelaars het uitgangsmateriaal van concurrenten te gebruiken voor verdere veredeling, is dat niet mogelijk bij gepatenteerde planten. “Dan bereiken we het tegenovergestelde van wat we willen”, aldus Tax.

Kleine bedrijven

De huidige situatie leidt er nu al toe dat de ontwikkeling van bepaalde gewassen niet verder gaat. “Het is voor kleinere bedrijven praktisch onmogelijk om na te gaan of het uitgangsmateriaal wat zij willen gebruiken niet al onder een octrooi valt”, aldus Maaike Raaijmakers van 
Bionext, de Nederlandse organisatie voor de biologische sector.

Joris Baecke van LTO Nederland voegt er aan toe dat hij de combinatie van steeds verdergaande consolidatie van zaadbedrijven en de patentering van planteneigenschappen ziet als “een gevaarlijke cocktail. Voor een goed ras mag best betaald worden, maar niet omdat de eigenaar monopolist is.”

Raaijmakers zegt dat er weinig onderwerpen zijn waar het algemene publiek met zoveel ongeloof op reageert. Het feit dat bedrijven eigenaar kunnen worden van eigenschappen die in de natuur voorkomen, druist in tegen elke logica. “Natuurlijk hebben bedrijven er aan gewerkt, maar dat betekent niet dat ze de eigenschap hebben uitgevonden.”

Rode paprika

Ze geeft het voorbeeld van de rode paprika die resistent is tegen trips en witte vlieg. Die eigenschap werd in de jaren zeventig in wilde paprika’s in Jamaica aangetroffen. Zaad van de plant kwam via de universiteit van Californië terecht bij het Centrum voor Genetische Bronnen in Nederland. Zaadbedrijf Syngenta heeft het zaad uit de Nederlandse zaadbank gebruikt voor de veredeling en kruiste de resistentie-eigenschap met nieuwe technieken in bij de rode paprika. Het bedrijf kreeg in 2013 een patent, waartegen een brede coalitie, waaronder Bionext en LTO Nederland bezwaar heeft gemaakt.