Raad van State kraakt tarieven keuringsdienst NVWA

De NVWA-tarieven zijn in strijd met de uitgangspunten die het kabinet zelf heeft vastgelegd. Dat concludeert de Raad van State die daar op verzoek van de Tweede Kamer naar heeft gekeken.

Het advies is dinsdag aan de Tweede Kamer verzonden. Vice-president Piet Hein Donner van de Raad van State stelt in het advies aan de Tweede Kamer dat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit de kosten voor vergunningen en toelatingen mag doorberekenen, omdat er een “aanwijsbare tegenprestatie in de vorm van een ontheffing, keuring, erkenning of vergunning tegenover staat”. Maar dan moeten de doorberekende kosten wel aansluiten bij de werkelijke kosten, vindt de Raad van State. Het gaat niet om een vergoeding van de economische waarde van een vergunning of toelating.

Als het gaat om toezicht op naleving van regels, stelt de Raad van State dat dat toezicht in eerste instantie een overheidstaak is waarvan de kosten eigenlijk niet zouden moeten worden doorberekend. Dat in Nederland de regels worden nageleefd, komt immers iedereen ten goede.

Takenpakket

De keuringsdienst zou een deel van de kosten wel kunnen doorberekenen; dat is een politieke keuze, zegt Donner. “In essentie gaat het om de vraag naar de aard en omvang van het toezicht dat de overheid wenst en de prijs die zij bereid is daarvoor te betalen. Daarbij is het niet de bedoeling dat louter begrotingsdoeleinden worden nagestreefd”, aldus de vice-president van de Raad van State.

Donner wijst er fijntjes op dat dat laatste bij de NVWA al praktijk is, gezien “het recente besluit om het takenpakket van de NVWA terug te brengen om het budget en het niveau van toezicht in balans te brengen, nu een tariefstijging vooralsnog niet mogelijk is.” Als er sprake is van doorberekening van de kosten van naleving in de tarieven, zou dat uitzondering en niet regel moeten zijn, vindt Donner.

Als er al kosten worden doorberekend, dan moet voor de betaler wel duidelijk zijn waarvoor betaald wordt. “Kosten die geen rechtstreeks verband hebben met de activiteiten dienen (…) niet in rekening te worden gebracht”, staat in het advies.

Donner zegt dat het moeilijk is om na te gaan wat het onderscheid is tussen de kosten die de NVWA maakt voor toelating, toezicht op naleving en repressieve handhaving (extra controles om naleving af te dwingen). Omdat de NVWA kostendekkend wil werken, lijkt daarmee geen recht te worden gedaan aan het kabinetsstandpunt uit 2014, waarin wordt gezegd dat overheidstoezicht door de overheid zelf moet worden betaald.

ACM

Ook de Autoriteit Consument en Markt (ACM) vliegt uit de bocht met de doorberekening van de tarieven, aldus Donner. De gehanteerde tarieven sluiten niet aan bij de uitgangspunten van het kabinetsbeleid, zegt de vice-president van de Raad van State.