Duurzaamheid: bizarre discussie

Laatst had ik een mooie discussie over duurzaamheid naar aanleiding van een verhaal over verpakkingen bij het AGF Trendcafe. De conclusie: er is geen eenduidige conclusie over wat duurzaamheid is.

Vergelijk bijvoorbeeld een pulpbakje met een plastic bakje voor groente of fruit. Het maakt niet uit welk product en zeg dan eens wat duurzamer is: pulp of plastic? Dat valt nog niet mee.

Levens Cyclus Analyse

Duurzaamheidsprestaties worden vaak gemeten met een LCA. Dat is een afkorting van Engelse kreten die ook te vertalen zijn als Levens Cyclus Analyse. De bedoeling is om de gehele levenscyclus van een product via zo’n LCA te analyseren en daar dan een conclusie uit te trekken. In het geval van dit voorbeeld is het gebruik van de duurzame grondstoffen van een pulpbakje gunstiger dan plastic. Immers, pulp komt van papier en dat komt van bomen. Productiebos kun je zo weer neerzetten. Voor plastic zijn eindige grondstoffen nodig.

Geen absoluut gegeven

Echter, als je gaat kijken naar het energiegebruik, dan is het drogen van papier energetisch ongunstiger dan het produceren van plastic.

Zo’n LCA roept dan vooral heel veel vragen op. En misschien is dat ook wel de essentie van duurzaamheid. Duurzaamheid is geen absoluut gegeven maar meer een manier van denken en handelen. Daarbij is het werken aan duurzaamheid nooit af.

Bizarre discussie

Dat betekent dan ook dat de discussie over teelten die duurzamer zijn dan andere een bizarre discussie is. Duurzaamheid bestaat uit vele aspecten die feitelijk niet met elkaar kunnen worden vergeleken, bijvoorbeeld energie ten opzichte van eindige grondstoffen. Je kunt dan ook niet zeggen dat het ene product duurzamer is dan het andere. Daarmee is een duurzame teelt vooral een teelt een teelt waarbij rekening wordt gehouden met duurzaamheidsfactoren. Die duurzaamheidsfactoren zijn als individuele factoren te monitoren en te meten maar deze meetresultaten van verschillende factoren zijn niet bij elkaar op te tellen.

Communicatie

Dat roept dan wel weer de vraag op hoe gecommuniceerd moet worden over duurzaamheid. Dat vraagt, zo blijkt, de nodige nuance. Nuance laat zich doorgaans slecht verwoorden in oneliners.